Hlôngr yiêz têx qơư nhoz thax tsav ntus đriv

Lơưr tỉnh li tsưr ziv, shông 2007, zơưv Phảng Xênhv Lik đros 17 ziv chuôz zis txơưr muk trâu Lũng Pô, xar A Mú Sung, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai cxiv tsa luz nênhx yiêz. Zơưv Phảng cux zos lênhx nênhs uô ntêx hlo muôz tsoz tsơưz, txir mo môngk lok chos, paz uô trâu thax tsav qơư ntus đriv no hlôngr yiêz lok six ntâu. đros sâu tâu muôx 250 triệu đêiv iz shông:

“Zuk cux kriê trâu pox nhuôs sơưr đơưk chiê uô trơưk. Chos tâu ntâu mak luôs thiêx tuôx zuôr. Zos chos tsơưs mak cux tsik txâuk luôs tuôx zuôr. Xuz thơưx lơưr tsik pâuz mak zuk muk kriê trâu lơưr uô cov lơưr uô tâu”.

Muôx cêr, muôx tênhv, nriêr tâu tsưr ziv uô nox chiê hla đhâu cêr pluôs, pox nhuôs tso siêz nhoz ntơưv ntus đriv chiê huôv tsar kinh têr. Txix iz thax tsav qơư tsik tâu muôx đaz tsi hlo, Lũng Pô tưz zos yênhx qơư chi cax lok kinh têr thiêz côx phax, ngaz tuk nhoz sâuv thax tsav ntus đriv Lào Cai. Tas nro jok nhiv no muôx 80 ziv chuôz zis, phênhv sâu lênhx nênhs tâu muôx 34 triệu đeiv iz shông; chor chuôz zis pluôs yuôr tsơưs đuô 10%. Zơưv Ma Seo Củi, Chủ tịch ủy ban xar A Mú Sung, huyện Bát Xát puz pâuz:

“Pêz tror huôv tsar thax tsav chos muôx sik côngv nhoz chor ziv chuôz zis thiêz chor nenhs kinh doanh chiê muôx tsưr ziv sâu zuôr têx hax huv trâu pox nhuôs, taz por têx hax huv uô tâu muôx qơư muôs truôx. Xar cux zuôr tror hêik trâu thênhv siêz chiê cungz mã sôr thax tsav chos, cux xưk li hax huv kôngz nuv chiê hax huv uô tâu muôx tâu qơư muôs, paz trâu pox nhuôs tso siêz đuô”.

Đhâu 2 shông ntâu kriz uô lơưr Nghị quyết Đại hôiv Đảng 13, ntâu tsaz yênhx, đề anr paz trâu chor xar ntus đriv huôv tsar kinh têr-xar hôiv, hlôngr yiêz cxiv luôs vax tsêr cxuô zav tâu tỉnh Lào Cai sir jos yưv pênhr uô. Tsênhv njiêz zos haux lưv cxiv tsa, kriz uô đêz đar chor tsưr ziv uô nox yiêz, hlôngr yiêz tsoz chos, tsiêx tu zus, paz txêik pênhr nhiêx, đros trâu kriê hâux lưv uô thiêz paz muôx hâux lưv uô, paz muôx tâu phênhv sâu truôx đrênhk trâu tsôngv box. Pos Dung Xenhv Zax, Phưv Chủ tịch Ủy ban tỉnh Lào Cai puz pâuz:

“Tỉnh tso tơưv ntâu tsênhv chêi paz huôv tsar kinh têr-xar hôiv trâu chor xar ntus đriv, tiv zix zos Nghị quyết 26 lok huôv tsar kôngz nuv hax huv. Hâux lưv paz lơưr chor tsaz yênhx, tỉnh sir jos paz huôv tsar chor tsoz chos chênhr li: txir pôngr lux, yuôx zêx. Nhiv no thax tsav ntus đriv Lào Cai tưz huôv tsar chor tsoz chos no thiêz paz gra siêz pêx xênhv luz nênhx, paz por vêv jông trâu ntus đriv têz qơưk”.

Đhâu muôx 30 ntâu shông tror yênhx lix, thax tsav ntus đriv Lào Cai-qơư tuk đêx Đuz ntưk lok hâur têz qơưk Việt Nam tsênhv hlôngr yiêz jux juk. Têx thax tsav qơư jông, muôx ntâu txir ntông yênhx shông, chor tsêr lox jông, lok sik têx qơư huôv tsar nhoz hâur têx vuôk har… zos têx kror hêik txos hlôngr yiêz ntơưv têx thax tsav qơư ntus đriv nhoz Lào Cai no./.

TTTB-Lik Thox cxêik nhênhv

Txix iz lênhx nênhs nhuôk muôx luz nênhx txov nhêv txos iz lênhx nôngx mênhx txơưx huôv tsar cêr uô nox nhoz tox siêz Sơn La

          Tsi fêv phưx luz nênhx yeiz pluôs, shông 1990, zơưv Sở truôx siêz hlôngr chos txir khơưz. Ntâu shông yưv pênhr hlôngr yiêz tsoz chos, txir khơưz ziv hnuz ziv huôv tsar jông thiêz chox lok chêx cuk kinh têr siêz. Txos shông 2019, zơưv tror chos cxaz txir thênhx caz thiêz zôngv khoa học kỹ thuật chos trâu zuk li vax txir ntông. Txos nhiv no, zơưv chuôz zis tưz muôx 4 hecta ntâu ntông nox txir muôx txir khơưz thiêz txir thênhx caz, tsi xav nhiêx txiêx tưz yưv, iz shông zơưv chuôz zis sâu tâu 1,5 tỷ đeiv ntâu. Zơưv Sở pheiz kênh:

          “Têx shông 1990 txos shông 1992, têz qơưk cux chox tsoz txir khơưz lok chos chiê cxuôv por tsês tsoz zax zênhz thiêz cur chos txix thâuv co txos nhiv no, txix co cur cxuôv tâu cêr yeiz pluôs. Nhiv no cur tsênhv chos cxaz txir thênhx caz thiêz trâur nuv ziv hnuz ziv huôv tsar jông, cur vax txir khơưz nhiv no tso lok phênhv sâu 600 tsov đeiv iz shông; xav txir khơưz thiêz mak sâu tâu 1 tỷ đeiv ntâu”.

          Tsi taz uô bluô nux trâu chuôz zis, zơưv Sở tsênhv sir jos heik kriê kỹ thuật, krêz đar trâur nuv chos ntông nox txir trâu têx ziv chuôz zis, hội viên nôngx mênhx sâuv thax tsav, cux xưk li hội viên, nôngx mênhx nhoz ntâu tiv phaz txơưr tuôx ndis seiz, cơưv shâuv. Shông tưs zơưv chuôz zis cux muôz hâux lưv uô yax six trâu 15-20 nênhs lox tôngv nôngx cxênhz, đros phênhv sâu txix 6-7 tsov đeiv iz lênhx nênhs iz luz hlik.

          Tix lâuk Tsưz Xênhv Tsaz nhoz thị trấn nông trường, huyện Mộc Châu heik:

          “ Thâuv ntêx cur phênhv ntâu uô liêx têz, côngz xưv no tsi ngaz tul, phênhv sâu tsi truôx. Nhiv no cur tâu uô hâux lưv hâur zơưv Sở luz vax txir ntông phênhv sâu cux ngaz tul, cur pov zơưv trâur nuv tưz muôz hâux lưv uô thiêz phênhv sâu truôx trâu tsôngv box, paz ntâu lênhx nênhs cxuôv tâu cêr yeiz pluôs”.

          Lơưr zơưv Sở, đrâuv hâux lưv yax six muk seiz vax, tsuv pov nzor caz hmoz uô hiêv chiê phax tuô, chiê paz vax txir ntông sâu tâu siêz đuô, tax tsiv grê kinh têr siêz tsuv txơưx zôngv khoa học kỹ thuật yiêz lok tsêz chos.

          Txix shông 2019 txos nhiv no, zơưv chuôz zis tưz hlôngr tsêz chos kôngz nuv lơưr saz hữu cơ thiêz sir zôngv cxix luôk txuôk đêx tự động trâu vax chos txir ntông. Txix co, chuôz zis li chor txir ntông sâu tâu ziv hnuz ziv muôx tsơưr lươngv siêz, tax muôx nhos 80 tênhr txir; tuôv zênhv zoz qơưx niêv ciêz hâur têz qơưk thiêz muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk. Niêv lâuk Nguyễn Thị Xuyên, tuz luôv nhoz Hà Nội pheiz kênh:

          “Tsơưr lươngv txir thênhx caz nhoz no lok six ngaz tul, nox kaz, kruô nhoz tiêx đras lok six nhiêv. 2,3 shông no cur tsuôk tuôx ciês ntơưv no zuôr, lênhx tưs hu mak cur cux tuôx sâu zuôr, têx vax chos muôx tsơưr lươngv phênhv ntâu xưk li zav. Zơưv Sở li vax txir ntông mak lok six kaz, tsuôk li kaz tiv zix nhoz no, txix shông zơưv Sở chos mak shông tưs cur cux tuôx sâu zuôr”.

          Đros zơưv li têx yênhx tix tax tâu, zơưv Sở tưz tâu jênhv ntâu ntơưr kruôk txix UB tỉnh Sơn La thiêz huyện Mộc Châu. Shông 2022, zơưv jông siêz tâu bo xeir zos 1 hâur 100 lênhx nôngx mênhx Vn txơưx jông. Zơưv Lường Thế Quynh, Chủ tịch Hội nôngx mênhx huyện Mộc Châu puz pâuz:

          “ Ntâu shông jê ntơưv no, hội nôngx mênhx tưz tsưr tsix thox cxov kriê cxaz kỹ thuật chiê zơưv huôv tsar trâur nuv no thiêz thâuv tâu paz txưv huôv tsar zơưv trâur nuv tsênhz tsênhz lok six muôx chêx cuk, paz zơưv chuôz zis muôx phênhv sâu siêz. Tiv zix, thâuv cxiv tsa tâu trâur nuv no mak zơưv Sở Xênhv Hav tưz tror heik kriê têx ziv chuôz zis txơưr sik đros huôv tsar lơưr zơưv trâur nuv, zơưv tsênhv paz têx ziv chuôz zis pluôs, chuôz zis zuôr xar pluôs chiê lơưr muôx hâux lưv uô, paz lơưr muôx phênhv sâu truôx tul”.

          Car xar, car uô, sir jos hla đhâu cxuô phêv liv, zơưv Sở Xênhv Hav tưz uô tâu zuk li siêz xar njôngr zos huôv tsar uô bluô nux ciês sâuv zuk têz qơưk, gôngr phênhv krêz đar phongz yaox nôngx mênhx sik tưr thik, txơưx tsiv uô, muôv muôs thiêz sik côngv đas jos cxiv tsa jêx jos tsâu sor, shir phaz./.

(Trấn Long-Txâur Vax cxeik nhênhv)