Sir jos huôv tsar đảng viên nhoz qơư txov nhênh

Shông 2011, thâuv nhiv kruôr muôx 30 shông, tix lâus Pờ Lò Hừ tâu chiê nhoz hâur Đảng thiêz zos lênhx đảng viên hêir nênhs La Hủ xuz thơưx ciês nhoz jok Pha Pu. Thâuv co tix lâus Hừ tâu zơưv Ly Sạ Pu, Bí thư Đảng ủy xar Pa Ủ, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu paz, hêik pâuz trâu đảng kruôz kriê chiê sêiz shuôk tso nhoz trâu hâur đảng.

Thav txos chor hnuz nhôngs sir jos kriz uô “cxuôv por tsês jêx jok tsik muôx đảng viên” ntơưv chor jêx jok tsôngv box mênhx cxưx Mảng, La Hủ nhoz xar Pa Ủ, kuz bí thư Đảng ủy xar Ly Sạ Pu cux tsênhv ndo njôngr txos zơưv zos iz hâur chor nênhs xuz thơưx ciês sir jos paz cov muôx đảng viên nhoz hâur chor jêx jok txov nhêv co. Thâuv mak luz nênhx tsênhv yuôr ntâu kror phongx cxưx pôngz kaz, yênhx hnuz chor txir nênhx, pox niêv hêir nênhs Mảng thiêz La Hủ tsuôk pâuz hâuk chơưr, hâuk zênhz, hâur tsêr chơưr muôx ntâu đuô cxur, luz nênhx tsuôk khov trâu ntux thiêz cxuô zav muôx hâur har jôngr, tsir têz tsir qơư nhoz, mak đros lơưr: thav txos lo luk “đảng viên” xưk li zos iz kror lok six đêz thiêz tsik pâuz txos:

“Chor shông 2000 tror đrav ntêx mak chor chi bộ muôx lok six tsơưs đảng viên thiêz thâuv co xar cux tsuôk zis iz chi bộ xưz tsik tâu zos Đảng bộ. viv li cur xar chiê yênhx lix tâu Đảng bộ đros muôx 30 lênhx đảng viên mak tsuv hêik sơưr đơưk muk cơưv cux xưk li cơưv chor lớp kruôz kriê lok đảng, jux juk cux yênhx lix  tâu đảng bộ”.

Têx tuz nxêik hêir nênhs La Hủ, chor shông uô ntêx 2015, tsuôk muk cơưv cov pâuz ntơưr xưz chêk so ntơưr lơưv, 13-15 shông mak zuôr txir, zuôr pox niêv, txix co chêk ho sir jos khưr zok nriêr kror nox hâur har jôngr trâu luz nênhx, tsik tâu pâuz uô blêx liêx, zênhx sưv đros trâu yêiz pluôs lơưv. Thâuv kror nox, kror hnar tsênhv muôx tsik tâu txâuk mak tsôngv box li jênhv pâuz lok Đảng zos kror lok six lax thiêz tsik tâu cxix cxuô, lơưr cux tsik xar nhoz trâu hâur Đảng. Zơưv Phạm Hồng Bình, Phưv Bí thư Đảng ủy xar hêik pâuz:

“Ploz tsênhr chiê tâu nhoz hâur Đảng ziv hnuz ziv tâu gra siêz đuô, chor nênhs zuôr xar chiê nhoz hâur đảng ziv huz ziv muôx tsơưs viv chôngz lênhx nhuôs ntơưv thax tsav qơư sir jos mak cux zos muk cơưv nzir trâu chor tsêr cơưv siêz đuô, tsik nhoz ntơưv thax tsav qơư lơưv, hok chor nhuôs cơưv tiêr ntơưr cxênhx oz thâuv Đảng ủy sêiz shuôk txâuk cxuô kror mak ho muk zuôr txir lok sik muk uô nox đêz viv li cux zuôr kruôz kriê tsik tâu thiêz tso tsik tâu nhoz trâu hâur Đảng”.

Đros đrêiv thax tsav ar ntus đriv Pa Ủ, huyện Mường Tè tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, đros muôx 81% ntâu chuôz zis pluôs, chor chiến sĩ Pênhz phax Lai Châu tưz sik côngv đros cấp ủy, chinhr quyền thax tsav qơư tsêx trung kruôz kriê trâu pox nhuôs chos blêx liêx, tu zus nhux đas sha mê nhuôv, chos txir suôz câur, tam thất…. Txix  tsưr ziv uô co, tưz kriz uô tâu đêz đar tsưr ziv uô nox yiêz, sir jos, hêik pêx xênhv sơưr đơưk cơưv shâuv chiê tso nhoz trâu hâur đảng. Thiếu tá Ngô Văn Phương, Chinhr triv viên Zênhx Pênhz phax Pa Ủ puz pâuz:

“Taz viv tưz phêiz côngz ciês 11 lênhx canr bôv, đảng viên cxaz chuôz xênhz huôx ntơưv 11 chi bộ jêx jok chiê nriêr pâuz qênhx shênhx, tsưr tsix đảng ntơưv thax tsav qơư li huôx tôngv thiêz pêx xênhv li siêz xar. Lơưr co, pêz hêik pâuz têx huôx tôngv cov huv đros trâu qênhx shênhx tsênhv tsênhz ntơưv yênhx thax tsav qơư chiê gra siêz đuô tsơưr lươngv chor đảng viên”.

Nhiv no pêx xênhv La Hủ tưz tso tsês cor cav luôx têz chiê chos blêx, poz cưk, hlôngr trâu co zos uô chor liêx ntêir. Pox nhuôs tưz tsik tso têx kêiz, buô li thâuv ntêx lơưv mak hlôngr trâu co zos tu zus chor nhux đas cơư hâur guôx, tu zus tso yar lơưr yênhx thax tsav trơưk tsưr ziv tsaz yênhz cxiv tsa jêx jok yiêz. Cưk kriê ntơưr Ngô Thị Hà, kriê ntơưr ntơưv jok Pa Ủ, Tsêr cơưv nhuôs zâu Pa Ủ tưz muôx 15 shông kriê ntơưr ntơưv chor jêx jok hêir nênhs La Hủ, Mảng, đros cê zos cưk kriê ntơưr cê zos lênhx nênhs yax kriê viên hêik pâuz:

“Oz pêz shông lok no mak tưz muôx hlôngr yiêz ntâu lơưv, hlôngr yiêz zos chor jêx jok cux tưz muôx chôngz lênhx nênhs pâuz hêik luk tsoz tsiz lơưv. Thav luk mak cux tưz tso siêz đuô, tsik yuôr kuô kư xar châuv niêv txir muk uô liêx têz li oz pêz shông uô ntêx lơưv”.

Nhoz ntơưv jêx jok, ntus đriv, đros đrêiv pox nhuôs mênhx cxưx tsơưs nênhs huôv tsar uô kinh têr; thox cxov pênhr jos, sir jos tas luz nênhx, chor nênhs xưk li zơưv Ly Sạ Pu đros chor chiến sỹ pênhz phax thiêz chor cưk kriê ntơưr ntơưv tox siêz tưz paz lok six ntâu trâu côngz xưv kruôz kriê, tso chor nênhs jôngk sir jos nhoz hâur đảng ntơưv têx têx jêx jok tox siêz đêz đrôngs no./.

(TTTB-Lik thox cxêik nhênhv)

Six hơưv, hnuz nhôngk lênhx nênhs cxaz chuôz bảo hiểm xã hội tâu sơưv nhiêx hli so lâul thâuv tưz muôx 40 ntâu shông

Cur zos Quàng Văn Biên, nhiv no uô nênhx nhoz huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, cur xênhz hli 8/1973-tsênhz đuô cur muôx 49 shông, tsi muôx hâux lưv uô truôx, tsi tâu cxaz chuôz bảo hiểm xã hội. Zos iz jiês no cur cxaz chuôz Bảo hiểm xã hội txưv zênhv mak thâuv tưs cur thiêx tâu sơưv nhiêx hli so lâul?

Lênhx nênhs cxaz chuôz bảo hiểm xã hội txưv zênhv tâu sơưv nhiêx hli so lâul niêx hli thâuv tưz thêv txưv 20 shông bảo hiểm xã hội tror zar sâuv thiêz txâuk shông so lâul lơưr cui tinhv.

Iz zav li cox heik co, zos cxaz chuôz BHXH txưv zênhv txix hli 8/2022 txos thâuv cox txâuk shông so lâul hli 8/2035 (62 shông) mak six hơưv, hnuz nhôngk cox cxaz chuôz BHXH txưv zênhv zos 13 shông iz luz hlik. Chiê txưv 20 shông gôngr BHXH, cox tsênhv yuôr 6 shông 11 luz hlik thiêz, iz jiês no muôx têx chiê cox xeir iz hâur 2 kro li đrav kaz no:

1.Tror gôngr BHXH txưv zênhv trơưk li iz hâur têx tsưr ziv gôngr niêx hli, lok zos 3 luz hlik iz jiês, 6 luz hlik iz jiês, 12 luz hlik iz jiês….tax txos thâuv txưv 20 shông gôngr BHXH. Six hơưv sơưv nhiêx so lâul tâu xav txix hlik txuôk lơưr co đhâu luz hli cox gôngr txưv 20 shông nhiêx BHXH.

2.Xeir tsưr ziv gôngr iz têk trâu têx shông tsênhv yuôr (6 shông 11 luz hlik) thâuv cox txưv 62 shông (hli 8/2035), cox zuôr tâu sơưv nhiêx hli so lâul txix hli 9/2035.

Txix zơưv Biên têx li heik sâuv muôx têx tso pov, nênhs lox tôngv qir cxaz chuôz BHXH txưv zênhv thâuv tưz 40 ntâu shông đros thiêz pox niêv, txir nênhx 42 shông cux muôx têx tâu sơưv nhiêx hli so lâul niêx luz hlik thâuv pox niêv txưv 60 shông, txir nênhx 62 shông, zos tưz gôngr BHXH tâu 10 shông thiêz thâuv txâuk shông tâu sơưv nhiêx hli so lâul li heik sâuv, nênhs lox tôngv tror gôngr iz jiês trâu têx shông tsênhv yuôr chiê txưv 20 shông gổng BHXH.

Lênhx nênhs muôx ntơưr seiz njuôk shuôs moz zos kror muôs tsi yuô pov cêr, tsuv fêis kho cov pov cêr pok tâu paz thêv nhiêx fêis kho moz kror muôs? Zos tâu paz thêv, thêv pêk tsơưs?

Trơưk li Bộ Y tế cui tinhv nhiv no, lênhx nênhs zuôr ntơưr seiz njuôk shuôs moz thâuv tâu heik cov fêis kho kror muôs pov cêr zuôr tâu cuiv nhiêx BHYT paz thêv iz phênhv têx nhiêx txiêx khiêz kho moz li đrav kaz:

-Nhiêx txiêx fêis kho moz kror muôs li heik sâuv txix fêis kho iz luz kror muôs  zos 2.642 cxênhz đeiv.

Chuôz zênhx seiz njuôk shuôs, fêis kho moz kror muôs tâu BHYT paz thêv ntâu yax zos 3 tsov đeiv iz zav.

Têx nhiêx txiêx txơưr đuô li: Seiz njuôk shuôs moz, yuôx kho moz, txax pư….lênhx nênhs moz tâu cuiv nhiêx BHYT paz thêv nhiêx khiêz kho moz lơưr cưk yuôx heik cov tâu kho thiêz gri khiêz kho moz gênhk lơưr chei têz qơưk cui tinhv.

        Cux trơưk cui tinhv nhiv no, lênhx nênhs muk seiz njuôk shuôs moz lơưr qơư đas cir seiz njuôk shuôs moz tâu sơưv cxix cxuô têx chei BHYT cui tinhv paz thêv nhiêx khiêz kho moz. Zos lênhx nênhs muk seiz njuôk shuôs moz tsi zos qơư zuk đas cir seiz njuôk shuôs moz gênhk mak tâu cuiv nhiêx BHYT paz thêv 60% nhiêx txiêx khiêz kho moz thâuv nhoz chơưv kho moz hâur tsêr kho moz tỉnh thiêz 40% nhiêx khiêz kho moz thâuv nhoz chơưv kho moz gênhk hâur tsêr kho moz T.Ư./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)