Xiv huv OCOP Sơn La muôx muôs trâu ciêz đrôngs sâuv ntiêx têz

HTX cà phê Bích Thao, TP Sơn La têx hmôngr cà phê nhiv no zos tỉnh Sơn La li iz xiv huv hur jông hâur 20 xiv huv hur jông OCOP cấp têz qơưk shông 2021. Uô ntêx ntơư, HTX 2 xiv huv cà phê hmôngr thiêz têx tơưr cà phê muôz jiêz kra kruôr râuz đêx hâuk cux tưz uô tâu hur jông tâu côngk nhav zos xiv huv OCOP cấp tỉnh shông 2019. Zơưv Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX Cà phê Bích Thao Sơn La heik pâuz, têx tsoz chos cà phê tưz đros đreiv tsôngv pêx xênhv Sơn La txix ntâu shông lok no. Taz sik, têx cà phê chos txix shông 1994 tưz lâul tas, uô tsi jông txos tsơưr lươngv xiv huv muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv. Chiê gra siêz gri têx xiv huv muôs trâu ciêz đrôngs, txix ciês thâuv yênhx lix shông 2017, HTX Cà phê Bích Thao tưz muôz têx zuz yiêz lok chos thiêz sir jos huôv tsar uô, chos têx cà phê jông, tsơưr lươngv siêz. Huôv tsar uô huv đros zos qơư cxiz, paz HTX muôx tâu têx xiv huv hur jông OCOP. “Cà phê nôngz zuz yiêz tưz tâu nhênhz chơưv zos chor nôngz zuz jông, huv đros trâu ntux txơưr txar, tsi yuô trâul caz uz no tho nox uô ruôr hiêv, 100% zos cà phê aramica lok zos cà phê yuôx zêx. Seiz pov hâur têz qơưk txos trâu ciêz đrôngs châu Âu phênhv ntâu sơưr đơưk puôr lênhx nhiêv zuôr, hâuk txos ntâu têx cà phê Sơn La”.

HTX Cà phê Bích Thao têx xiv huv hur jông tưz muôx muôs nhoz ntâu qơư, ciêz đrôngs hâur têz qơưk thiêz sâuv ntiêx têz. Chiê muôs tâu trâu chor ciêz đrôngs lox, HTX tưz tsưv ziv txos uô lơưr têx cui tinhv, txix chos, tu, sâu đê têx txir thiêz tsiv uô. Chiv cà phê shông no, HTX zuôr muôz tsêr meir lox, đar xar muôx 1.120 xưv phaz lok jov uô têx cà phê, iz hnuz jov uô 20 tênhr cà phê; tưz cxiv uô tâu 3 luz tsêr tsov iêr, têx qơư, vax uô zuz cà phê chiê chos. Zơưv Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX cà phê Bích Thao, Sơn La heik pâuz: “Shông 2022, njuôk xav zuôr tax tâu 2 cxênhz txos 4 cxênhz tênhr, viv têx cà phê yiêz no nju đuô. Chor cà phê muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk txix thâuv ntêx txos nhiv no thâuv tưs cux tax 90-95%; tsiv grê 15-20 tyv đeiv. Nhiv no, HTX li xiv huv hur jông co tưz tâu muôs hâur ciêz đrôngs ntơưv têz qơưk Ý, Nhật Bản, tâu chor nênhs nhênhz chơưv luôs 2 chas têz qơưk ntâuk grê siêz”.

Công ty Tập đoanx shôngz Sơn La li 3 zav xiv huv li: Têik shôngz, car shôngz hâuk đêx; triêv, điêr shôngz Gia Phát tâu côngk nhav zos uô tâu jông cux tâu lênhx nênhs sir zôngv ntâuk grê siêz, viv tsơưr lươngv jông, gri huv đros…..Nhiv no, Công ty tưz muôx 70 qơư muôs têx tưx têik shôngz li heik sâuv hâur ntâu tỉnh, TP thiêz tsav nhos 60% têx hax huv hâur têz qơưk; iz chas ntơư, muôs trâu ciêz đrôngs Ấn Độ, Pháp, Đức, Mỹ, Hàn Quốc. Zơưv Lê Tiến Dũng, Tổng Giám đốc Công ty tập đoanx shôngz Sơn La heik: “Công ty tưz xar tsưr ziv huôv tsar uô têx xiv huv, tưx têik ntơư buôk ti sir zôngv hâur luz niêx hnuz, cê tuôr tâu tsês têx shôngz jông, muôx tsiv grê, tsi zôngv txos iz zav yuôx đaz tsi hlo uô ruôr hiêv trâu lênhx nênhs”.

Đros trâu cà phê thiêz têx shôngz, ntâu xiv huv hur jông OCOP tâu cxiv uô txix Sơn La têx muôx jông cux jux juk buôk ti, tâu muôs hâur ciêz đrôngs ntiêx têz, li: Công ty yuôx zêx thiêz đặc sản Tây Bắc li têx yuôx zêx Tà Xùa; HTX tsiv uô lax luôv thiêz dịch vụ Bình Thuận li têx yuôx zêx Trọng Nguyên Phổng Lái; HTX Bảo Minh têx txir lưv tsiz shôngz jiêz kra kruôr……

Chiê têx xiv huv hur jông heik sâuv muôs tâu trâu ciêz đrôngs luôs 2 chas têz qơưk, tỉnh Sơn La tưz thiêz tsênhv muôx tsưr ziv, cui tinhv tsênhv tsênhz hâur tsiv uô têx xiv huv kaz, hur jông, muôs tâu gri. Pos Hoàng Thị Thu Hiền, Phưv Chánh văn phongx thường trực Văn phongx seiz car cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz tỉnh Sơn La heik: “Chiê têx xiv huv hur jông muôs tâu trâu ntâu ciêz đrôngs sâuv ntiêx têz, chor HTX, têx lênhx nênhs cxaz chuôz uô têx xiv huv co tsuv uô lơưr jông cui tinhv lok sâuv tsiv uô xiv huv. Pêz zuôr nhênhz chơưv trâu tỉnh gra siêz têx xiv huv OCOP muôx nhiv no chiê tax tâu trơưk tsưr ziv, taz por têx cui tinhv muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk, ciêz đrôngs lox. Hâux lưv muôs têx xiv huv hur jông cux paz gra têx thax tsav hâur Sơn La li xiv huv jông thiêz kaz txos trâu chôngz lênhx ntâu tus sâuv 2 chas têz qơưk pâuz txos”.

Nhiv no cxuô ngênhx muôx vax huôv thiêz têx thax tsav qơư hâur tỉnh Sơn La cux tsênhv tror fuô uô têx jông; piêr kriê tsênhv chei, cui tinhv paz max, cxiz têx lênhx tsưr, HTX, doanh nghiệp yưv pênhr tsiv uô xiv huv….., sir jos hâur shông 2022 no muôx nzir 40 zav xiv huv hur jông thiêz kaz tâu muôs hâur têx ciêz đrôngs lox; paz cxơưz cxiv tsa jêx jok yiêz, gra siêz luz nênhx nox nhoz trâu tsôngv pêx xênhv./.

(Thanh Thủy-Lê Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsưr ziv chos kok ntông sâuv ar têz cxaz

Viện KHKT kôngz nuv Việt Nam tưz tso tơưv iz cxiê tsưr ziv thâuv tsênhv chos kok ntông sâuv ar têz cxaz li đrav kaz:

Cxuô faz tsưr ziv uô zos:

          Ar têz: Nhoz thax tsav ar tiêx lok sik muôx njik cxaz, lêix ndơưk uô yênhx hax chos, hax kuôk hax 1 yiv.

          Chiv cheix chos: Six hơưv chos huv đros tiv zix zos txix hli 2 txos hnuz 15/3 yênhx shông.

          Tsưr ziv chos: Tsov lơưr yênhx zav ar, ar jông mak chos siz, ar tsi jông mak chos tuôz, taz por chungz fênhx 1,0x0,8x1,0 yiv.

          Zuôv qir: Chor qir zuôv trâu 1 hecta zos muôx nhos 10-15 tênhr qir guôx, 110-160 cir qir đạm urê, 220-270 cir qir supa lân, 160-250 cir  kali, 180 cir qir NPK. Tsưr ziv zuôv, zuôv uô ntêx thâuv chos tas nro zos qir guôx thiêz lân. Qir zuôv jiês 1 thâuv chos tâu 45 hnuz, 50% đạm+50% kali. Zuôv jiês 2 thâuv chos tâu 3 luz hlik zuôv tas nro chor qir tsênhv yuôr đros thiêz nthuô đrox...

Nhạc cắt

          Iz hâur têx tsưr ziv muôx chêx cuk paz phax tar ar cuôr lơưk zos chos shơư hâur co lôngx xôngz lok zos lâuv huôz xênhz, tâuv pâur, tâuv đuz, tâuv njuôz....Tsưr ziv chos jông tiv zix zos chos 2 hax tâuv hâur đruôz đraz 2 hax kok ntông. Thâuv sir zôngv tsưr ziv chos li no, chor qir zuôv trâu tsoz chos shơư zos 70% lân+20% đạm+30% kali hâur tas nro qir zuôv trâu kok ntông côngv đros 300 cir môngr jêz siz chiê tuô lov caz hmoz.

          Tsưr ziv chos no tâu uô ntâu nhoz Yên Bái, Tuyên Quang, Hà Tây, Hòa Bình. Chêx cuk zos chor ar trâus cuôr lơưk txu grês 68-96% pir đros têx ar tsi tâu chos shơư tsoz chos paz tuôr jông ar./.

(Báo dântộc-Txâur Vax cxeik nhênhv)