Phênhv thưr 3, hnuz xiêz 7/3/2017:

PHÊNHV CXIZ KÔNGZ 3

Tsưr ziv sâu thiêz tsês por poz cưk chiv ntux tsâus yiêz

1.Sâu poz cưk:

-Six hơưv jông yax zos thâuv têx poz cưk tưz đax flâuz tas (nxuôr cưk kruôr, đuz, têx kiê cưk đax tas, tsi njuôz).

-Ntêik trâu thâuv têx hnuz yar ntux đris chox lok tsês, jiêz cov kruôr.

-Zos têx poz cưk siêr jông ntêik thâuv têx hnuz ntux lok nas ntêr tsi tu, mak tsôngv box sơưr đơưk tsuv muôz chor nxuôr cưk ro por tsês, muôz luz poz cưk lor tror trâu hâur chiê đêx nas cxênhv tsi tâu muk saz hâur, têx njiêr cưk thiêx tsi lưx. Txos thâuv têx hnuz ntux yar li ntêik sâu lok jiêz tsês.

-Chor poz  cưk ntêik tâu tsi cxoz muôz nquôr uô yênhx pơưs viv poz cưk nhôngk, nông zôngx ziv trâus lưx thiêz tuôx pưv.

2.Tsưr ziv uô têx poz cưk kruôr.

Muôz têx njiêr cưk tsôngr cov hur si, zos por hưv tsi jông (poz cưk tsi tâu siêr jông, jiêz tsi kruôr, têx qơư trâu tsi ntov….), iz chas têx nôngk, nak, tuôx pưv, caz nox muôx têx zuôr uô chor poz cưk tsi jông, lưx tas hâur 2, 3 luz hlik. Chênhr viv li tsuv muôz têx poz cưk jiêz cov kruôr jông chiê muôx têx por hưv tâu tsês, txo grêk tsơưs yax têx poz cưk trâus lưx, tuôx pưv, caz tho nox.

Muôx têx uô têx poz cưk kruôr txix 2 tsưr ziv zos: Jiêz yar lok sik kra.

1. Jiêz poz cưk:

Jiêz poz cưk zos tsưr ziv mak têx lâuk khênhr uô đrav ntêx, zôngx ziv uô, tsi yuô phiv liv thiêz sơưr đơưk muôx têx jiêz sâuv têx yar tiêx lok sik uô qơư jiêz.

-Muôx têx jiêz hur luz poz cưk cov kruôr chiê muôz khơưk tênhv tsês. Uô ntêx thâuv zuôr jiêz luz poz khênhx, sơưr đơưk tsuv muôz têr flâuz, lor hur si kiê thiêz muôz têx nxuôr por tsês.

Muôx têx cux zôngv têx đeiv flâuz cưk ntơư lok siz khi ntâu luz poz cưk uô cê, đei kra, lok sik jiêz kruôr tsês chiê.

-Thâuv jiêz tsi cxoz jiêz tuôz hênhr thiêz iz six hơưv đo, nzênhr iz jâuk têx poz cưk.

-Jiêz cov kruôr jông, qênhz yuôx shuôs txix muôz iz luz jiêr xo lok sik tsông, zos luz njiêr cưk tơưs tâuk uô 2, 3 txâus mak txơưv jông, thâuv no li muôz nzuôx têx flơưk, khơưk têx njiêr lưx por tsês.

-Yar tiêx jiêz poz cưk: Kror qơư ntơư tsuv kruôr, hur si, đêx tênhr tsi tâuk…. Tsuv puô, plênhr nzir iz yôngx xi măng trâu thiêz uô cov mê njik nxaz chiê têx đêx nas ntưl tâuk. Sâuv yar tiêx ar mak tsuv muôx tax mav muôz têx poz cưk nquôr jiêz trâu.

-Qơư jiêz poz cưk: cxiv uô qơư jiêz poz cưk thiêx tsi tas ntâu qơư jiêz, zôngx ziv zơưk têx poz cưk mul lok hâur niêx hnuz lok sik thâuv ntux nas li zơưk tâu sei. Jông yax zos uô tâu qơư jiêz poz cưk muôx los tos. Têx qơư ntơư muôx têx muôz shôngz, ntông lok sik kuôr hlâu lok uô. Iz qơư mak uô muôx 5-7 yôngx. Têx yôngx jiêz poz cưk co tsuv uô mê njik nxaz trơưk li saz hnuz tuôx. Iz yôngx tso ntâu têik jiêz trâu.

Chiê bax tsưr ziv por hưv tâu têx poz cưk thâuv ntux nông ntêr hnuz (khênhr njiz trâus ntâu hâur chiv sâu poz cưk ntơưv pêz têz qơưk), tsuv zôngv têx meir kra, lar heik zos têx poz cưk tsês uô nôngz lok sik sâu têx poz cưk nông ntâu, tsi kruôr, tsi muôx ntux jiêz.

-Qơư trâu poz cưk: Qơư trâu poz cưk cov kruôr thâuv sâu têx poz cưk ntux tsi yar, fiv đros iz zav li thâuv zuk kra tsi tâu têx poz cưk, jông trâu thâuv tax por hưv tsês chiê têx poz cưk luz. Qơư trâu poz cưk phir chuô phênhv ntâu zos zôngv chiê por hưv têx poz cưk luz tax tsês, tok ntux yar. Têx thax tsav qơư kruôr krơưr, lax nziês muôx têx jông uô qơư por hưv tsês chiê têx poz cưk luz hâur ntêr hnuz. Qơư trâu poz cưk heik no khênhr uô siêz 2 thiêr ntâu txos 3 thiêr ntâu, đar iz thiêr thiêz ntêr uô trơưk li trâu têx poz cưk luz. Qơư trâu poz cưk no, muôx têx muôz shôngz, muôz ntông lok sik têx kuôr hlâu….uô thiêz muôx tsêr vor hur si, nas thiêx tsi ntuz. Hâur kaz qơư trâu poz cưk co tsi cxoz uô thiêz puô ntov hênhr, viv ntov hênhr têx poz cưk zuôr tsi liv lak, kruôr tsi tâuk. Pêz tsôngv box sơưr đơưk tsuôk muôz têx shôngz lok fuô hiêz uô nzêik puô lok sik puô têx kuôr hlâu hiêz trâu cov chuô yâu tâuk, tsuôr poz cưk tsi pôngz xưz. Qơư uô trâu poz cưk heik co tsuv uô trâu têx qơư siêz, lax nziês, hâur kaz uô siêz đuô bông ar zuôr xar 3 đok./.

                                                                                                 (Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)