Tiô Khu xiâm ngăn tơdroăng nếo ai ƀă hyôh rơ’jíu kong pơlê Kon Tum, troh nôkố hiăng ai lối 58% rơpŏng  tung kong pơlê xúa cáp quang Internet, măng phôn râng kŏng 4G hiăng troh lâp thôn hyôh têi tro tiô pơkâ  dêi râ tơnêi têa... ƀă tơmeăm khoăng kŏng ngê̆ xô̆ rế ai troh, kuăn pơlê Kon Tum dế ai mâu tơdroăng pơ’lêh tơƀrê tung pêi chiâk. Ngoh Lương Văn Thắng, kuăn pơlê pêi chiâk rơkê a thôn 2, cheăm Ia Dom, tơring tơkăng kong Ia H’Drai, ăm ‘nâi, tơdroăng xúa phôn râng kŏng ki rơkong hiăng veăng kum ngoh hên tung mơnhông pêi chiâk, păn mơnăn:

“A đi đo po ngăn mâu tơdroăng nếo ai xuân po ngăn tung măng pơlê pơla vâ ‘nâi mâu tơdroăng, ƀă hlối tăng ngăn vâ ‘nâi  tŭm tơdroăng vâ tơ’lêi hlâu tung tơdroăng cheăng dêi á. Á hmâ po ngăn măng pơlê pơla, tăng pơchuât ngăn mâu túa hnê pêi cheăng, pơtih tơdroăng păn chok, păn kơ chiâk xôi, imá, tơpá. Á tăng ngăn vâ ’nâi plĕng hên tơdroăng tung măng pơlê pơla”.

Kơ’nâi 2 hơnăm tơbleăng pêi Pơkâ 749 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh, troh nôkố kong pơlê Kon Tum hiăng ai lối 16.800 ha loăng plâi pêt, 142 to kơdrum deăng kâ rơdâ châ xúa pêi tiô ki rơkê khoa hok ƀă kŏng ngê̆; lối 116.600 rơpŏng pêi chiâk tê dêi tơmeăm tung điê̆n tưh; 1 túa pêi cheăng a thôn 3, cheăm Tân Lập, tơring Kon Rẫy dế pro tơniăn ai tŭm ivá vâ tối thôn rơkê plĕng... Pơ’lêh kơxô̆ dế pro mâu tơdroăng pơhlêh tơbrê tung pêi chiâk. Ngoh A Tạo, kuăn ngo Rơteăng, ngế pêi cheăng tung Khu pêi cheăng tơrŭm Thảo dược Tu Mrông, ăm ‘nâi:

''Khu pêi cheăng tơrŭm mâu ngế cheăng tung mê môi ngế môi môi tíu. Môi măng môi hdroh tâi tâng mâu ngế tung khu pêi cheăng tơrŭm tơkŭm hôp online. Hôp online tơ’lêi tâ, hlâu tâ há. Ngê pơkuâ Khu pêi cheăng tơbleăng tơdroăng cheăng pêi tung măng tĭng ki mê pin thế pê ki klâi. Hôp online pơtối rak ki tơrŭm dêi rơpó tung khu vâ hnê tối ăm dêi rơpó mâu tơdroăng cheăng”.

Ai 68% pơ’leăng mâ mơngế tung kong pơlê rêh ối a mâu thôn pơlê ƀă 73% ngế pêi cheăng ‘na kơvâ pêi chiâk, pêt ƀă rak ngăn kong, kong pơlê Kon Tum ‘nâi nhên pơ’lêh kơxô̆ cho troăng rơhlâ ki kal vâ mơnhông pêi chiâk, mơjiâng thôn pơlê tiô troăng hơlâ ki nếo kum mơngế ki pêi chiâk ƀă kơxô̆ liăn ‘no iâ la ai pơxúa hên. Laga, tiô pôa Đặng Trần Huân, phŏ pơkuâ ngăn pêi chiâk ƀă Mơnhông thôn pơlê  kong pơlê Kon Tum, kong pơlê xuân dế trâm hên pơloăng mơnúa drêng pêi pro tơdroăng cheăng pơ’lêh kơxô̆ tung mơjiâng thôn pơlê nếo:

“Tơdroăng hlê plĕng ‘na pơ’lêh kơxô̆ tung mơjiâng thôn pơlê nếo cho tơdroăng ôh tá tơdâng tơ’mô. Tơdroăng ki rơkê ƀă tơdroăng ki hlê plĕng dêi mâu kăn ki pêi hnoăng cheăng pơ’lêh kơxô̆ hâi rơkê khât. Tơmeăm khoăng ƀă tíu pêi cheăng kŏng ngê̆ thông tin a mâu cheăm hâi ai tiô tơdroăng púi vâ ƀă tơdroăng pơhlêh kơxô̆”.

Tiô pôa Đặng Thanh Long, Kăn xiâm hnê ngăn Khu tơrŭm cheăng dêi mâu Khu cheăng Khoa hok  ƀă Kih thuâ̆t kong pơlê Kon Tum tối, xua tơdroăng cheăng kâ - ‘na rêh ối pơlê pơla ối  hên xơpá, tơdroăng pơhlêh kơxô̆ a kơvâ pêi chiâk ƀă kơpong pêi chiâng a mâu thôn dêi kong pơlê ki hdrối thế tơkâ luâ tơdroăng pá ‘nôi, mê cho kơlo pêi chiâk ki xúa kơmăi kơmok ôh tá hên, iâ kơmăi kơmok, mâu tơdroăng pêi chiâk deăng, xuân ối pêi  tiô tơdroăng ki rơkê lơ ôh dêi kuăn pơlê ƀă hên ki ê. Tối ‘na troăng rơhlâ mơdêk pơhlêh kơxô̆ tung pêi chiâk tiô troăng mơnhông thôn pơlê rơkê plĕng, pôa Đặng Thanh Long, ăm ‘nâi:

“Ki hdrối mê cho tơdroăng hnê tối vâ ăm hlo nhên hnoăng cheăng pêi, tơdroăng pêi pro, ki kal ƀă ki pá dêi tơdroăng pơhlêh kơxô̆  tung mơnhông cheăng kâ ‘na pêi chiâk kố cho môi tơdroăng ki kal. Mơdêk ki tơƀrê dêi mơngế pêi cheăng tá mâu ngế pêi chiâk, mê cho mâu rơpŏng kuăn pơlê, tôh tơrŭm cheăng, khu pêi cheăng tơrŭm, khu mơdró ƀă tá mâu kăn ƀô̆ mâu ngế veăng pêi tung tơdroăng pơhlêh kơxô̆ tung pêi chiâk. Mơjiâng xiâm ‘na tơdroăng chêh ‘na rêh ối pơlê pơla ƀă chêh ‘mot mâu tơdroăng tung kơmăi. Tơdroăng rơtế ƀă hlối tơmâng pêi pro dêi tá khu cheăng kal kí, dêi rêm rrâ  ủy Đảng, mâu kăn, dêi mâu khu mơdró veăng tung pêi chiâk’’ .

Troh nôkố kong pơlê Kon Tum hiăng ai 48/86 to cheăm châ mơnhên cho cheăm pêi cheăng kâ châ tơƀrê thôn pơlê nếo, tung mê ai 7 to cheăm thôn pơlê nếo mơdêk tơƀrê tâ ƀă 2 to cheăm thôn pơlê nếo tiô túa. Tơdrêng amê kong pơlê xuân hiăng ai 21 to thôn tung mâu  tơdroăng pêi ki kal vâ kong pơlê Kon Tum pêi mâu troăng rơhlâ ki nếo, hriăn plĕng ki nếo ƀă hlối tơtro vâ mơnhông pơ’lêh kơxô̆ vâ mơnhông  tơƀrê cheăng kâ ‘na pêi chiâk ƀă mơjiâng thôn pơlê cheăng kâ tiô túa nếo.