Hâux lưv txo grêk cêr pluôs nhoz Mường Lai

       Trâur nuv sik hux jos phiêz têx tơưz, lêr, vaz zos niêv lâul Linh Thị Hoa, nhoz jok 4, xã Mường Lai, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái uô tsưr thiêz đhâu ntêr lok tưz yênhx qơư njênhs njôngr trâu ntâu lênhx pox niêv vir ndâuk tuôx đros uô têx nuv hiêz tơưz, hiêz vaz, uô câuk mov ….., phưx vưv xênhz huôx thiêz uô huv puz trâu luôs lưv tus, têx cưr tix nênhx tsa. Luôs hâux lưv uô co tsi tiêk paz khưx phưx, tuôr tsês têx txux chi, nuv uô cxôngx nzor tsi chiê pôngz plox, tsênhv muôx phênhv sâu tâu truôx tuk 200 cxênhz đeiv iz hnuz iz lênhx hâur 6 lênhx lox tôngv thiêz. Niêv lâul Linh Thị Hoa heik pâuz:

“Hâux lưv uô lok six huv đros trâu têx lênhx pox niêv muôx hnuz nhôngs, viv tox siêz uô tsi tâu đaz tsi, công ty tsi muôx tsi muôx hâux lưv đaz tsi uô, tsuôk uô liêx têz xưz. Chênhr viv li hâux lưv uô no muôx nzir phênhv sâu tâu truôx tuk”.

Đros trâu têx hâux lưv uô tsênhv tsênhz, niêx shông chor chuôz zis pluôs, chuôz zis zuôr xar pluôs nhoz Mường Lai txo grêk tsơưs jux juk, ntâu ziv chuôz zis tưz sâu ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs. Zơưv Nông Văn Bường zos iz chuôz zis li heik co. Kaz shông 2022, zơưv Bường tưz sâu ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs thiêz hâur shông no tưz kir txeik pênhr chiê kriz đar qơư tu zus buô, keiz ok:

“Cur thor hla đhâu chuôz zis pluôs, txix shông no tror zar muk cur zuôr sir jos huôv tsar uô nox uô hnar”.

Pos Hoàng Thị Hà, Phưv Chủ tịch Ủy ban xã Mường Lai, huyện Lục Yên heik pâuz, hâur shông 2023 no, xã zuôr uô tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz thiêz sir jos cov chor chuôz zis pluôs txo grêk tsơưs đuô 13%:

“Xã sir jos uô cxuô faz tsưr ziv tsênhv tsênhz li: Tror uô jông hâux lưv yax kriê, vênhv tôngv txos têx chuôz zis pêx xênhv, hux jos đros tsêr nhiêx Tsênhv chei xã hội huyện chiê tsôngv pêx xênhv tâu buôk ti txos Chính phủ têx pênhr nhiêx tso txeik zuôr nhiêx nju tsơưs chiê huôv tsar uô nox; nhtuôr đar têx trâur nuv huôv tsar kinh tế li: Têx tổ hợp tác ntơưv xã, chor jok siz zâuv uô nuv….cov tsar ndê phênhv sâu tâu thiêz cxuz cêr yeiz pluôs truôx”.

Đros trâu T.Ư, tỉnh têx pênhr jos paz, têx tsênhv chei txiv ngaz xã hội, têx nênhs siêz jông paz trâu cxuz cêr yeiz pluôs, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái tưz tso tơưv Nghị quyết sôr 61 “lok tror uô jông luôs hâux lưv cxuz cêr yeiz pluôs truôx hâur ntu 2021-2025, ndar txos shông 2030”. Hâur co tso tơưv 5 hâux lưv, tsưr ziv zov chênhr zos: Chuôz tsar cxuô cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư li cêr chox car, hêik kriê; cxix luôs chính trị thiêz tsôngv pêx xênhv  li pưs txux, txơưx jênhv; uô ntâu faz tsưr ziv kriê huôv tsar uô nox, gra siêz phênhv sâu tâu trâu chuôz zis pluôs, chuôz zis zuôr xar pluôs…..

Zơưv Triệu Văn Huấn, Bí thư Đảng ủy xã Mường Lai, huyện Lục Yên heik pâuz: Tỉnh ủy Yên Bái Nghị quyết 61 tưz thiêz tsênhv tâu cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư fuô uô trơưk. Ntơưv Đảng bộ xã Mường Lai, tưz cxiv tsa tsưr ziv txo grêk cêr pluôs hâur yênhx shông, txix co tưz choz hâux lưv, tsưr ziv tsênhv tsênhz huv đros trâu yênhx lênhx nênhs:

“Vênhv tôngv pêx xênhv sir jos huôv tsar uô nox, tsi nhoz tok txos luôs lưv tus paz, iz chas ntơư cux tsi so tôngv zênhx, paz chor chuôz zis  lok sâuv kriê txux chi tsưr ziv uô nuv thiêz zok nriêr hâux lưv uô; muôx tsưr ziv paz trâu pêx xênhv chiê lơưr huôv tsar tu zus tsiêx cxu, uô kôngz, chos jôngr ntông thiêz lar heik zos tsi so muk seiz shuôs, paz max têx chuôz zis muôx luz nênhx txov nhêv, hu zâuv sơưr đơưk sik đros paz uô tsêr nhoz trâu chor chuôz zis pluôs”.

Tỉnh Yên Bái sir jos txo grêk tsơưs têx chuôz zis pluôs, xav kror đruôz đraz 5% iz shông lơưr luôs hâux lưv txo grêk cêr pluôs ntu 2020-2025./.

                                      (Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Qơư njênhs njôngr trâu chor nênhs trâus moz trưx phax

       Piz huôx tôngv txix hli 3/2021, Tsênhv qơư Ung bướu thiêz Y học hạt nhân-Tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Lào Cai tsik so muôx chôngz nênhs nênhs moz, đros muôx nhos 80 lênhx nênhs trâus moz trưx phax nhoz hâur tsêr kho moz chiê kho moz iz hnuz. Uô muôx yưv ntâu kror phiv liv trâu nênhs sơưr thơưx sêiz car zos bác sĩ Tô Minh Hùng thiêz chor nênhs uô hâux lưv hâur tsêr kho moz.

“Cux njiz ntâu kror phiv liv. Hâur ntu nhiv kruôr đhâu, pêz tưz thox cxov thiêz chiv chir thox cxov viv li cux sir jos uô tâu hâux lưv jông. Taz sik, txux chi lok moz trưx phax mak muôx lok six ntâu kror, pêz tưz muôx tâu iz kror tsưr ziv jông, co zos tsik so hêik tas nro chor bác sĩ đros nriêr pâuz. Viv moz trưx phax zos kho txix ntâu kror, thâuv phênhz tsênhz mênhx hâux lưv uô trâu yênhx lênhx bác sĩ, sik côngv siêz, thôngx ziv mak cxuô kror hâux lưv cux zuôr uô tâu jông xưz”.

Txix iz kror qơư zâu, tsik tâu truôx jông, txos nhiv no, Tsênhv qơư Ung bướu thiêz Y học hạt nhân Lào Cai tưz muôx cxuô chuôz zênhx  chiê paz trâu uô hâux lưv njuôk, kho moz thiêz tsoz phưz, iz shông paz kho tâu nzir 3-5 lênhx nênhs moz, nhiv kruôr no tưz piz chơưv kho txix têx tsưr ziv yiêz chiê hlôngr trâu têx tsưr ziv chơưv kho kuz cxôngx nzor.

Đros chor nênhs trâus moz hnhar, phiv liv, bác sỹ Tô Minh Hùng puôr lênhx tsưr tsix chiê sêiz shuôk, sik thav đros chor bác sỹ nhoz têx tsêr kho moz Trung ương li Việt Đức, Bạch Mai, tsêr kho moz E, 108…, đhâu co hêik chor nênhs txơưx tuôx trâu Lào Cai đros xưv lik chiê paz trâu sơưr đơưk pâuz tâu tsênhz thiêz muôx nzir txux chi đuô.

“Sik côngv li no pak muôx tâu ntâu kror jông đuô, pêz tưz tâu nriêr pâuz, tâu thox cxov lok pênhr jos. Txix kror tsik tâu kriz uô tâu fêik kho nội soi txiêr plaz hnhur mak nhiv no pêz tưz uô tâu kror kỹ thuật no, cur zos nênhs kriz uô, đhâu co kriê trâu sơưr đơưk đros pâuz. Tas nro fêik kho txiêr siêz, têx kror moz cik txos trâuv, plaz cux tưz kriz uô fêik kho tâu 2-3 jiês ciês ntơưv tsênhv qơư”.

Hâur 2 shông đhâu, tưz muôx 8.000 ntâu lênhx nênhs moz trưx phax nhoz Lào Cai thiêz têx thax tsav iz ndis nriêr pâuz tâu qơư chiê njuôk, shuôk kho moz ciês ntơưv thax tsav qơư, paz cxênhx txuôs tâu ntâu six hơưv, nhiêx txiêx.

“Cur cux cxơưx tiêk zos txiêr kror moz mak zuôr uô phiv liv txos tuyến giáp, tsuv nox hâuk yuôx tas siv nênhx. Taz sik thâuv muk njuôk shuôk moz, bác sĩ hêik kriê tiêk kho lơưr tsưr ziv yiêz mak cur tưz đăngk cir uô ciês. Đhâu fêik kho mak cur pov cux nox hâuk tâu thiêz thav luk tâu jông li kuz”.

Ziv muôx nzir six hơưv njuôk kho moz trâu chor nênhs moz, pâuz tsênhz tâu txos têx phiv liv txix moz trưx phax, bác sĩ Hùng thiêz chor nênhs đros uô hâux lưv hax zav pâuz tsênhv txos tsuv muôx txơưx jênhv lox đuô thiêz. Iz phênhv zos tso nênhs uô hâux lưv taz por huôx tôngv ntơưv tsênhv qơư, tix lâus thiêz sơưr đơưk tsênhv kriz uô tsưr ziv chiê njuôk shuôk, nriêr pâuz moz trưx phax tsik tas nhiêx txiêx hâur côngv thôngx. Nhiv no Tsênhv qơư tưz tsưr tsix uô huôx tôngv no ntơưv 4 kror qơư, zos Bắc Hà, Mường Khương, Sa Pa thiêz Bảo Yên. Iz huyện njuôk shuôk tâu muôx nhos 400 lênhx nênhs lok moz trưx phax mik, tuyến giáp thiêz qơư mok. Zuôr txos no zuôr sir jos njuôk shuôk moz trưx phax njưl, viv tsênhv tsênhz ntơưv tsênhv qơư chor nênhs trâus moz li no muôx nhos 35-40%.

Lơưr bác sĩ Hùng, kror zov chênhr nhiv no zos tsuv gra siêz txux chi, tsưr ziv tsoz phưz đas jos trâu pêx xênhv nhoz tox siêz, txix tsơưr pưx shưz, vêv xênhz txos trâu txux chi y têr. Chôngz lênhx nênhs trâus moz trưx phax taz sik cux tsênhv fênhx sir zôngv yuôx njuôz chiê chơưv kho, têx thâuv tsênhv uô nênhz kho thiêz uô muôx yưv ntâu kror cêr pôngz siêz lox hâur luz nênhx./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)