Gia Lai: Sir jos uô têx tsưr ziv chiê phax tar cuz tox cuz jôngr

Côngv thôngx jok Ngăng, xar Chư Don, huyện Chư Pưh tâu choz zok sêiz jor 600 ntâu héc ta jôngr txix Ban Sêiz car jôngr phax phưv Nam Phú Nhơn choz zok. Nhiv no, yar ntux cuz sor truz ntêr hnuz uô trâu chor thax tsav jôngr ntơưv no zôngx ziv txêik cuz. Chiê bax phax tar cuz tox cuz jôngr, jok Ngăng tưz phêiz côngz trâu chor chuôz zis muk qênhz yuôx har jôngr tsik so, muôx tsưr ziv luôx, hlơưr têx đrox nhov tsik so. Tix lâus Gru, iz hâur chor chuôz zis tâu choz zok sêiz jor por vêv jôngr nhoz jok Ngăng, xar Chư Don, huyện Chư Pưh puz pâuz:“Zos chuôz zis tâu choz zok por vêv jôngr, nhiv no pêz jok muôx 22 ziv chuôz zis tâu choz zok sêiz jor muôx 600 ntâu héc ta jôngr. Đros sơưr đơưk muk hâur har jông mak cux hêik cov pox nhuôs sơưr đơưk uô jông sêiz shuôk têx har jôngr, tsik ntor luôx jôngr, txiêr ntông, tsik hlơưr jôngr uô liêx têz. Chêix ntux krôur mak đros pox nhuôs sơưr đơưk tsik so luôx suô têx đrox, nhov cov tsik txêik cuz jôngr”.

Ban sêiz car jôngr phax phưv Nam Phú Nhơn tsênhv sêiz car muôx 15.000 ntâu héc ta jôngr. Txix ciês thâuv hâur chêix ntux kruôr, taz viv tưz phêiz côngz trâu cán bộ, nhân viên tsik so qênhz yuôx, nriêr pâuz thax tsav, kriz uô cxiv tsa tsưr ziv 4 ntơưv qơư, thôngx cxix yênhx lix chor tôv, đôiv phax, tar cuz tox cuz jôngr. Zơưv Nguyễn Văn Tường, Trưởng Ban Sêiz car jôngr phax phưv Nam Phú Nhơn, huyện Chư Pưh puz pâuz, taz viv li thax tsav jôngr nhoz sâuv thax tsav oz huyện zos Chư Sê thiêz huyện Chư Pưh. Nhiv no taz viv tưz cxiv uô têx tsưr ziv chiê phax tar cuz tox cuz jôngr. Hâur co muôx iz phênhv hâux lưv zos pox nhuôs uô chiê paz trâu taz viv luôx têx đrox, nhov thiêz hlơưr têx co chiê paz phax tar hluôr tơưl txêik cuz trâu har jôngr:“Njiê cxuô mak thax tsav choz zok trâu pox nhuôs tâu por vêv jông, pox nhuôs cux muôx nzir phênhv sâu zos iz hli tâu xar muôx 1 triệu đêiv. Sơưr đơưk cux sir jos siz hêik cov hla đhâu têx phiv liv chiê uô cov tâu tiêr têx hâux lưv tâu choz. Muôx tsưr ziv sik côngv nhoz kiểm lâm, chính quyền ntơưv qơư, Ban sêiz car jôngr cxuô cấp thâuv muôx yưv têx phiv liv, cuz tox cuz jôngr, muôx tsưr ziv uô hâur yênhx ntu, yênhx hli chiê sik đros muk qênhz yuôx paz trâu Ban sêiz car jôngr”.

Chư Pưh nhiv no muôx 20 cxênhz ntâu héc ta jôngr, hâur co thax tsav zov chênhr zôngx ziv trâus cuz jôngr, cuz tox siêz tâu xav jênhv zos nhoz ntơưv 6 luz xar: Ia Hla, Ia Hrú, Ia Phang, Ia Le, Ia Blứ, Chơ Don. Zơưv Phạm Văn Đạo, Hạt trưởng Hạt Kiẻm lâm huyện Chư Pưh puz pâuz, txix ciês thâuv hâur chêix ntux kruôr, taz viv tưz muôx tsưr ziv uô truôx jông đuô Ban sêiz car phax cuz tuô cuz jôngr cấp huyện, xar, cxiv tsa tsưr ziv plâuz ntơưv qơư, yênhx lix chor tôv đôiv phax cuz tuô cuz jôngr. Tsưr tsix cir 2.400 ntâuz ntơưr, muôz 800 ntâuz ntơưr trâu chor chuôz zis uô nênhx nhoz jê jôngr…txix co yax kriê hêik pêx xênhv sir jos phax tar cuz tox cuz jôngr. Zơưv Phạm Văn Đạo, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Chư Pưh hêik:“Hạt tưz qênhz yuôx cxuô thax tsav qơư thiêz tưz hêik trâu Ủy ban huyện, Sở Kôngz nuv thiêz Huôv tsar jêx jok cux tưz muk qênhz yuôx thiêz ntâuk gri huyện Chư Pưh li côngz xưv phax tar cuz tox cuz jôngr tâu uô lok six jông, cxix cxuô. Hâur shông nhiv kruôr đhâu huyện Chư Pưh tsik pov muôx cuz tox cuz jôngr, taz sik hâux lưv no mak tsik cxoz tso siêz viv qiv hơưv txơưr txar, phiv liv lok six ntâu. Hâux lưv no hạt zuôr phêiz côngz hâux lưv sêiz jor cuz tox cuz jôngr hâur chêix ntux kruôr, vav tiêk shông no zuôr uô tâu jông hâux lưv no xưk li shông uô ntêx”./.

(TTTN-Lik Thox cxêik nhênhv)

Tsôngv box Sơn La li tsưr ziv râuz yuôx đrox njuôz cxơưz phax tar moz Covid-19

Zos iz lênhx niêv muôx mê nhuôs tsênhv zâu, niêv lâuk Lê Thị Linh nhoz huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La thâuv tưs cux cxơưx thiêz nriêr cxuô tsưr ziv chiê tsưx phưv đas jos thiêz phax tar moz Covid-19 trâu chuôz zis. Chiê muôx cxaz nzir têx zav vitamin trâu đas jos, niêv lâuk Linh khênhr nriêr têx zav yuôx đrox njuôz thiêz uô lơưr têx tsưr ziv zos râuz yuôx cxơưz thiêz nzuôr chêr trâu mê nhuôs zâu. Niêv lâuk Linh pheiz kênh: "Six hơưv jê ntơưv no, moz Covid-19 huôv xênhz phêv liv, cur tưz muk zok nriêr têx zav blôngx yuôx đrox njuôz lok râuz chiê nzuôr chêr, iz cxiê zav mak zôngv râuz chiê cxơưz. Thâuv cxơưz pov iz chêr jông nhoz đuô, jông trâu cêr uô pa".

          Pos Lường Thị Sâm, cán bộ Tsênhv qơư y tế xã Chiềng Bôm, huyện Thuận Châu hêik pâuz tiêk: cxôngx nzor tưz tâu chor lâuk uô niêv, uô txir hêik pâuz txos zos uô cxaz nzir hâux lưv muôs yuôx đrox njuôz paz cxaz đas jos trâu pox niêv thâuv xênhz zus nhuôs thiêz mê nhuôs mos, đros ntâu zav yuôx đrox njuôz paz phax tar moz….Pos Sâm puz pâuz, hâur iz hnaz yuôx râuz cxơưz lênhx nênhs trâus suôz, chuôz cxaz đas jos mak khênhr muôx 8-10 zav yuôx đrox njuôz; grê muôs zos 20 cxênhz đeiv iz hnaz. Txix thâuv moz Covid-19 huôv xênhz phêv liv, ziv muôx ntâu lênhx nênhs tuôx nriêr zuôr yuôx lok râuz chiê cxơưz phax tar moz gênhk:"Txix thâuv tsênhv zâu cur tưz đros cur niêv muk pêv har jôngr nriêr têx zav yuôx đrox njuôz lok râuz chiê cxơưz pa phax moz khâuz thuôk thiêz nzuôr chêr phax tar têx zav moz sâuv tơưr greix, hloz tiêr nênhs cur moz siêz đros uô hâux lưv no, viv li cur cơưv uô cưk yuôx kho moz. Nhiv no ntâu lênhx nênhs tuôx nriêr zuôr yuôx đrox njuôz chox muk râuz nzuôr chêr"

          Lơưr têx chiz coaz chuyên môn, tsưr ziv râuz yuôx đrox njuôz cxơưz pa zos iz tsưr ziv phax tar moz lơưr y học chax chês. Muôx ntâu zav yuôx đrox njuôz, phênhv ntâu muôx txux zôngv paz chuôz cxaz đas jos, phax tar caz moz gênhk.

          Txix tsôngv box li tsưr ziv râuz yuôx đrox njuôz cxơưz chiê phax tar moz Covid-19, têx chiz coaz chuyên môn nhoz tiv phaz cux tưz chuôz tsar yax mông, heik kriê tsôngv pêx xênhv tsưr ziv cxơưz pa cov sơưr đơưk tsik trâus cik moz gênhk. Bác sĩ Cầm Chung, Khoa y học cổ truyền, tsêr kho moz đa khoa huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La puz pâuz:"Chiê cxơưz cov trơưk tsưr ziv, tsuv xeir têx zav yuôx li tâux đuz, txir lưk kâuz, kix, blôngx txir lưs jôngr, hnar liêz….zos têx zav yuôx zôngx ziv nriêr tâu. Thâuv cxơưz tsi cxoz cxơưz ciês iz chêr, tsi cxơưz hâur qơư muôx mê nhuôs zâu kik đuô 30 luz hlik hnuz nhôngs…"

          Cxôngx qênhx shênhx moz Covid-19 huôv xênhz phêv liv, tiv zix zos lênhx nênhs trâus moz hâur côngv thôngx chuôz ndê siêz, đros trâu luôs hâux lưv phax tar moz txix cxuô zav yuôx đrox njuôz; tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk tsuv uô jông trơưk cxuô faz tsưr ziv phax moz gênhk li cxax yuôx vắc xin phax moz cxix cxuô, ndo njôngr tsưx phưv cxuô lênhx hâur chuôz zis thiêz côngv thôngx li đas jos./.

(Lê Hạnh-Txâur Vax cxeik)