Công nhân cao su Lai Châu luz nênhx ziv hnuz ziv muôx txâuk nox txâuk hnar

Jok Chiềng Chăn 4, xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu muôx 130 ziv chuôz zis mak muôx 2/3 ziv chuôz zis muôx nênhs muk uô công nhân cao su. Khov phênhv sâu txix hâux lưv tso cuô mik ntông cao su, tsôngv pêx xênhv jêx jok luz nênhx tưz hlôngr yiêz ntâu, đros muôx chor  tsêr lox jông, khor truôx. Phênhv ntâu chor chuôz zis muôx nênhs uô công nhân cao su nhiv no tưz tơưv đhâu chuôz zis pluôs. Niêv tix Điêu Thị Hoài, nhoz jok Chiềng Chăn 4 thiêz zos công nhân Nông trường cao su Nậm Na, Công ty Cổ phần cao su Lai Châu II hêik: thâuv ntêx, niêv tix chuôz zis tsuôk uô liêx têz, xar zuôr zav tưs lok cux zos muôz têx blêx muôs thiêx muôx nhiêx zuôr. Nhiv no uô công nhân, ntơưv tsêr lok cux uô nzir têx liêx têz thiêz tu zus tsiêx cxu viv li luz nênhx cux tưz hlôngr yiêz ntâu. Niêv tix oz niêv txir tưz muôx 10 ntâu shông uô công nhân cao su, phênhv sâu tâu muôx 10 triệu đêiv ntâu iz hli viv li luz nênhx cux tưz truôx tuk đuô thâuv ntêx lơưv. “Zos tiêk tsik muôx cao su thiêz Công ty lok nhoz ntơưv no mak luz nênhx zuôr hlôngr yiêz tsik tâu li. Zuk tuôx uô hâux lưv muôx tâu nhiêx lơưv mak xar nox đaz tsi, nhiêv đaz tsi cux zuôr tâu, tsik yuôr nux gri li thâuv ntêx lơưv”.

Cux li chôngz lênhx nênhs nhoz hâur xar, tix lâus Hoàng Văn Bình nhoz jok Chiềng Nưa, xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ (Lai Châu) oz niêv txir muôx zuôr xar 10 shông uô côngz nhân cao su. Đros zuk li sir jos, tix lâus oz niêv txir tưz tsik zos txoz cxơưx tâu trâu têx mê nhuôv muk cơưv ntơưr đrav Hà Nội mak tsênhv zuôr tâu ntâu zav sir zôngv hâur chuôz zis li: yêz mêir, mêir nxuô khâuz ndơưk, tủ txiêk, ti vi… Shir phaz đuô zos nhiv kruôr đhâu tix lâus tâu bâux xêir zos iz hâur 2 lênhx nênhs uô tâu hâux lưv jông hâur công ty thiêz jiês xuz thơưx ciês tâu chêix yêz za lok sêiz shuôk thành phố hu trơưk zơưv hloz Hôx luz bê dự jiês cơưv hênhr kruôk chor công nhân uô tâu hâux lưv jông. Tix lâus Hoàng Văn Bình shir phaz puz pâuz: “Thâuv ntêx uô kôngz nuv muk uô liêx, uô têz iz shông tsuôk tâu muôx nhos 1 tấn blêx 6-7 triệu đêiv thiêz nriêr saz đrâuv lok tâu nzir mê njil xưz. Uô công nhân cao su mak phênhv sâu truôx lơưr yênhx hli, chuôz zis cux txoz cxơưx tâu mê njil trâu luz nênhx li chiê têx tuz nhuôs muk cơưv ntơưr, zuôr tâu cxix cxuô têx chuôz zênhx sir zôngv hâur chuôz zis”

Xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ zos thax tsav muôx ntâu cao su nhoz thax tsav đêx Nậm Na, đros muôx 1.700 ntâu héc ta. Chiê taz por trâu tsoz phưz thiêz cok cuô mik thax tsav ntông cao su hêik co, txos nhiv no tưz muôx 200 ntâu lênhx nênhs ntơưv thax tsav qơư thor muk uô công nhân cao su. Đrâuv phênhv sâu chor nhiêx 10%  ar côngv chos ntông cao su, xav luz đraz iz lênhx công nhân muôx tâu nhiêx hli zos 5-6 triệu đêiv iz hli. Muôx tâu phênhv sâu truôx, pêx xênhv luz nênhx tâu gra siêz đuô thiêz chor jêx jok cux ziv hnuz ziv hlôngr yiêz jông đuô. Zơưv Lò Văn Phong, Chủ tịch Ủy ban xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ puz pâuz: “Chor nênhs cxaz chuôz uô công nhân cao su mak pov phênhv sâu cux truôx tuk, đhâu nus mak lơưr cux hêik tiêk nhiêx hli tâu muôx 5 txos 6 tsov đêiv; thiêz pir li uô kôngz nuv mak uô công nhân cao su truôx tuk đuô”.

Nhiv no, sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu muôx 3 công ty cao su, nhoz hâur Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam, sêiz car muôx 13.000 héc ta ntông cao su, hâur co muôx nhos 10.000 héc ta  tưz jông tso cuô mik. Chiê uô tâu jông hâux lưv tsoz phưz thiêz tso cuô mik chor vax ntông, chor công ty tưz xêir zuôr muôx 2.500 ntâu lox tongv zos nênhs nhoz ntơưv thax tsav qơư lok uô công nhân cao su ntơưv têx nông trường. Zơưv Nguyễn Hữu Phước, Phưv Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Cao su Lai Châu puz pâuz:“Chiê tror paz cov truôx tuk luz nênhx trâu nênhs lox tôngv, Đảng ủy, Ban lênhx tov công ty cux tưz sik côngv đros công đoàn công ty muôx ntâu tsênhv chêi txoz cxơưx txos nênhs lox tôngv li qênhx liv. Iz zav li paz lok tsêr nhoz, tênhv năng lượng mặt trời thiêz paz lok cxuô zav chiê pêx xênhv taz por truôx tuk tâu luz nênhx”.

Chor chuôz zis muôx nênhs uô côngz nhân cao su nhoz Lai Châu luz nênhx tsênhv hlôngr yiêz jux juk khov gri chor cuô mik cao su sâuv ciêz đrôngs ndê gri. Muôx tâu hâux lưv uô, muôx phênhv sâu thiêz têx tsênhv chêi paz tâu taz por, chor chuôz zis công nhân luz nênhx tưz hlôngr yiêz thiêz truôx tuk đuô. Chor jêx jok nhoz tox siêz muôx ntông cao su cux tsênhv hlôngr yiêz jông đuô jux juk lơưr yênhx hnuz./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Iz siêz viv hâux lưv

4 six 30 phênhz sơưr nzor thâuv cxuô lênhx hâur thax tsav đrôngl Sơn La, tsênhv pư tsâus jos, niêv lâuk Đặng Hồng Thêm tưz đros 19 lênhx công nhân hâur Tuêv vêv xênhz jêx jos, Xí nghiệp tênhx qơư đô thị TP Sơn La qir muk uô hâux lưv. Co zos muk qêz suô têx vuôz tsuôz kiês nênhs sâuv têx cêr muk lok hâur niêv đrôngs, txos thâuv sđ sơưr tsuôk pov têx cêr muk lok tâu qêz hur si đu lul. Niêv lâuk Thêm pheiz kênh: Đros công nhân vêv xênhz tênhx qơư li hâux lưv uô, Thơưx hnuz niêv lâuk uô iz jiês, hnuz tov kaz ho uô oz jiês. Hâur co, jiês uô sơưr nzor qir uô thâuv 4 six 30 phênhz thiêz suôv câuv thâuv 10 six 30 phênhz; Jiês tiv 2 uô thâuv 4 six 30 zar hnuz keix txos 11 six 30 phênhz tsâus ntux. Muôx têx hnuz yêz sâu têx vuôz tsuôz kiês nênhs trâus liêv mak niêv lâuk tsuv uô txos 2 six tas hmo: “Muôx têx thâuv têx ntu cêr ntêr 2,3 puôk yiv, pêz cux sir jos muk txos yênhx ziv chuôz zis qêz suô têx vuôz tsuôz kiês nênhs, txơưv hâux lưv uô khưr taz sik pêz cux sir jos cov qêz suô tas têx vuôz tsuôz kiês nênhs, tsi chiê uô zênhr shar txos tênhx qơư; qiv hơưv tsi jông muôx ntux nas mak sđ tâu nhoz hâur tsêr, taz sik đros thiêz pêz li hâux lưv mak ntux ziv lok nas mak ziv zuôr trâus muk uô hâux lưv”.

          Lơưr niêv lâuk Thêm, ca uô thâuv tsâus ntux, niêv lâuk paz công nhân khênhr sâu txix 2-3 tênhr têx vuôz tsuôz kiês nênhs thiêz thâux lok tsêr meir chiê yưr lir.

          17 shông ntâu uô hâux lưv no, txơưv phêv liv, tsi jông trâu đas jos, đros co zos nyar ntux lok nas cux tsuv uô...taz sik đros thiêz siêz nhiêv zuk li hâux lưv uô, niêv lâuk đros thiêz têx lênhx nênhs txơưr hâur tuêv thâuv tưs cux sir jos chiê niêv đrôngs zuk nhoz uô nênhx thâuv tưs cux hur đu, jông jav: “Cur nhiêv cur li hâux lưv uô, viv muk uô hâux lưv mak sđ hâur tuêv lênhx tưs cux hluz, sik đros sir jos uô tiêr jông hâux lưv Ban lênhs tov công ty njênhs njôngr choz uô; cur xar njôngr uô li chas cov muôx đas jos muk uô hâux lưv, por vêv tênhx qơư njuôz jông, hur đu trâu tsôngv box nhoz uô nênhx”.

          Chiê uô tiêr zuk li jênhv vưv, niêv lâuk Thêm cux sir jos nhênhz chơưv, nriêr pâuz têx tsưr ziv chiê muôz siêz chêx cuk uô hâux lưv. Đrâuv co, niêv lâuk cux chuv tôngv thôngz xor mông đros lênhs tov têx tuêv, jêx jos cxơưz tiês yax mông lok hâux lưv por têx vuôz tsuôz kiês nênhs trơưk qơư thiêz six hơưv cui tênhv; heik tsôngv box txơưx pheiz têx zav vuôz tsuôz kiês nênhs chiê por iz kro....đhâu co gôngr phênhv uô hlôngr yiêz, muôz siêz tsôngv box li siêz por vêv tênhx qơư. Pos Bùi Thị Kim Oanh, Tuêv tsar tuêv tsôngv box nhoz uô nênhx tuêv 3, phường Tô Hiệu, TP Sơn La heik: “Cur pov lok six jông siêz đros lơưr li hâux lưv uô viv tênhx qơư, thâuv tưs cux uô trơưk six hơưv, txơưv nyar ntux lok sik lok nas cêr muk lok thâuv tưs cux hur đu, pêz uô tsâus txos lơưr lok six ntâu”.

          Đros têx yênhx tix thiêz sir jos hâur hâux lưv uô, niêv lâuk Thêm tưz tâu muôz ntâu ntơưr kruôk thiêz tiv zix niêv lâuk jông siêz zos 1 hâur 29 lênhx nênhs jông tas nro têz qơưk tâu Tạp chí tênhx qơư thiêz niêv đrôngs VN khơưk muôz giải “Tul khâuz truôz cuz”- Kruôk txos têx lênhx công nhân vêv xênhz tênhx qơư VN jiês tiv 3, shông 2021./.

(Trấn Long-Txâur Vax cxeik nhênhv)