Txu grês shux xênhz pluôs nhoz Điện Biên li niêv txir cêr cxơưx hâur shông cơưv yiêz

          Hâur luz tsêr lơưx fênhz jaz fênhz juôr nhoz jos Tâu, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, 3 niêv tuz niêv lâuk Quàng Thị Tâm tsênhv muôx ntâu cêr cxơưx uô ntêx mê nhuôk li shông cơưv yiêz. Shông no, niêv lâuk oz tul mê nhuok iz tul ndê lớp 8, iz tul ndê lớp 10; xar txos têx phênhv nhiêx txiêx chiê zuôr ntâuz ntơưr, tsôngs yo, txos têx phênhv tsuv khiêz cơưv hâur shôngk shông cơưv…niêv lơưv lok six cxơưx viv tsi muôx hâux lưv uô, phênhv sâu tsi truôx, hâux lưv taz por luz nênhx niêx hnuz đros thiêz niêv lâuk tưz njiz lok six ntâu phêv liv. “Pêz lok six phêv liv. Chuôz zis muôx 3 niêv tuz nhoz uô cê, luz nênhx tsi truôx tul, nhiêx txiêx khiêz cơưv tsi muôx, zuôr ntâuz ntơưr cux tsi muôx nhiêx txiêx”.

          Iz shông tov ntêx, tul txir tâu tas siv nênhx, tsês 2 niêv tuz hâur luz tsêr tưz puôk tsuôx ntâu, niêv lâuk Quàng Thị Dương nhoz jos Pá Luống, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên cux lok six cxơưx lok têx phênhv nhiêx txiêx hâur shôngk shông cơưv trâu mê nhuôk..“Muôx 2 niêv tuz xưz, hâux lưv mak tsi muôx chiê uô, tsi pâuz khov txos lênhx tưs. Shông cơưv yiêz tsi tâu zuôr tâu tul tsi trâu mê nhuôk, bax tsi tâu tul tsi, ntâuz ntơưr cxuô zav trâu mê nhuôk”.

          Môngr jông, têx chuôz zis txov nhêv li niêv lâuk Tâm, niêv lâuk Dương shông cơưv no tror tâu sơưv Đảng, têz qơưk cux xưk li chính quyênx tiv phaz thiêz têx tsêr cơưv li têx phênhv paz.

          Cưk kriê Nguyễn Thị Hồng Thơm, Hiệu trưởng tsêr cơưv phổ thôngz niêv txir zus mor, THCS Mường Mươn, huyện Mường Chà puz pâuz: Chính phuv li Nghị định 81 lok cơ chế sâu thiêz chính sách txu grês nhiêx khiêz cơưv, hâur co muôx cui tênhv lênhx nênhs tâu paz nhiêx khiêz cơưv tsênhz tsênhz paz tâu ntâu ziv chuôz zis muôx luz nênhx txov nhêv txu grês phênhv tưs têx phêv liv lok nhiêx khiêz cơưv trâu mê nhuôk hâur shông cơưv yiêz.

          “Chiê tuôv zênhv zoz qơưx ntơưr giáo khoa trâu shux xênhz, têx shux xênhz muôx luz nênhx ngaz tul đuô mak niêv txir chiv chir zuôr ntơưr. Đros thax tsav xã Mường Mươn, ntâu jêx jos nhoz đêz, ntâu chuôz zis phêv liv shux xênhz li têx lênhx uô niêv uô txir zuôr heik tsêr cơưv paz zuôr chiê muôx txâuk ntơưr trâu shux xênhz”.

          Zơưv Cù Huy Hoàn, Phưv giám đốc Sở zaoz zux tỉnh Điện Biên puz pâuz: Chiê taz por muôx cxix cxuô ntơưr giáo khoa trâu shux xênhz hâur shông cơưv yiêz, ciês thâuv suôv câuv shông cơưv 2022-2023, Sở tưz tso tơưv ntâuz ntơưr, chox kriê têx qơư zaoz zux thôngz pov txos shux xênhz niêv txir, shux xênhz thiêz cán bộ cưk kriê têx ntơưr zuôr zôngv hâur shông cơưv yiêz.

          Thôngx cxix, chox kriê têx taz viv, chuv tôngv sik côngv đros qơư tsiv uô ntơưr, tsov lơưr chor shux xênhz chiê đăng cir zuôr ntơưr. Đros co zos tror cxơưz tiês phongz yaox gôngr côngv ntơưr hâur tas nro nganhx, chiê taz têx chuôz zis shux xênhz muôx luz nênhx txov nhêv tâu muk cơưv ntơưr. “Chiê cxơưz cxiz phongz yaox hâur tas nro nganhx lok gôngr côngv têx tuv ntơưr, nganhx tưz tso tơưv ntâuz ntơưr chox kriê têx qơư zaoz zux thâuv suôv câuv shông cơưv tsưr tsix yax mông gôngr paz ntâuz ntơưr, đhâu suôv câuv shông cơưv tsêr cơưv muôz tso ntơưv thư viện chiê shux xênhz muôx luz nênhx txov nhêv kir hâur shông cơưv yiêz”.

          Shông cơưv 2023-2024, tỉnh Điện Biên muôx 7 cxênhz 300 ntâu lớp cơưv đros muôx nhos 206 cxênhz lênhx shux xênhz cxuô cấp cơưv. Đros krêz uô jông Đảng, têz qơưk li têx chính sách, nganhx zaoz zux tiv phaz li têx sir jos đros têx cưk kriê thiêz tas nro xã hội li sik côngv tês zuôr paz têx shux xênhz thax tsav txov nhêv Điện Biên txu grês têx phêv liv lok têx phênhv nhiêx txiêx bax trâu shông cơưv yiêz tax chêx cuk siêz./.

(Vũ Lợi-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Tsưr ziv tu zus nhux tros

        Xeir nhux chiê zus cov tros

       Chor nhux lâul, zuôs tiv lêix têz, tso cuô mik, sha mê nhuôv; têx nhuôv nhux zuôs mak tiz jông zus cov tros maz, jông gâux đhâu thâuv chêik mik.

       Tsưv ziv tu zus: Têx tus nhux, mê nhuôv nhux zus cov tros maz tsuv zos têx tus muk cêr sei đrơưv, khênhr nox jâuz, tsi trâul muôx moz ơưk.

        Tsưr ziv tu zus:

        Qơư tu zus:

      Qơư tu zus tsuv kruôr krơưr, hur si, xor thêir tsi chiê yar ntux cuz, trâul chuô txiêk, muôx nzôngr nzông. Thâuv tu zus tsuv qêz suô qơư zus tsiêx cov đu lus, tsuôs yuôx tuô lov caz moz ơưk trơưk cui tinhv li: Fmông hmôngr jêz siz, têx yuôx tsuôs tuô caz moz ơưk. Muôx đaz trâu nhux nox jâuz, qơư nhux hâuk đêx cov huv đros….

        Bax jâuz tâux trâu nhux nox:

       Têx jâuz tâux njuôz: Cheix ntux yiêz thiêz ntux sor zos ntu têx jâuz khênhr hlar ntâu thiêz mok. Iz chas co, têx chuôz zis tu zus tsuv tu jông têx tâux sơưr đơưk tưz chos tâu thiêz chos nzir iz cxiê têx jâuz tâux jông puz tsiêx li: VA06, Ghi-nê…..

       Bax têx jâuz krâur siz shơưk: Chiê nhux tros maz, jông gâux, iz chas muôz chor jâuz tâux njuôz trâu nhux nox, tsuv muôz nzir mê njik têx hmôngr krâur, hmôngr poz cưk, kuôr blêx, kok ntông trâu nox thiêz. Chênhr viv li, chiê nhux nox txâuk têx jâuz krâur thiêx tros jông gâux mak tsuv uô trơưk iz cxiê tsưr ziv li đrav kaz:

         Chiê muôx txâuk jâuz puz 4-5 tus nhux nox cov tros maz hâur 2 hlik txos 2 hlik ntâu mak xav kror đruôz đraz tsuv zuôr trâul txos 360-500 xưv phaz têz tâux thiêx txâuk puz.

        Chiv ntux tsâus, tsi yuô muôx jâuz tâux, viv li uô ntêx thâuv zuôr txos cheix ntux no tsuv bax tsês têx kuôr blêx, kuôr cưk, plâuz cưk, vâuv kâuz jâuz tâux tsês uô ntêx 20-30 hnuz chiê nhux tâu nox.

          Tsưv ziv uô: Têx jâuz trâu nhux nox zos: Chor jâuz tâux nưk tuôx nưk, têx tâux nxư, tâuv cuôz xênhz, car thiêz blôngx poz cưk, tsơưz. Têx hmôngr krâur zos: Hmôngr cưk, hmôngr kok, fuôs chơưr…..thiêz muôz têx jâuz tâux jov đo shơư hmôngr krâur trâu nhux nox hâur niêx hnuz; hok chor kuôr blêx, hmôngr krâur mak nhiêk muôz nhiêk trâu nox, iz hnuz muôz trâu nox 3 pluôk. Uô ntêx thâuv zuôr muôs ntơư 15-30 hnuz, tsuv muôz nzir ntâu mê njik têx krâur trâu nhux nox, iz hnuz muôz trâu iz tus nox txix 0,5-1 cir krâur chiê nhux muôx grêix, tsuôv tsi.

         Đêx hâuk: Tsuv muôz têx đêx hur trâu nhux hâuk cov huv đros, iz hnuz ntơư muôz mê njik njêr đo đêx trâu nhux hâuk…..

        Iz chas co, cux tsuv tso nhux muk ndis nox jâuz mê njik ntơưv têx thiêz, iz hnuz tso muk seiz 2-4 luz six hơưv cov nhux iz chêr nxênh thiêz zuk muôx six hơưv qêz suô qơư tu zus cov hur si; têx hnuz yar cuz tsi tâu tso nhux muk nox jâuz, iz chas co tsuv chiê nhux đa đêx zos yar ntux cuz sor hênhr.

        Vêv xênhz, muôz yuôx chaz trâu nhux nox:

       Uô ntêx thâuv zuôr zus nhux tros maz, tsuv cxax yuôx phax phôngz moz ơưk, moz đrôngs nyar, muôz yuôx chaz trâu nhux nox, tsuôs yuôx tuô lov tur, juôv…chiê têx nhuôv nhux tsi trâul muôx moz, hloz lox jông.

       Phênhv “nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx li no xưz. Phênhv no zos Đeix TNVN nhoz iz suôv faz Tây Bắc uô. Thiêz muôx tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz./.

(Vừ Chu KT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)