Po tíu tê mơdró re\ng tâ la troh a kơhâi dế, tíu tê mơdró mê ối hên hơ’nêh, nâ Nguyễn Thị Ty, ngế ki tê mơdró a hngêi kơchơ xiâm {uôn Ma Thuột rơbok tối, lối chât hơnăm kố tê mơdró hâi ai hơnăm ki lâi lot môi tiah hơnăm kố. Nâ ăm ‘nâi, hdrối nah rêm hdroh vâi rôe, rôe châ k^ hlối hơ’nêh, nôkố bú rôe péa pái lăng. Kơchơ ôh tá ai ngế rôe kơdroh tơdế hlối tâng vâ pơchông [ă hdrối nah, rêm hâi bú lăm chơ xo 30-40 k^ la tê ôh tá tâi xua yă hơ’nêh to kơnâ:

‘’Kơnâ luâ râ, 4 k^ kơphế nếo châ rôe 1 k^ hơ’nêh, ngế ki lâi ah kâ mê ah? A tơmiât môi khế nôkố nếo hlo kố, nếo tê hâi kố cho hâi má 4. Tíu mơdró kố a kl^ng péa 9 hơnăm kố, tâng ôh,  á xuân hiăng tơvêh, á tê ôh tá kâi. Tê môi hâi iâ ‘nâng, bú tơdế pu\m chu tê sap kơxo má âi troh tơkéa kô hâi kâi tâi’’.

Môi tiah tíu tê hơ’nêh dêi nâ Vũ Thị Hạnh Khuyên pá k^ng mê xuân oh tá ai vâi rôe, mơngế rôe iâ tê. Nâ ăm ‘nâi, hâi chói hlo yă hơ’nêh to kơnâ môi tiah pơla kố nah. Nôkố yă hơ’nêh krêa rơmâ, hơ’nêh kơxah tê châ 110 rơpâu liăn 1 k^; hơ’nêh plâu 120.000 liăn/k^, kơxêng miâ kơbâng 140.000 liăn/k^... Tâng yă chu hmôu pơ ối to kơnâ môi tiah dế kố, tíu tê hơ’nêh pá vâ ai mơngế mơdró ton ta ah:

Tíu tê mơdró hơ’nêh chu ôh tá ai  mơngế rôe a kơchơ xiâm {uôn Ma Thuột

‘’Tê mơdró nôkố ôh tá ai tơkâ, xua kơxo# tơmeăm tê iâ hlối kơnâ. Pơtih hdrối nah hơ’nêh chu bú pơtăm chât to lâi rơpâu tê pin tê tơpah chât ối châ tơvêh a kố a mê, vâ tối ối châ xo rơkâ, nôkố hơ’nêh chu to kơnâ 100 rơpâu liăn, pin ôh tá chiâng tê kơnâ tâ ki mê, tê kơnâ vâi ôh tá vâ rôe, mê hơ’nêh pin tê ôh tá kâi tâi, tâng tê nếo pin oh tá châ xo rơkâ. Mơngế rôe iâ, ôh tá môi tiah hdrối nah vâi rôe 1k^, 2 troh 3 k^, nôkố vâi rôe bú to lâi lăng tê. Thăm nếo, mơngế ki rôe tơmeăm kâ xuân môi tiah mê, vâi lăm xo tơmeăm vâ tê xuân rế iâ há’’.

Yă hơ’nêh chu a Dak Lak to kơnâ pro mâu ngế ki mơdró pá vâ tê, mơngế ki rôe oh tá khên rôe. Nâ Nguyễn Thị Tới, ôi a bêng Tự An, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột tối, hơ’nêh chu to kơnâ yă, kơchâi kâ rêm hdroh kâ hmê rêm hâi dêi rơpo\ng hngêi xuân hơ’lêh há:

‘’Yă hơ’nêh kơnâ luâ râ mê pin kơdroh kâ hơ’nêh, hdrối nah rôe môi k^ kâ môi hdroh, nôkố rôe dâng  5-6 lăng tê. Vâ tối rôe iâ tê’’.

Tiô Khu rak ngăn kơchơ xiâm {uôn Ma Thuột tối, yă hơ’nêh chu to kơnâ pro lối 20 ngế ki dế mơdró hơ’nêh a kơchơ kố trâm hên xahpá xua mơngế rôe iâ. Jâ Trần Thị Thảo Nguyên, Ngế pơkuâ rak kơchơ xiâm {uôn Ma Thuột ăm ‘nâi, mâu ngế tê mơdró hiăng tơmiât vâ tê ăm mâu ki ê nếo tíu tê mdró mê, ôh tá vâ tê xếo hơ’nêh:

‘’Ai mâu tíu tê mơdró ‘ngrế ki ‘nâ tung kơchơ ôh tá mơdró ton xua yă to kơnâ, iâ mơngế rôe, mê ai 2-3 tíu tê hiăng pơtê, tíu ki hmâ tê mê ăm mâu ki ê rôe xêh vâ tê tơmeăm ki ê. Tâng la ngiâ ah yă xuân ối kơnâ mê kô ai pơtê môi péa tíu tê ‘ngrế’’.

Tơdroăng hơ’nêh chu to kơnâ yă cho tơdroăng ki ro ăm mơngế păn chu klêi kơ’nâi to lâi khế chu tâ pơreăng châi klêa châu Phi. Laga, tâng hơ’nêh chu vâ tê ôh tá ai tu\m mơngế, mơngế kal vâ rôe hên tung mâu hâi a chê Têt lo hơnăm nếo, yă tê chu kô ối to kơnâ tâ pro tơdroăng tê mơdró xuân môi tiah tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê kô oh tá tơniăn.

Vũ Nam Trang chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng