Tsôngv box Cho nhoz Hòa Bình txux chi nox tsiêz 30.

(Luk txi hu pos zơưs, uô tsâus txos têx lâuk)

Niêx shông, têx chuôz zis nênhs Cho nhoz Hòa Bình puôr lênhx xeir iz hnuz jông hnuz jông nhôngs hâur luz 12 hlik ntux chiê tsưr tsix “txi hu pos zơưs, têx lâuk lok đros nox đros hâuk” đhâu iz shông sir jos khưr huôv tsar uô nox. Hâur ntênhs txi hu têx lâuk no, lênhx tsưr tsêr zuôr bax tơưk, chơưr, grêix, cxur blâuv. Ntơưv lênhx txir ndâux txir luk hâur iz chuôz xênhv ntơư tsêr tsuv bax iz tuk buô chiê txi pos zơưs. No zos pluôk mor zov chênhr ntâuk grê iz shông sir jos khưr uô nox uô hâuk hâur iz shông đhâu chiê bax tok shông yiêz, viv li lênhx tsưr tsêr tsuv bax cxix cxuô zav li: shaz ntơưr, chơưr, keiz buô chiê txi pos zơưs. Hâur ntênhs co tsuv hu cov tâu 4 lênhx txir nênhz iz zav li 4 trôngx jâuz mor nhiêk txơưr nhiêk. Nênhs Cho luz thax đaz tâu muôz têx ntông jông lok uô, txâus uô têx tsiêx thiêz pax txêix trâu, muôx 3 yôngx. Đhâu thâuv txi tas  pos, zơưs, lênhx tsưr tsêr uô pluôk mor hu tsôngv cưr tix nênhx tsa tuôx đros nox đros hâuk. Đhâu uô tas li heik sâuv, lênhx tsưr tsêr tsuv hlơưr shaz đreiv trâu luz thax tax txos thâuv hnuz 15/1 thiêx chiê li. Tix lâus Triệu Duy Lâm, nhoz jok Đồng Chụa, xã Thống Nhất, TP Hòa Bình heik pâuz nzir:

“Thâuv uô li no tsuv muôx 4 lênhx txir nênhz iz zav li 4 trôngx mor tâu trâu tso ntơưv hâur plas jê thax đaz txi pos zơưs. Trôngx mor tiv iz, tiv 2, tiv 3 zos txi pox côngz zơưv côngz, hu fax pos fax zơưs lok đros nox đros hâuk; trôngx tiv 4 zos txi niêv thiêz txir, hu chor lâuk hâur chuôz zis tâu tas six nênhx lok đros nox, đros por hưv trâu têx tuz nhuôs. Hâur têx trôngx mor txi no tsuv muôx nduôr, keiz, zax khâuv chênhz khâuv, shaz ntơưr.....”.

Hâur hmo 30 tsiêz, têx chuôz zis nênhs Cho li têx zav zuôr hlơưr shaz, txi zos iz tuk lâu keiz, muôz tuô tso chor nyar shơư trâu cxur blâuv, tsênhr tas muôz hâu cov siêr tso trâu sâuv thax đaz. Hâur hmo 30, lênhx tsưr tsêr bax nzir iz traz hnênhr, 7 xiz xuz. Lênhx tsưr tsêr muôz bax uô iz tuk mox jênhx muôk lưx lok sik  tuk đêik, bax iz poz pax kuk đê hâur têx xuz tsuôs lok, 3 luz poz jêz, 2 thôngx poz a luôx đris, tso trơưk trâu saz zuk tưz xeir. Txos thâuv zuôr luôs muôx 12 six mak hlơưr shaz pê 3 pêk, thor pox côngz zơưv côngz, chor lâuk đros por hưv trâu iz tsêr nênhs nhoz cxiêz puôk shông tsi muôx moz gênhs, uô tâu nox tâu hâuk. Lênhx txir nênhz Trịnh Duyên Chính, nhoz jok Đồng Chụa, xã Thôngz Nhất, TP Hòa Bình heik pâuz lok jax txi têx pos zơưs li no:

“Hâur hmo 30, txos ciês trâu thâuv 12 six iz tak hmo ntơư, lênhx tsưr tsêr krêz kror trôngx tas tuô iz hnênhr ndax muk, đhâu ntơư mav tuô trâu 3 faz. Đhâu tuô tas 4 xiz xuz co, mak tsuv txi iz jâuk, ntơư cux zos txi heik lok sâuv têx moz gênhs, tsi jông tưz tâu tuô thiêz qêz lơưr đros trâu shông kuz por tsês...... 3 xiz xuz tsênhv yuôr mak zuôr tâu tuô trơưk li faz zuk tưz xeir chiê tuô nak, tuô nôngk, tuô têx tsiêx kuk. Đros thiêz tsưr ziv tuô tâu têx tsiêx kuk, tsi tho nox, uô ruôr hiêv têx kôngz. Đhâu co zos muk nriêr nhiêx nriêr cuz, 3 luz poz jêz, 2 luz poz a. Cê muk cê txi “ar xưz, ar tơưs plêz khơưk tâu nhiêx tâu cuz”. Tror muk khơưk tâu poz pax zos têx côngz hmôngr jông. 2 xiz xuz tsênhv yuôr thiêz hur tiz si têx zav khơưk tâu zos côngz hmôngr hâur iz shông yiêz tâu lênhx tsưr tsêr gra lok tsês trâu ntơưv kaz tơư thax txi pos zơưs. Txuôk lơưr co, lênhx tsưr tsêr gra iz luz ntiv hur muk thor pox sâuz zơưv sâuz đêx yiêz chiê tso trâu sâuv thax, yuôr têx đêx txơưr mak lênhx tsưr tsêr zuôr hâuk iz pak, muôz trâu chor nênhs hâur tsêr đros hâuk, uô tas li no thiêx txi thor pox côngz zơưv côngz paz por hưv trâu têx tuz nhuôs, iz tsêr 20 lênhx tsi muôx moz gênhs, uô tâu nox tâu hâuk”.

Đhâu hlo txi tas, lênhx tsưr tsêr thor pos zơưs njêik yêv têx trôngx, shaz ntơưr uz no, lok uô jâuz uô mor nox. Pluôk mor no tsuôk zos trâu chor nênhs hâur tsêr nox xưz, chiê tâu chor lâuk têx côngz hmôngr muôz puz.

(Một đoạn lời chúc đến xông nhà)

Trơưk li nênhs Cho phôngx cxưx cêr nênhx, hâur hnuz xiêz 1 thiêz xiêz 2 tsiêz, tsôngv box Cho khênhr muk tas hur si têx chuôz zis hâur jok chiê phôngv tsiêz. Hnuz xiêz 3 tsiêz, lênhx tsưr tsêr zuôr xa pos zơưs, têx lâuk tâu tas siv nênhx tror muk vax muk tsêr. Cux hâur tas cik hnuz xiêz 3 tsiêz, hur si sđ hâur jok muk qêz suô qơư txi côngv. Trơưk li tsôngv box Cho nhoz Hòa bình, thâuv txos trâu iz qơư yiêz, uô vax  uô tsêr nhoz, yênhx jok mak tsuv uô qơư txi côngv. Lơưr tuôx trâu thax qơư no chiê thor têx đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar paz por hưv trâu lơưr, shông yiêz njiz ntâu cêr vav mênhx, ntâu kror jông, tu tsiêx tu cxur lok pur guôx, uô kôngz uô lôngk lok pur cxaz. Thâuv tuôx ntơưv kror qơư no, lơưr zuôr gra đros mê njik cxur thiêz chơưr, grêix chiê txi côngv thiêz siz phôngv côngz hmôngr, đros nox kaz hâuk luôs, muôx cêr thôngx siêz. Zar tsâuk ntux têx lênhx hâur jok zuôr tsưr tsix nthuôr uô cêr lov jêv, hok chor nxeik zuôr siz zâuv xơưs pax ntâuz, uô tsôngk trik yo bax tok luz tsiêz shông tov kaz.

Nênhs Cho Hòa Bình luz tsiêz 30 đrav ntêx thiêz nhiv no puôr lênhx tuôr tâu tsês thiêz uô iz zav. No zos têx txux chi vênhx huôv jông tâu cxuô cxênhx fâuv nênhs heir nênhs Cho por hưv thiêz tuôr tsês tsi chiê tsi pôngz plox./.

(Chẻo Thu-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsôngv box Hmôngz txux chi tok tsiêz

Txir hloz Vav Muôk: Txir hloz Vav thor cox puz pâuz mê njik lok sâuv pêz Hmôngz têx txux chi bax tok tsiêz yiêz zov, chiê bax tok iz luz shông yiêz tsiêz 30 ntơư pêz Hmôngz zuôr bax tuk đaz tsi nir zov?

Zơưs Vav Muôk: Shông lâuk zuôr tas shông yiêz zuôr tơưv tuôx, pêz Hmôngz nhoz pêv tox siêz khưr khưr iz shông, zuôr nox tsiêz 30, nox tsiêz têk txiêr iz chov ntơưr, 3 tsưv shaz, iz kro ntâuz chox lok qêz nkhơưz, qêz mak qêz heik tiêk “shông lâuk tas shông yiêz zuôr tơưv tuôx, cur tsi qêz plis niêv plis txir, plis tuz plis ci êk, tsi qêz plis kôngz plis lông, plis tsiêx plis cxur, cur qêz vix sưz qêz vix sư, qêz vix đaz qêz vix bos, qêz cxôngx shaz qêz chuôv mos, qêz suz tơư qêz suz a.........tso trâu hâur chiz lâus, xa muk trâu têx cêr yuôv, saz hnuz pôngz hli cơưk”.

Zos li thâuv pêz tưz bax tâu têx nuv tas lơưv, tsênhv yuôr têx nuv zuôr li chas thiêz?

Zơưs Vav Muôk: Mav tror lok tênhz trôngx hu plis tsiêz, Hmôngz muôx tsơưs tuk mak muôz tsơưs luz kê hu iz tuk jux juk, iz luz hu têx plis kôngz plis lông, plis nhiêx plis cuz  êk thiêx li tâu.

Uô li txir hloz Vav thâuv pêz hu plis tsiêz ntơư êk pêz khênhr hu li chas nir zov?

Zơưs Vav Muôk: Muôz kê trâu mak hu plis tsiêz zuôr hu li no: Hnuz no muk jông hnuz, hmo no jông nhôngs, hnuz no zos jax tsor hnuz tis lok côngk, hmo no zos jax luôs hmo tis lok txos, đaz đrâuv trôngx đrâuv nja lok cur tsi hur, đaz xênhz têz xênhz qơư lok cur tsi hu,  tsi tok, hnuz no đaz tu chax tu chês lok cur tsi hu, xênhz txưv xênhz lâuk lok tsi hu, đaz hâur tox hâur pêk, hâur đêx hâur har lok cur tsi hu, tsi tok,  hnuz no zos hnuz đơưz hnuz hur, hmo đơưz hmo tok, hnuz no chêk hnuz đơưz tuôx hnuz hur, shông lâuk tas shông yiêz tơưv tuôx, muôx keiz muôx kê hu muôx keiz muôx kê tok,  kriz trôngx li lus hu, kriz nja li lus tok, cur zuôr hu plis tsiêx plis cxu, plis kôngz plis lông, hu njux niêv njux txir, njux tuz njux ci, njux tuz njux nxeik, hu grok nhiêx grok cuz, chuôx cxaz kôngz ziv cxaz lôngk, shông lâuk tas shông yiêz tơưv tuôx, sơưr tsênhs tror hlo lok nox kaz tsiêz, trơưk li lông tror lok trâu pêv zax têz no, jông uô nox uô hâuk, tsi sâuz đrâuv  tox, tsi zos qơư ntox, đrâuv nja tsi qơư txôngk, kaz trôngz tsi zos qơư nhoz.......lok đros nhoz cov plâuz hâu đơưz li pâus chuôs li chas shôngz, đis pak  li tơư kaz tos nhoz đơưz hâu li pâus xưk chas đok, nhoz cxênhz nhiêx tsi muôx moz, tsi muôx gênhs”.

Uô li thâuv pêz hu plis tsiêz ntơư tas, êk pêz Hmôngz tsênhv zuôr uô li chas hâur hmo 30 tsiêz ntơư thiêz nir zov?

Zơưs Vav Muôk: Nox tsiêz, hu plis tsiêz tas, têk thâuv hmo ntơư tsâuk ntux sđ nzuôr têk nzuôr tơư cov hur si đros shông lâuk mul, thiêx tsi muôx moz. Tiv 2, tas cik keiz kuô iz tsis mak sơưr lok chuôz buô, keiz, nhux tưv, puz têx tsiêx cxu, nox tsiêz têx tsiêx cxu lok đros nox tsiêz. Tiv 3, tas cik sơưr nzor, xuz muk chus đêx uô ntêx, chus đêx yiêz uô ntêx lok nzuôr luz kror trôngx, tsa cxiêx mênhx, tsa luz kror trôngx, 3 tas cik zos luôs tuôx, tuôx fôngv no mak cov luôs paz kriz kror trôngx, cox tu tsiêx thiêx sênhv têk, uô zav tưs thiêx trơưk tsưr ziv, tâu nox tâu hâuk, pêz cêr chei lâuk thâuv ntêx uz mak zos uô li, piêr trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ ho khơưk chox.   

          Thor uô cox tsâus ntâu, tưz tsês six hơưv, hnuz nhôngs đros pêz thav lok sâuv pêz Hmôngz txux chi nox tsiêz 30./.

(Riê Lâux cxeik, nhênhv)