Phênhv thưr 3, hnuz 19/4/2016.

PHÊNHV CXIZ KÔNGZ

Phax tir thêir caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv têx jâuz tâuv ntêr hnuz

+Tuôv uô txax ntâuz tax vor thêir: Ntơư zos tsôngv box têx thax tsav khênhr uô jâuz nhoz Hải Dương li tsưr ziv uô thiêz tưz tâu tuôr truôx, nthuôr uô đêz đar hâur ntâu shông đhâu, lar heik zos thâuv chos têx jâuz tsi trơưk chei, jâuz njiz trâus ntux no lok sik ntux nas ntêr hnuz. Txơưv yưv tas ntâu pênhr uô thâuv xuz thơưx taz sik muôx têx sir zôngv tâu 3 chiv jâuz, txo grêk tsơưs tâu ntux nas lok sik no ntêr hnuz têx uô ruôr hiêv thiêz tsênhv txo grêk tsơưs tâu 45-50% caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv. Lar heik đuô hur si zos tsưr ziv uô no por hưv tâu ntâu têx jâuz đhâu ntux nas, ntux no viv li uô jâuz hâur têx liêx tâu trơưk li tsưr ziv xar. Txax ntâuz tax vor thêir jâuz tâu uô siêz muôx 0,8 txos iz thiêr, 2 saz ntus tax siêz mê njik chor jâuz txix zuôr xar iz đok txos iz đok. Chor pak muôz uô tax zos têx pluôx shôngz siz hiêz nkhâus tror trâu hâur ar, iz pluôx hiêz kuôk iz pluôx txix 1,2 txos 1,5 thiêr.

+Zuôv qir chiê têx jâuz tsi yuô trâus caz hmoz tho nox, hloz lox jông: jâuz tsuv zuôr trâus txos cxix cxuô têx tsơưr pưr chiê hloz huôv tâuk, tsi yuô trâus caz hmoz tho nox, nas chuô….uô ruôr hiêv. Lênhx nênhs chos tsuv zuôv qir cxix cxuô cov txâuk trâu jâuz chiê jâuz hloz lox, huôv tâuk. Hâur ntu jâuz tsênhv taz tov hloz huôv jov jơưk tsuv zuôv qir Lân, Kali, têx tsơưr pưr chiê paz jâuz hloz jông, tsi trâus lor, tsơưs trâus caz hmoz tho nox, sâu đê tâu nju.

*Tsưv ziv: Thâuv zôngv têx qir, tsơưr pưr heik sâuv, tsôngv box xeir têx qir zôngx ziv zax tâuk chiê jâuz jông sei. Tsuv zôngv qir Kali đơưz hlôngr trâu qir Kali liêz; zôngv têx qir mak tsôngv box khênhr zôngv chiê trâu jâuz.

+Qêz suô, đoz, luôx đu lus têx liêx thiêz chiê têx jâuz siz huv đros: Tsưr ziv uô no lok six jông trâu por hưv têx jâuz, lar heik zos thâuv ntux nông ntâu. Têx hax jâuz kra đris zuôr tsơưs muôx caz hmoz tho nox  uô ruôr hiêv, têx jâuz cux hloz lox jông đuô.

*Tsưv ziv: Tsuv xeir thâuv têx hnuz yar, blôngx jâuz lâuk đax, kruôr tas chiê đoz jâuz, lưs têx blôngx lâuk, yiz têx jâuz mê, đaz tuôs por tsês…..Zos ntux nông ntâu mak đhâu thâuv uô tas têx li heik sâuv, tsôngv box tsuv tsuôs ciês yuôx phax tir thêir caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv trâu.

+ Zôngv yuôx phax tuô, lov caz hmoz: Tsuôs yuôx tuô, lov caz zos hâux lưv tsuv uô chiê por hưv têx jâuz thâuv ntux nông ntâu thiêz ntêr hnuz ( zos six hơưv jông trâu têx caz hmoz huôv xênhz ntâu tho nox uô ruôr hiêv). Yuôx phax tuô, lov caz hmoz zôngv chiê tsuôs trâu têx car thiêz blôngx viv li tsuv xeir zuôr chor yuôx li: Boocdo 1%, Kocide, Coc, Copper, Vidoc, Cuproxat….tsuôs trơưk cui tinhv: 5 hnuz iz jiês thâuv luz six ntux nas, nông ntêr hnuz.

*Tsưv ziv: Lênhx nênhs chos jâuz tsi tâu zuôv iz zav qir đơưz lok sik zôngv têx yuôx cxiz hloz lox sei chiê tsuôs trâu têx jâuz thâuv ntux nas, nông ntâu. Viv uô li ntơư têx jâuz zuôr mok hênhr, car tsi khor, mê njik lưx thiêz zôngx ziv trâus caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv. Iz chas ntơư liv zôngv têx yuôx cxiz li: NAA, GA3….tsuôs cxiz trâu têx jâuz zuôr uô hiêv lox txos lênhx nênhs sir zôngv đas jos./.

                            ( Thanh Thủy-Riê lâux cxeik, nhênhv)