Faz Bắc iz shông đros tas nro têz qơưk sir jos hla đhâu têx phiv liv

Yên Bái-thax tsav qơư muôx 30 mênhx cxưx cưr tix sik đros uô nênhx nhoz muôx luz huyện xuz thơưx ciês hâur thax tsav faz Bắc uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz. Shông 2021 no, tỉnh sir jos uô cov tâu tsưr ziv muôx nzir 10 xar uô tiêr tsaz yênhx. Taz sik txos tas shông, tưz tsik zos 10 xar xưz mak tưz muôx 11 xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz, tas nro chor xar uô tiêr ndê muôx 87 xar, tsav 60% chor xar hâur tỉnh-siêz tiv zix thax tsav Tây Bắc. Yên Bái txos nhiv no cux tưz muôx 3 huyện, thành phố uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz, 10 xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz jông đuô thiêz 3 xar zos xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz jông.

Kror pêx xênhv xav jênhv zuk zos chor nênhs chênhr, txix nhoz tok hlôngr trâu chiv chir sir jos zos kror paz trâu uô tâu têx li hêik sâur. Ntơưv Yên Bái nhiv no, pêx xênhv chir chiv paz hnuz côngz, đas  jos đros têz qơưk kriz uô cêr, cux xưk li uô têx côngz trinhx jêx jok yiêz tưz zos yênhx phongz yaox tâu uô đêz đar txix têx jêx jok nhoz qơư kik txos trâu thax tsav tox siêz; kror pêx xênhv sik paz nhiêx txiêx uô cêr, kho đuô tsêr vênhx huôv nhiv no nhoz Yên Bái tưz zos kror muôx yưv tsik so… Tas nro viv tsưr ziv paz trâu luz nênhx cov hlôngr yiêz jông đuô, tsâu sor thiêz shir phaz. Pos Nguyễn Thị Nhiên thiêz zơưv Đặng Hữu Tiên, nhoz xar Yên Thành, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái hêik:“Pêz nhiv no muôx nhiêx mak paz nhiêx, tsik muôx nhiêx mak paz đas jos lox tôngv, paz me njil ar chiê jêx jok, xar uô cêr. Muôx cêr bê tông lơưv mak muk lok jông đuô, têx tuz nhuôs muk cơưv ntơưr cux zôngx ziv đuô”.

“Tsuv muôz cxuô zav chiê kriz uô uô ntêx tso, uô tâu cêr muk lok cov zôngx ziv đuô thiêz paz trâu huôv tsar kinh têr”.

Tâu xav zos “qơư hlôngr yiêz huôv tsar uô kôngz nuv hâur tas nro têz qơưk” hâur ntu jê lok no, taz sik tsuv txos shông 2021 no, kinh têr kôngz nuv nhoz Sơn La thiêx li pov tâu kror huôv tsar. Kror tsuv hêik zos tas nro têx hax huv txir ntông muôs tơưv muk trâu têx têz qơưk Trung Quốc, Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Mỹ, Đài Loan, UAE… zos 22 cxênhz ntâu tấn, ntâu tiv zix txix thâuv ntêx txos nhiv no, tỉnh li tsiv gri hax huv muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk tâu muôx 160 triệu USD, zos yênhx qơư uô tâu jông hâur tas nro têz qơưk.

Lơưr zơưv Nguyễn Thành Công, Phưv Chủ tịch Ủy ban tỉnh Sơn La, đros xar muôx 80 cxênhz héc ta ntông nox txir nhiv no muôx, chor txir ntông tax tâu muôx 400 txos 450 cxênhz tấn iz shông, chiê uô tâu tsưr ziv txir ntông txi ntâu, muôs tâu gri, muôx nênhs zuôr tas têx txir ntông co, mak muôs cov tâu têx txir ntông muk trâu ntâu luz têz qơưk sâuv ntiêx têz tưz tâu thax tsav qơư njuôk xav txos. Sơn La li chênhz zênhv zos đrâuv sir jos piêr pâu, kriz ntâu kênh xor mông lok têx hax huv kôngz nuv, tiv zix zos tsov cưv txos ntu uô chiê uô cov tâu chor hax huv muôx tsơưr lươngv chiê muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk:“Sơn La sir jos tsưr tsix uô yênhx lix têx hợp tác xã kôngz nuv, uô lơưr chêi têz qơưk. Muôx têx hợp tác xã tas nro chor thành viên zos mênhx cxưx tsơưs nênhs. Thâuv chor thành viên sik côngv uô cê mak cxuô kror zuôr tâu uô ntov jông; txix co, pox nhuôs pâuz tsưr tsix uô nox trơưk tsưr ziv sik côngv. Đhâu co, zuôr paz trâu uô nox tâu jông đuô, muôs tâu mus trâu têx têz qơưk txơưr”.

Txơưv njiz trâus ntâu kror phiv liv, tiv zix zos caz moz Covid-19 ntâu jiês huôv xênhz sâuv thax tsav qơư, taz siks hông 2021, zaz zâuv yưv pênhr ntơưv tỉnh ntux đriv Điện Biên muôx ntâu hlôngr yiêz jông. Jiês xuz thơưx cês ntơưv thax tsav qơư muôx ntơưr côngz jênhv đăngk cir yưv pênhr thiêz cuêz tênhv tsưr yưv pênhr  trâu 17 dự án, đros tas nro pênhr nhiêx đăngk cir xuz thơưx zos 6.200 tiv đêiv ntâu. hâur shông, Điện Biên cux txêik tâu chôngz nênhs yưv pênhr, tập đoàn lox li Sun Group, FLC, Vingroup, Hải Phát, Flamingpo… tuôx sêiz shuôk, đăngk cir.Zơưv Lê Thành Đô, Chủ tịch Ủy ban tỉnh Điện Biên puz pâuz, ntâu dự án jông, zuôr paz trâu huôv tsar tsênhv tâu sêi đrơưv nhênhz chơưv, cêv kuôk thiêz kriz uô, zuôr paz trâu Điện Biên huôv tsar đuô cov huv đros:“Kror zov chênhr zos tỉnh Điện Biên tưz sik côngv đros hãng yêz za Bamboo Airways kriz yêz za thương mại txix Hà Nội tuôx trâu Điện Biên thiêz txix Điện Biên muk Hà Nội, cux li txix thành phố Hồ Chí Minh tuôx Điện Biên, Điện Biên muk thành phố Hồ Chí Minh, paz trâu huôv tsar du lịch cux xưk li zaz zâuv yưv pênhr trâu tỉnh Điện Biên. Đros co, chor nênhs yưv pênhr txơưr cux tror tuôx trâu Điện Biên chiê nhênhz chơưv, nriêr pâuz xưk li têx dự án huôv tsar tsoz mắc ca ntơưv thax tsav tỉnh”.

Shông 2021 zos shông Lào Cai chiv nhênhv 30 shông tror yênhx lix. Hâur ntu lịch sử no, ntơưv thax tsav qơư muôx ntâu kror phiv liv txix ntâuk tros châuz, Lào Cai tưz yưv pênhr tas nro muôx 25.000 tiv đêiv chiê huôv tsar cxiv luôs zoz thôngz; kho đuô cxiv uô yiêz xar muôx 1.000 cêik cêr lox, 800 cêik cêr muk lok hâur tỉnh. Khov co, txos nhiv no 100% xar sâuv thax tsav tưz muôx cêr muk txos trâu tsênhv qơư xar; cêr muk trâu têx jêx jok cux tưz phênhv tưs tâu uô jông đuô lơưv.

Nghị quyết Đại hôiv Đảng bộ tỉnh Lào Cai ntu 2021-2025 cux xav tênhv vax tsêr cxuô zav, tiv zix zos cxiv luôs zoz thôngz zos iz hâur têx jênhv vưv zov chênhr. Ciês hâur shông xuz thơưx six cxiv no, Lào Cai cux tưz sir jos uô têx tsưr ziv txix uô tâu ntâu kror lok zoz thôngz li: Uô cov tiêr, khor jông tuk qox Móng Sến-qox cưx ha kruôr siêz tiv zix Việt nam txuôk txix txox cêr muk chênhr Nội Bài-Lào Cai đros qơư du lịch têz qơưk Sa Pa; chiê yêz muk lok đhâu ntơưv qơư txuôk txix Phố Lu txos trâu txox cêr muk chênhr…Nhiv kruôr đhâu, Cảng yêz za Lào Cai cux tâu thủ tướng Chính phủ cuêz tênhv yưv pênhr chiê uô.

Lơưr zơưv Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch Ủy ban tỉnh Lào Cai, zuôr txos no, chor dự án zov chênhr zuôr tror tâu kriz uô, thiêz uô cov tiêr xưk li txox cêr ar txuôk txix Ga Lào Cai trâu huyện Văn Yên (Yên Bái); qơư txuôk txix Ga Lào Cai trâu Hà Khẩu (Trung Quốc); qox Bản Vược-Bá Sái đhâu đêx ntux đriv; cêr kor ar muk đhâu trôngz Hoàng Liên txuôk Lào Cai-Lai Châu; qox Làng Giàng, qox Phú Thịnh sâuv đêx liêz…zuôr paz trâu Lào Cai khav tênhv pưk txux tsênhv qơư txuôk đros thax tsav, zos qơư chuôz ndê huôv tsar nhoz thax tsav trung du, tox siêz faz Bắc:“Lào Cai lok six tsov cưv txos vax tsêr, cêr cxuô zav, tiv zix zos zoz thôngz. Lơưr pêz njuôk xav, nhiv no, zos têz qơưk muôz iz đêiv nhiêx mak zuôr zaz zâuv tâu muôx 5 đêiv nhiêx uô; taz sik zos muôz iz đêiv nhiêx chiê uô zoz thôngz mak zuôr zaz zâuv muôx 20-30 đêiv txix têx phênhv nhiêx saz đrâuv.  Hâur ntu zuôr txos, Lào Cai zuôr sir jos cxiv uô qơư tsar đrêk yêz za, no zuôr zos kror paz tâu jông cxuô kror trâu cêr ar thiêz cêr hlâu”.

Txơưv tsuv njiz trâus têx phiv liv txix caz moz; đros trâu têx phiv liv txơưr ntơưv thax tsav pêv hâur têz qơưk. Taz sik, đros tas nro cxiv luôs chính trị; pêx xênhv thôngx ziv côngv siêz đros uô, njênhs tiêk têx phiv liv co cux zuôr zos têx kror zôngx ziv uô thiêz zuôr uô tâu yênhx côngz xưz, chiê pêx xênhv nhoz Tây Bắc li siêz xar hla đhâu cêr pluôs jux juk tâu uô thiêz paz trâu pêx xênhv muôx tâu luz nênhx tsâu sor, shir phaz đuô sâuv cxuô thax tsav qơư…/.

(TTTB-Lik Thox cxêik nhênhv)

Nriêr pâuz tsôngv box Hmôngz Trạm Tấu-Yên Bái li ntênhs Guôv Tox cheix ntux yiêz

          Ntênhs Gruôv Tox tâu tsôngv box Hmôngz nhoz Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái tsưr tsix trâu têx hnuz tsiêz hâur shông yiêz chiê uô tsâus, txi côngv đaz xênhz têz xênhz qơư tưz paz trâu chuôz zis muôx đas jos, iz shông yiêz tsôngv box muôx chiv cheix jông, kôngz lôngk pur cxaz, tsiêx cxu pur guôx. Lar hêik zos têx gơưv niêv txir siz nzuôr ntêr ho tsi xênhz tuz ci, cux tuôx ntơưv no chiê thor xênhz tau tuz ci, muôx mê nhuôs lox hloz uô luz nênhx yar ntux đris. Txir nênhz Por Xênhv Muôk tưz sơưr tsưr tsix Ntênhs Guôv Tox ntâu shông nhoz tiv phaz puz pâuz:

Ntênhs Guôv Tox khênhr tâu tsôngv box uô txix hâux lưv xeir hnuz jông, muk txiêr thiêz cxok tsoz cxông, đei ntâuz liêz thiêz kênhx trâu sâuv tsoz cxông co. Thâuv cxok cxông tas, pox nhuôs hâur jêx jos puôr lênhx pâuz tâu qơư tsưr tsix ntênhs thiêz sik zâuv tuôx sêiz thiêz uô si.

          Chiê bax trâu ntênhs txi côngv, txir nênhz đros sđ hâur jos tso trôngx mor txi côngv trâu ntơưv qơư cxok cxông. Sâuv luz trôngx txi côngv muôx iz teik cxur, 1 teik đêx, iz hưx chơưr, 8 luz piz tâu pheiz cxuô trâu 4 câuv trôngx, tiv zix zos tsuv muôx iz tul lâur keiz. Chiê qir txi côngv, txir nênhz hlơưr shaz, pê 4 chês câuv ntux  hêik li no "Shông lâuk tas, txos trâu shông yiêz, chuôz zis thiêz pox nhuôs hâur jos tsưr tsix ntênhs phêv xar njôngr đaz xênhz têz, xênhz qơư por hưv jông trâu chuôz zis, pox nhuôs hâur jos shông yiêz muôx jông đas jos, tsi muôx moz tsi muôx gênhs, uô tâu nox tâu hnar, tsiêx cxu pur guôx, kôngz lôngk pur cxaz. Muôx hưx chơưr kaz thiêz tul lâur keiz thor uô tsâus ntâu txos têx đaz xênhz têz xênhz qơư".

          Thâuv txi côngv tas, txir nênhz li muôz txưv cuôv cuz nhus chox lok ntâuk, zos têx đaz xênhz têz xênhz qơư thôngx ziv đros chuôz zis thiêz pox nhuôs li luk thor mak txưv cuôv co oz saz nzênhr hur si. Zos têx đaz xênhz têz xênhz qơư jênhv tâu luk thor mak 1 saz nzênhr, 1 saz khưz. Zos đaz xênhz têz, xênhz qơư por hưv trâu chuôz zis mak txưv cuôv co oz saz puôr lênhx khưz.

          Suôv câuv ntênhs txi côngv, txir nênhz li muôz tus lâu keiz hlêik thiêz chox muk hâu siêr chiê txi côngv đaz xênhz têz xênhz qơư. Chor nyar keiz mak tus txir nênhz muôz plênhr lo trâu chor ntơưr đêi ntơưv tus cxông thiêz muôz tso trâu sâuv trôngx. Tsôngv box Hmôngz njênhs tiêk uô li ntơưv têx đaz thiêx li jênhv tâu keiz thiêz chuôz zis, pox nhuôs li luk thor.

          Thâuv txi côngv ntơưv tsoz cxông tas, txir nênhz zuôr hlơưr ntơưr ntơưv 4  luz câuv trôngx, đhâu co thôngz pov trâu pox nhuôs suôv câuv ntênhs txi côngv thiêz lâuz chơưr chiê têx nxeik Hmôngz zâuv pox nhuôs thiêz tsôngv kruô tuôx seiz ntênhs hâuk.

Ntênhs Guôv Tox ziv lov jêv đuô thâuv txos ntênhs phêv. Pox nhuôs hâur jos shir phaz cxaz chuôz ntâu huôx tôngv vênhx huôv thiêz tsưr ziv uô si muôx cxôngx nzor. Txir nênhz Por Xênhv Muôk puz pâuz cxaz:

          Pêz Hmôngz xar tiêk "Hluôk nxeik Hmôngz tsuv txơưx xơưk zuk hêir nênhs têx pax ntâuz; hluôk tuz Hmôngz tsuv txơưx yuôz kênhx, đhiê kênhx", yuôz kênhx, đhiê kênhx tso pov lênhx txir nênhx Hmôngz li têx txơưx thiêz muôx đas jos jông. Viv li, ntâu lênhx hluôk tuz cê tuôx ntênhs phêv uô si, cê đhiê kênhx yuôz kênhx trâu sđ seiz. Tix lâuk Chính Xênhv Lik, iz lênhx hluôk tuz nhoz tiv phaz heik:

          Ntênhs Guôv Tox tâu tsưr tsix hâur niêx shông zos jiês chiê tsôngv box Hmôngz chuôz cxaz cêr sik côngv siêz hâur côngv thôngx jêx jos thiêz tror tuôr tsês jông zuk mênhx cxưx li cêr vênhx huôv chax chês jông txix ntâu cxênhx nênhs lok txos trâu nhiv no tsik chiê pôngz plox./.

(Txâur Vax cxeik nhênhv)