Muk trâu têx jêx jok chiê phax tar zuôr muôs lênhx nênhs

Muk ciês trâu têx jêx jok chiê yax kriê lok chor nênhs fêv li têx tsưr ziv nziêk đas zuôr muôs lênhx nênhs zos iz hâur Thượng úy Triệu A Lử, Phưv Trưởng Công an xar Lao Chải, huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) đros chor chiến sỹ công an xar li têx hâux lưv uô tsik so. Thôngz đhâu chor jiês njiz, sik thav đros pox nhuôs hâur jêx jok, chor chiến sĩ tưz paz gra siêz tâu jênhv pâuz trâu pêx xênhv chiê tsik trâus chor nênhs fêv co nziêk đas. Thượng úy Triệu A Lử, Phưv Trưởng Công an xar Lao Chải puz pâuz: “Pêz yax kriê trâu pêx xênhv cov lơưr gra siêz tâu jênhv pâuz, uô truôx jông lơưr têx cêr chêi têz qơưk cux xưk li cxuô kror phiv liv muôx yưv thâuv muk lok tơưv trâu saz đrâuv têz qơưk tsik zos chêi, têx kror uô cxâuv hâur zuôr muôs lênhx nênhs, chiê txix co pox nhuôs sơưr đơưk pâuz  tâu thiêz sir jos phax tar têx kror uô cxâuv co”.

Xar Lao Chải, huyện Mù Cang Chải muôx 100% zos tsôngv box Hmôngz uô nênhx nhoz. Têx shông đrav têx no, tiv pox nhuôs li jênhv pâuz tsênhv kik, chor nênhs fêv tưz uô ntâu tsưr ziv chiê nziêk đas xưk li, đak tiêk zuôr paz zok nriêr hâux lưv uô jông, sâu tâu nhiêx hli siêz, lok sik siz đênhr uô gâux đrâus chiê nziêk đas chox muk trâu saz đrâuv têz qơưk….muôx têx jiês chor nênhs nziêk đas co tsênhv zos ciês chor nênhs trâus nziêk đas li chor nênhs cxênhz jê thiêz. Zơưv vax Xênhv Zax, Bí thư Đảng ủy xar Lao Chải, huyện Mù Cang Chải puz pâuz: ntu jê lok no, khov sir jos yax kriê viv li ntơưv xar tsik muôx lênhx nênhs tưs trâus nziêk đas muôs hlo. “Côngz xưv yax kriê Đảng, têz qơưk têx cêr chêi trâu pox nhuôs sơưr đơưk txos trâu nhiv no tưz muôx ntâu hlôngr yiêz jông, pêx xênhv li jênhv pâuz cux tâu gra siêz thiêz hlôngr yiêz ntâu”.

Pos Miv Xênhv Shôngx, Chủ tịch Hội pox niêv huyện Mù Cang Chải puz pâuz: chor nênhs trâus nziêk đas muôs mak nhoz ntâu hov hnuz nhôngs, muôx tas nro pox niêv, txir nênhx, nênhs lâul thiêz chor nhuôs zâu; taz sik chôngz tiv zix zos chor nhuôs zâu thiêz pox niêv tsik muôx hâux lưv uô, phênhv sâu kik, luz nênhx txov nhêv, siêz muôs thiêz jênhv pâuz kik… “Yênhx shông Hội pox niêv huyện cxiv tsa tsưr ziv chox kriê Hôiv pox niêv 14 xar, thị trấn yax kriê txos trâu tas nro chor hội viên chi hôiv. Yax kriê txix ntâu tsưr ziv. Pêz cux yênhx lix iz cxiê Câu lạc bộ pox niêv đros thiêz Cêr chêi têz qơưk, Câu lạc bộ phax tar nziêk đas zuôr muôs lênhx nênhs… đhâu yax kriê mak chor pox niêv li jênhv pâuz lok hâux lưv phax tar zuôr muôs lênhx nênhs tưz tâu gra siêz đuô”.

Thôngz sâu txix shông 2017 txos shông 2020, sâuv thax tsav huyện Mù Cang Chảy muôx 10 txuz nziêk đas muôs lênhx nênhs đros thiêz muôx 25 lênhx nênhs. Thượng tá Lương Nhân, Phưv Trưởng Công an huyện Mù Cang Chải puz pâuz: Đros qênhx shênhx no, Công an huyện Mù Cang Chải tưz kriz uô ntâu tsưr ziv chiê tir tar. Khov co mak oz shông đhâu, sâuv thax tsav huyện tsik pov muôx yưv txuz uô cxâuv tưs cik txos nziêk đas zuôr muôs lênhx nênhs.

Hâur tas nro tỉnh Yên Bái, thôngz sâu hâur ntu 5 shông jê lok no, chor lưx lươngv muôx vax huôv Công an Yên Bái tưz qênhz yuôx 25 txuz, muôx 64 lênhx nênhs uô cxâuv lok zuôr muôs lênhx nênhs; khởi tố 22 txuz, muôx 61 lênhx nênhs. Đros co, tưz txêik jênhv, xav jênhv, choz zok 361 lênhx nênhs trâus nziêk đas muôs; sik côngv đros chor nganhx cik txos kriz uô paz xuz thơưx lơưr chêi têz qơưk li cui tênhv trâu 42 lênhx nênhs thiêz kriz uô têx tsưr ziv por vêv chor nênhs trâus nziêk đas, nênhs tsik tâu hloz yênhx nênhs muk đros chor nênhs  trâus nziêk đas co thiêz chor nênhs cxênhz jê.

Tsênhv tsênhz puz pov, nênhs phamv cxâuv zuôr muôs lênhx nênhs txơưr txar ziv hnuz ziv phiv liv đros ntâu tsưr ziv nziêk đas sik txơưr, uô trâu nênhs trâus nziêk đas muôs co pâuz tsik tâu tiêk zuk tưz trâus muôs lok sik tsik pâuz nênhs muôs zuk zos lênhx tưs. Tiv zix ntu jê lok no muôx yưv qênhx shênhx nziêk đas, muôs lênhx nênhs muk trâu Campuchia lok six phiv liv. Chor nênhs fêv co sir zôngv chor mạng xar hôiv li zalo, Facebook chiê thav pêv đros nênhs trâus nziêk đas, đhâu co mak nziêk đas chox muk muôs đhâu ntus đriv trâu saz đrâuv têz qơưk. Đại tá Đặng Xuân Quỳnh, Phưv Giám đốc Công an tỉnh Yên Bái puz pâuz: “Bôv Công an zuôr sir jos uô, chox kriê Bôv li têx taz viv thiêz Công an ntơưv cxuô thax tsav qơư sik côngv đros têx têz qơưk đrâuv chiê tsav txênhz phax tar, đros côngz xưv phax tar xar hôiv zos yêx kriê trâu pêx xênhv pâuz, tiv zix zos hluôk nênhs pâuz tiêk zuôr tsik muôx kror tưs nriêr tâu nhiêx txiêx zôngx ziv jông li têx luôs hêik thiêz đas nziêk co…”./.

(Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv)

Têx muôx yưv Moz khâuz thuôs A thiêz tsưr ziv tir thêir

Ntux txơưr txar phiv liv, nông ntâu, chor nênhs trâul moz khâuz thuôs A tsênhv ziv hnuz ziv muôx chôngz lênhx ntâu tus trâul moz hâur ntu jê lok no nhoz iz cxiê thax tsav qơư.

Hlôngr suôz: Pir li ntơưv tỉnh Sơn La, hâur 2 ciêz luz hli 8 no, chor nênhs moz khâuz thuôs A tuôx nhoz chơưv kho moz ntơưv tsêr kho moz đa khoa tỉnh Sơn La ntâu đuô 3 bâus pir li luz hli uô ntêx, zuôr xar 50 lênhx tsuv tuôx nhoz tsêr yuôx chơưv kho moz.

Tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk tsuv pâuz lok zav moz khâuz thuôs A?

Hlôngr suôz: Moz khâuz thuôs A zos iz zav moz muôx yưv mêx njik jông li moz khâuz thuôs; taz sik zos lênhx nênhs trâus moz tsi tâu chơưv kho zênhx max cux zuôr uô trâu lênhx nênhs co trâus moz hnhar nzir. Moz khâuz tuôs A zos zav moz muôx têx zôngx ziv siz cik tâu, đhâu cêr uô pa. Zav moz co phênhv ntâu zos moz khâuz thuôs A(H5N1), A/H1N1, A/H3N2, A(H7N9), hâur co moz A(H5N1), A(H7N9) khênhr muôx nhoz têx keiz ok, muôx têx lênhx nênhs cik tâu txix keiz ok lol.

Têx muôx yưv thâuv trâul moz khâuz thuôs A:

Hlôngr suôz: Moz khâuz thuôs A muôx yưv li: uô cuz uô no, hnôngk, moz chax đaz, lol njưs, moz tâuz hâu, moz têx grêix, gênhk, cxơưs njưs, hnôngk cxav. Iz cxiê lênhx, têx jiês muôx yưv têx moz khâuz thuôs heik sâu zuôr tưx jông jux juk, tsi tas chơưv kho. Taz sik, zos trâul moz ntêr hnuz tsi jông, sơưr đơưk tsuv muk chuôs njiz cưk yuôx chiê tâu seiz njuôk shuôs thiêz chơưv kho moz zênhx max thiêx tsi trâul moz hnhar nzir. Têx lênhx trâul moz hnhar muôx yưv li: trơưk plaz, xar ntuôr, hnôngk, uô cuz uô no, uô tsi yuô tâuk pa, moz njưk thiêz trâul tuôs…..

Tsưr ziv phax tar moz khâuz tuôs A:

Hlôngr suôz: Muôx ntâu tsưr ziv chơưv kho zav moz co trâu têx nhuôs zâu thiêz nênhs lâul, taz sik Bộ Y tế heik, tsuv uô lơưr têx tsưr ziv li đrav kaz:

Thâuv muôx yưv têx moz tâu xav zos trâul moz khâuz thuôs A: Tsuv zênhx max muk qơư y tế chiê seiz njuôk shuôs đas jos thiêz pâuz tsênhz tus moz. Txix ntơư, muôx têx tsưr ziv phax tar tsi chiê moz siz cik trâu luôs lưv tus txơưr đuô nhoz jê iz ndis.

 Vêv xênhz hur si iz chêr: Tsi so muôz xaz phôngx, têx đêx cuô yuôx nzuôr têk; tsơưs nhoz jê đros têx lênhx tâu xav tiêk zôngx ziv trâul moz khâuz thuôs A, tsi nhoz uô cê chôngz lênhx hâur ntu muôx moz huôv xênhz.

Qêz suô têx qơư nhoz, qơư uô hâux lưv đu lul, muôz cuô đêx yuôx tsuôs, so têx qơư, ntus kror trôngx khênhr tuôr txos; krêz kror trôngx kror trêi cov lax chuô nziês. Tsi so tập thể dục, nox hâuk huv đros.

Cxax yuôx vắc xin phax phôngz moz cxix cxuô, trơưk cui tinhv, lar heik zos chor nênhs zôngx ziv trâul cik moz khâuz thuôs A, tsuv tâu cxax yuôx phax phôngz moz uô ntêx./.

 (Bích Thuỷ KT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)