Suôz kênhx, suôz đruôl đros trâu cêr lov jêv đhiê pax vuôs

Tiếng khèn bè……

Kênhx Poz Ziz lok zos khèn bè zos iz zav sưv đros tsôngv box Poz Ziz nhoz Nghĩa Lộ, Yên Bái, cux iz zav cxuô suôv qơư hâur thax tsav Tây Bắc. Kênhx Poz Ziz tsi tiêk zos yuôz chiê uô lov jêv đros trâu têx suôz sênhr cưr cxiêx, uô pax lul heik trâu tus zuk hluz zuk nhiêv chiê đros lênhx nxeik ntơư uô gâux đrâul, tsênhv zos iz zav thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx hâur têx hmo đhiê pax vuôk xòe uô si lov jêv. Zơưv Cầm Văn Hoa nhoz xã Hạnh Sơn, thị xã Nghĩa Lộ-lênhx tsênhv pâuz jêis, đhok uô kênhx Poz Ziz phưx vưv têx ntênhs hội lox nhoz Nghĩa Lộ heik: “Uô kênhx mak tas ntâu six hơưv, hnuz nhôngs mê njik, tsuv pôngz nhos 10 tơưv hnuz, uô tsuv uô cov tâu traz đror jông”.

Tiếng trống….

Đros traz kênhx Poz Ziz, luz đruôl cux zos iz kro thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx thâuv đhiê pax vuôk xòe. Nhoz tox siêz, har jôngr nux txênhs, đrox tsuôs njuôz xiêz, suôz đruôl đror jông xưk li hu zâuv cxuô lênhx cxuô tus tuôx đros côngv uô lov jêv, đhiê pax vuôk xòe.

Đruôl, Poz Ziz muôx 2 zav đruôl, iz zav lox, iz zav mê. Luz đruôl lox lơưr khênhr zôngv trâu têx hnuz nthuôr uô lov jêv hâur shông yiêz , txi côngv jêx jok; hok luz đruôl mê mak zôngv trâu thâuv lênhx tsưr jok tâu tas siv nênhx lok sik muôx trol châuz, nênhs fêv, ntâuk heik trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur jok pâuz thâuv muôx têx hâux lưv zov chênhr. Tix lâus Lê Thanh tùng, nhoz phường Pú Trạng, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái heik pâuz: “Đruôl zos iz zav lok six zov chênhr hâur hội nthuôr uô lov đhiê pax vuôk xòe. Thâuv tâu pâuz txos têx txux chi nthuôr uô si lov jêv mak cur cux xar cov zuk têx shux xênhz pâuz txos chor txux chi co, tâu cơưv shâuv thiêz kriê đuô trâu cxênhx hluôk tov kaz no”.

Iz zav thiêz cux paz uô trâu đhiê pax vuôk xòe ziv lov jêv nzir, co zos đruôl tôngx. Đruôl tôngx khênhr tâu muôz têx tôngx lok nquôr uô iz luz khênhx, lox đar zuôr xar iz đok txos 2 đok. Kưk đruôl zos lơưr muôz ntông uô, câur ntâuz (lok sik zôngv têk) chiê ntâuk. Suôz đruôl ziv đror lox mak ziv lâul, ziv đror mê mak ziv gôngr.

Zơưv Lò Văn Biến, nhoz jok  Cang Nà, phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ heik pâuz, đhiê pax vuôk xòe, đruôl tôngx đror đros trâu têx suôz kênhx, suôz trax txơưr đuô ziv uô muôx cêr lov jêv, jông siêz lok heir nênhs li luz nênhx huôv tsar, vav mênhx, uô tsôngv kruô ziv muôx cêr shir phaz đros côngv uô lov jêv: “Iz heir nênhs nhiêk puôr lênhx muôx nhiêk têx txux chi vênhx huôv txơưr tsi siz thôngx. Iz zav li pax vuôk xòe, zos đhiê tsi trơưk li suôz kênhx, suôz đruôl đror mak đhiê uô tsi tâu jông”.

Nhạc tiếng trống chiêng rộn rã trong hội xòe….

Suôz kênhx Poz Ziz, suôz đruôl đror lov jêv ntưk đros trâu sơưr đơưk sik tuôr têk siz zâuv đhiê pax vuôk xòe uô trâu ziv muôx chôngz lênhx ntâu tus txix lâul hluôk, hloz zâu đros đhiê uô si lov jêv. Tuôx trâu faz Tây Yên Bái hâur têx hnuz no, tsôngv kruô zuôr tâu đros nthuôr uô têx txux chi li heik sâuv, ndax six hơưv tsôngv box Poz Ziz 4 tỉnh Tây Bắc lênhk txeik UNESCO ntơưr côngk nhav “Poz Ziz txux chi pax vuôk xòe” zos di ản vênhx huôv jông./.

(Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Xím Vax –Chêix blêx siêr

        Xím Vax muôx chuô lax nziês hâur yênhx shông đros trâu têx tox trôngz câuv har jông jav thiêz sêiz njiê têx tox trôngz câuv har đros trâu têx blêx liêx tơư co cux huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv. Thiêz tsơưs lênhx thiêx pâuz tiêk; hâur 40 shông đhâu đrav ntêx, tsôngv px hâur thax tsav Xã Xím Vax tsênhv nhoz tsơưs, luz nênhx txov nhêv njuôr, viv tsôngv px tsik tâu pâuz hlôngr yiêz tsưr ziv khưr tsêz chos kôngz lôngk. Zơưv Nênh x Zax, Chủ tịch uỷ ban xã Xím Vax cux hêik pâuz tiêk: Thâuv ntêx yax kriê tsôngv px sđ kriz uô blêx lêx tơư ntêir cux tsik zôngx ziv, viv tsôngv px tsik tâu pâuz tsưr ziv huôv tsar uô. Taz sik, tâu Đảng têz qơưs muôz pênhr nhiêx paz đros trâu hâu nov ntơưv qơư cux sir tas đas jos muk trâu cxuô luz jêx jos yax kriê tsôngv px sđ kriz uô blêx liêx tơư ntêir. “hâur 40 shông đhâu đrav ntêx, tsôngv px hâur thax tsav Xã tsuôk khưr uô blêx têz, sâu tâu kôngz tsơưs, tsi so trâus njiz cêr yêiz thiêz phênhv ntâu tsuôk zos nox mor poz cưk, nox vơưs kok ntông. Pov tâu têx cêr txov nhêv co, hâu nov ntơưv qơư tưz yax kriê têx chuôz zis muôx tsưr uô liêx, chiê uô ntêx nyuôk khơưz cưx liês tok đêx lok kriz ar têz tsêz chos blêx liêx tơư ntêir. Hâur ntu kriz uô cux trâus njiz ntâu phiv liv, tsơưs chuôz zis thiêx uô tâu. Taz sik txos trâu nhiv no, têx blêx liêx tơư ntêir co cux sâu tâu ntâu kôngz, muôx luz nênhx tsâu sor”

          Hâur têx shông đhâu lok no, tâu Đảng, têz qơưs muôz pênhr nhiêx paz uô cưx liês tok đêx lok trâu tsôngv px kriz uô blêx liêx, txix ntơư chor blêx liêx tơư ntêir hâur thax tsav Xã Xím Vax tưz  muôx txos 320 ha, sâu tâu 6 tấn/ha. Tus muôv Kruô x Muôk, nhoz jos Xím Vax, xã Xím Vax shir phaz lul heik pâuz: “Trước đây nhà tôi chỉ biết trồng lúa nương, đói lắm, nhưng từ ngày được xã vận động khai hoang trồng lúa nước thì khác rồi, giờ có đủ cơm ăn, còn bán đi có tiền mua quần áo, sách vở cho các con, nhà cửa cũng được no ấm, vui lắm...”

          Muk txos trâu Xím Vax hâur têx hnuz no, tưz pov muôx chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk têx blêx liêx tơư ntêir siêr đax đros trâu têx tox trôngz câuv har jông jav. Hồ Thị Quỳnh Trang, iz lênhx shuv xênhz nhoz Hà Nội, zos jiês xuz thơưx tuôx sêiz shuôk têz qơưs txos Xím Vax shir phaz lul hêik: “Cur nhoz Hà Nội, zos jiês xuz thơưx tuôx trâu ntơưv no, cur sêiz pov têx tox trôngz câuv har đros trâu têx blêx liêx tơư ntêir siêr đax jông jav hênhr. Lưv jiês, cur tsênhv zuôr chox cur têx fôngx zưs cxênhz jê tuôx sêiz shuôk thax tsav  qơư jông jav no”

        Zuôr xar muôx 70 shông huôv tsar cêr uô nênhx hloz lox  hâur thax tsav Xã Xím Vax, zơưv Cheo x Zax, thâux ntêx uô cán bộ công an xã Xím Vax cux hêik pâuz tiêk: Hâur ntu đrav ntêx, tsôngv px hâur thax tsav no, tsuôk zos khưr uô têz, tsêz chos kôngz lôngk; taz sik txos trâu nhiv no tưz pâuz huôv tsar du lix, tsôngv px sđ tưz muôx luz nênhx hlôngr yiêz, tsâu sor thiêz truôx siêz huôv tsar uô bluô nux trâu thax tsav qơư nhoz: “Txix huôv tsar uô du lix, têx cêr muk lok tưz tâu kriz uô, zôngx ziv muk lok, tsôngv px truôx siêz khưr uô nox, muôx luz nênhx hlôngr yiêz ntâu. Xav txos têx hnuz no, chuôz zis tưs cux muôx tuk txiêk, muôx máy lêix liêx, máy ntâuk blêx….”

          Thâuv txos trâu luz chêix blêx siêr, tưz sêiz pov têx blêx liêx tơư ntêir đros trâu têx tox trôngz câuv har hâur thax tsav xã Xím Vax jông jav, muôx chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk, tsôngv px muôx phênhv sâu tâu cxaz nzir nhiêx txiêx chox lok cxiv kho chuôz zis, ziv hnuz ziv muôx luz nênhx tsâu sor./.

              Tsu cxêik nhênhv-Lê Hạnh-CQTT Tây Bắc