Phênhv “Tsưr ziv uô kôngz” thưr 3, hnuz 17/11/2015

PHAX TAR NTUX UÔ RUÔR HIÊV

CHIÊ UÔ NÊNHX NHOZ ĐROS TÊX ĐÂUK TÊ

Tsưr ziv khưx phưx têx trâus uô ruôr hiêv thiêz txo grêk tsơưs têx trâus uô hiêv tiv đâuk tê:

Têx nhux tưv: Tsôngv box tsuv uô qơư cơư, tsi chaz têx nhux tưv muk lêix têz thiêz tsi tso muk nox jâuz đêz thâuv jêx tưv grêk kis đuô 12 tưv; muôz têx jâuz, krâur trâu nhux tưv nox hâur guôx, hâur vax, qêz suô tsi so cov nhux tưv têx qơư nhoz kruôr krơưr, hur si; xor thêir tsi chiê chuô txiêk yâu, muôz têx pav, hnaz uz no vor nhux tưv đrâuz kâuv cov sor sơưr thâuv têx hnuz ntux no…. Têx buô muôz txâuk krâur trâu nox, cxaz nzir têx tsơưr pưr, Vitamin cxuô zav thiêz njêr trâu nox. Têx hnuz ntux no njiv, iz chas muôz khâuz nhaz, kuôr blêx….trâu buô pư mak zôngv têx kê tênhz hov 100-200W tơưk trâu buô ntê, lok sik trâur têx chuz tơưs cov sor trâu têx mê nhuôv buô nhiv kruôr sha ntê. Têx keiz ok, mak chuôz cxaz têx krâur cov ntâu đuô 5% trâu nox chiê muôx nzir đas jos tir no.

Têx ntông cà phê: Tsênhv qơư cxiz kôngz tỉnh Sơn La têx lênhx kỹ sư tưz kriê têx tsưr ziv chiê phax tir thêir no thiêz đâuk tê trâu têx lênhx kriê tsôngv box tsưr ziv uô kôngz hâur jok thiêz lar heik zos têx lênhx nênhs chos cà phê. Têx vax ntông cà phê nhiv kruôr chos, tsôngv box tsuv zôngv têx tsưr ziv phax tir thêir no li: muôz têx kuôr blêx, kuôr đrox lok tuv yênhx pơưs trâu hâur têx hâur pâuk ntông cà phê, zưs đêx trâu têx blôngx cà  phê thâuv tas cik sơưr nzor lok sik nriêr hnaz đaz tsi têx lok vor trâu têx zuz cà phê nhiv kruôr chos. Đhâu thâuv tưz đhâu ntux no tsuv tror chos nzir trâu têx tsoz tưz tuôs tas, zuôv qir, nthuô đrox chiê têx cà phê hloz huôv jông.

Têx cà  phê tsênhv taz tov zuôr qir txi txir mak seiz têx cà  phê trâus uô ruôr hiêv li chas tiv đâuk tê uô chiê quyết tinhv tsưr ziv txiêr, lor, nyuô têx chês thiêz njik li chas cov huv đros. Têx cà phê trâus đâuk tê tuô tuôs tas iz za sâuv njik, lok sik têx blôngx, chês kruôr, njưs tas mak tsuv txiêr, lor nyuô têx zar kruôr ntơư por tsês thiêz txiêr kuôk đêz tuk car, blôngx trâus kruôr njưk co muôx iz zak ntir têk. Tsưv ziv txiêr, lor nyuô têx chês, blôngx kruôr xưz, txiêr, lor nyuô têx blôngx thiêz chês kruôr co tso trâu hâur hâur pâuk chiê vâuv têx hâur pâuk cà phê. Thâuv txiêr tsuv tiz jông max mav txiêr, lor nyuô tsi cxoz uô hiêv txos tsoz cà phê têx car, chês.

Zos têx vax cà phê trâus đâuk tê tuô kruôr njưk tuôs tas mak zôngv cơư txiêr hur si tsoz cà phê tsês hâur pâuk. Txiêr kuôk đêz hâur bông ar xar muôx iz đok, txiêr đu, tsi uô thênhv, mê nji kêix trâu iz saz trơưk saz hnuz tuôx chiê thâuv hnuz kêix, yar thiêx tsi yuô jiêz, uô têx ntông cà phê kruôr. Thâuv txiêr tas, sâu khơưk têx blôngx thiêz chas lok tuv trâu hâur têx hâuk pâuk cov hâur pâuk nông, zôngv hmôngr jêz siz đo đêx plênhr trâu luz hâur pâuk ntông nhiv kruôr txiêr tas.

Uô lơưr têx tsưr ziv heik sâuv zos chiê paz trâu têx cà  phê trâus uô ruôr hiêv tiv đâuk tê uô muôx têx tror lar tâuk câuk đhâu 2 txos 3 shông. Taz sik, tsôngv box chos cà  phê cux tsuv bax tsưr ziv tu, phax tir thêir ntux no trâu têx cà phê, lar heik zos phax tir thêir đâuk tê trâu cà phê hâur têx hnuz ntux no njiv zuôr txos no./.  

                                          (Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)