Lênhx nênhs tuôr tsês, uô đreiv têx pax ntâuz, tsôngk tril yo hnar

Txix thâuv tsênhv zâu niêv lâul Nênhz Xênhv Lik tưz tâu pos thiêz lênhx niêv kriê txux chi tsưr ziv sơưk ntuôs, ntok ntâuz, jak ntâuz, uô pax ntâuz, xơưs tsôngk tril yo, tiêz hnar. Thâuv muôx 10 shông, niêv lâul Nênhz tưz txơưx muôz chiêz mur cok ntâuz, xơưs uô têx tsôngk hnar, cux li pâuz cxuô lok têx txux chi uô pax ntâuz, txiêr xơưs tsôngk tril yo, tiêz hnar. Thâuv niêv lâul muôx 16 shông tưz muôx têx tưx uô tâu jông têx ntâuz xor, xơưs tsôngk yo, tiêz.

“Thâuv chos tâu max hloz lox, jông txiêr mak pêz muk txiêr cưr lok jiêz cov kruôr, đhâu ntơư muôz lơưk thiêz gra chor ntuôs muk tuôr cov muôs li muôz siz txuôk chox lok yuôz, hâu cuô yâur. Đhâu thâuv hâu tâu, pêz gra muk nxuôs đêx cov hur thiêz gra tror lok hâu đuô tax thâuv tưs chor xor tưz đơưz mav li gra muk lâuz, lâuz tax thâuv chor xor chi, jông gâux tsi cxar lơưv li chox muk ntok uô ntâuz, xơưs tsôngk tril yo, tiêz hnar.... Uô tâu iz chêr tsôngk hnar cux pôngz lok six ntâu six hơưv, hnuz nhôngs cơưk, uô tsi so txix 3-4 luz hlik”.

Pox niêv tox siêz luz nênhx hâur niêx hnuz zos khưr uô liêx têz, niêv lâul Nênhz thâuv tưs tưz xar njôngr, zuôr zok nriêr iz tsưr ziv txơưr chiê muôx nzir phênhv sâu tâu trâu chuôz zis. Kaz shông 2009, thâuv muôx tsưr ziv por hưv, tuôr tsês têx txux chi vênhx huôv jông ntơưv qơư tsi chiê pôngz plox, muôz têx txux chi, nuv uô hâur luz nênhx xênhz huôx ntơư uô yênhx xiv huv muôs trâu lưv tus, zok nriêr hâux lưv uô trâu pêx xênhv, Tổ hợp tác xơưs uô têx pax ntâuz, tsôngk tril yo, tiêz xã Chế Cu Nha tâu Hội Liên hiệp pox niêv tỉnh Yên Bái thiêz huyện Mù Cang Chải chox kriê yênhx lix, zos Công ty Craflink Hà Nội (tsênhv qơư nhênhz chơưv, sik hux jos thiêz huôv tsar thủ công mỹ nghệ) paz max. Zos lênhx pâuz thôngz thiêz txơưx xơưs uô đuô hur si pêz Hmôngz têx pax ntâuz, tsôngk tril yo, tiêz hnar, niêv lâul Nênhz tâu bâux xeir uô lênhx thơưx seiz car paz pox niêv vir ndâuk uô pax ntâuz, xơưs tsôngk tril yo heik sâuv, thâuv nhiv kruôr muôx 19 shông.

Chiê uô đreiv luôs hâux lưv co thiêz muôx phênhv sâu tâu tsi so trâu sơưr đơưk, iz chas côngz ty paz, niêv lâul Nênhz tưz sir jos muk cxuô thax tsav qơư txix ciêz Sa Pa, Hà Giang, Yên Bái chiê muôs thiêz piêr kriê zuk têx xiv huv pax ntâuz, tsôngk tril yo, tiêz; iz chas ntơư seiz njiê, qênhz shuôs thiêz nus sêz tsôngv box sơưr đơưk nhiêv hnar têx tsôngk li chas chiê tror lok tsiv uô têx pax ntâuz, tsôngk hnar huv đros lênhx nênhs sir zôngv siêz nhiêv.

“23 lênhx nênhs hâur HTX thâuv tưs muôx nênhs đas cir zuôr mak huôk njôngr xơưs uô, hok 10 tơưv lênhx mak uô thâuv shênhx, cur zos lênhx muk ndis ciêz, muôs têx xiv huv uô tâu”.

Shông 2020, Tổ hợp tác zos niêv lâul Nênhz seiz car ntơư zos iz hâur 68 qơư uô tâu jông luôs hâux lưv sik tưr xơưs uô têx pax ntâuz, tsôngk tril yo tâu kruôs txos ntơưv jiês sik tưr thik pox niêv huôv tsar uô nox shông 2020 zos T.Ư Hội Liên hiệp pox niêv Việt Nam tsưr tsix đros njiêz luk “Pox niêv muôx txux chi jông huôv tsar uô nox tâu trơưk têk”. Đros thiêz 200 tsov đeiv nhiêx muôz puz viv tưr thik tâu jông, niêv lâul Nênhz tưz zuôr iz luz meir khơưk đrê tiêz, 08 luz meir xơưs tsôngk tril yo trâu tổ uô pax ntâuz, xơưs tril yo, tiêz ntơưv jok Dề Thàng, xã Chế Cu Nha.

“Tsưr ziv yênhx lix HTX zos xar tsiv uô đuô zuk heir nênhs luôs hâux lưv xơưs têx tsôngk tril yo, tiêz, chos max ntâu đuô chiê uô tâu ntâu xiv huv phưx vưv pêx xênhv ntơưv qơư thiêz kruô saz têz qơưk đrâuv”.

Nhiv no Tổ hợp tác zos niêv lâul Nênhz seiz car têx xiv huv tưz muôs tâu trâu ntâu ciêz đrôngs, thax tsav qơư, txix Lào Cai, hà Giang txos têx têz qơưk li: Pháp, Mỹ, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ.... Xav kror đruôz đraz iz shông, Tổ hợp tác muôx txix 16-18 lênhx nênhs đas cir zuôr têx pax ntâuz, tsôngk tril yo, tiêz, sâu tâu 400-550 tsov đeiv, yưx tas têx nhiêx txiêx ntiêr nênhs đros xơưs uô, zuôr  iz cxiê zav chuôz zênhx uz no...., iz hlik chor pox niêv vir ndâuk cux muôx nzir phênhv sâu tâu chiê txoz cxơưx trâu luz nênhx, chuôz zis.

“Cur zos Mur Xênhv Lù, uô hâux lưv hâur tổ hợp tác. Thâuv ntêx pêz phênhv ntâu zos muôs ntơưv têx ciêz, hâur thax tsav xưz, kruô pov lơưr lok seiz, nhiêv kror tưs mak zuôr kror ntơư, pêz tsi tâu muôx tsưr ziv piêr kriê li nhiv no. Ntu jê lok no, sơưr đơưk nzaz nzơưv mạng xã hội chiê muôs huv viv li cux muôs pôngz đuô thiêz muôx phênhv sâu tâu ntâu đuô”.

Shông 2023, niêv lâul Nênhz Xênhv Lik tâu Ủy ban tỉnh Yên Bái muôz ntơưr kruôs zos lênhx txơưx huôv tsar uô nox, por hưv, tuôr tâu tsês jông têx txux chi vênhx huôv tsi chiê pôngz plox. Nhiv no, iz chas kriê chor pox niêv vir ndâuk hâur thiêz 2 chas jêx jok txux chi tsưr ziv uô pax ntâuz, xơưs tsôngk tril yo, tiêz, niêv lâul Nênhz tsênhv muk ntâu qơư txơưr đuô chiê kriê sơưr đơưk têx txux chi heik sâuv, lar heik zos kriê chor nhuôs shux xênhz cxuô luz tsêr cơưv, têx lênhx zuôr đros tuôr tsês, por hưv chiê têx txux chi vênhx huôv uô pax ntâuz, xơưs tsôngk yo hnar./.

Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv