Dak Lak: Kho\m pêt hên tiu, kuăn pơlê khoh trâm pá
Thứ hai, 00:00, 09/01/2017
VOV4.Sêdang - Plâ mâu hơnăm hiăng hluâ, tiu Tây Nguyên ôh tá la lâi pơtê po rơdâ pêt mơjiâng. Ôh tá vâ hmâng kơ koan ki ai tơdjâk troh tối tơbleăng, hnê khe\n ‘na mâu tơdroăng ki ôh tá tơniăn, mơni kô trâm, la ki hên mâu kong pơlê tung kơpong, [ăng tơnêi ki pêt tiu hiăng po rơdâ tơkâ hluâ péa hdroh tâng vâ pơchông [ă túa pơkâ troh hơnăm 2020, pêt a hên tíu, tung mê ai pêt tá kơpong ki thông, ôh tá tơtro [ă túa hdrê kố. Pêt hên tiu, kuăn pơlê hiăng athế trâm tơdroăng ki ôh tá mơhúa tung hơnăm kố, drêng Tây Nguyên dế trâm kong prâi pro hơ’lêh, mêi ton hâi tung pơla rơnó mơdrăng. Bu tung khế 11 [ă khế 12 kố nah, tá rơpâu ha tiu a Tây Nguyên hiăng hlâ xua tro têa lu, u\m rêi, tung mê, ai lối 700 ha a kong pơlê Daklak. Hên rơpo\ng dế mơni kô trâm tơdroăng che\n ôh tá kâi mơdrếo xua ‘no liăn rak ngăn tiu. Tuấn Long, ngế chêh hlá tơbeăng cheăng tung Rơ’jiu Việt Nam a Tây Nguyên ai chêh tối.

Têa kân lân lu, klêi mê siâ hiăng châ 2 măng t^ng, kơdrum tiu 700 xiâm hiăng châ krí dêi rơpo\ng ngoh Đào Xuân Hùng, ối a thôn 2A, cheăm Ea Ô, tơring Ea Kar hiăng u\m tâi tâng. Dâng 300 xiâm hiăng hlâ răng hlá, plâi prăng rơmon, tơruih lâp xiâm, krêa trâp há. Lối 400 xiâm ki ê pơtối tơruih hlá, răng hlâ kối pơtối chôa ‘lâng hlâ. On veăng ngoh Hùng mơ-eăm tăng troăng vâ to\ng mâu xiâm ki ê, mê xế pơkeăng rak vế hdrê plâi ki kơnâ liăn, kui tah trâp, chiâ troăng têa, laga rêm hâi xuân pơtối hlâ tơ’nôm mâu trăng xiâm ki ê. Ngoh Hùng tối ăm ‘nâi, pói vâ dêi rơpo\ng cho ai tiu vâ chêl che\n, nôkố kơdrum tiu hiăng hlâ tâi tâng.

 

’Kong hlá mêi, hlá tô tiah kố mê tiu hlâ tâi. Tâng hơnăm kố ôh tá tro têa kân lân lu môi tiah mâu hơnăm hdrối, mê rơnó krí tiu hơnăm kố châ dâng 200 – 300 rơtuh liăn. Nôkố têa kân lân lu hlâ hiăng tâi. Tiu u\m hlâ tâi tâng xua kong mêi ton ‘nâng, xuân ôh tá chiâng vâ tôm tiu ki tơruih, tro lu\p roh kố dâng vâ chê 500 rơtuh liăn’’.

           

Xuân tro lu\p xua roh kong mêi ton hâi, rơpo\ng jâ Phan Thị Sim ối mơ’nui thôn 2A, cheăm Ea Sô, tơring Ea Kar tro lu\p tâi tâng 300 xiâm tiu hiăng plâi, tiô xêo ngăn tâk troh 200 rơtuh liăn. Jâ Sim tối ăm ‘nâi, hdrối nah hlo vâi krâ nho\ng o tung cheăm tơbriât dêi pó pêt, xua mê rơpo\ng xuân mung liăn  pêt mơhé [a\ng tơnêi kố ối a kơpong a’nâi, pơtối achê kơpong têa kroăng. Jâ Sim tối ăm ‘nâi:

 ‘’Rơpo\ng pêt to lâi sao mơ’nui hơnăm kố hiăng châ krí xo, tá tui lui hơnăm kố kong mêi hên ‘nâng, xua mê têa lân lu, tiu hlâ tâi. Sap ing kố troh a châm rơpo\ng ki lâi xuân ai tiu hlâ tâi, ai rơpo\ng 300 xiâm, rơpo\ng 500 xiâm, ai rơpo\ng 700 xiâm, nôkố ôh tá ‘nâi pro ti lâi xêo. Pêt tiu  xâo ‘nâng hiăng vâ châ krí mê hlâ, pêt kơphế yă xuân ôh tá tơniăn, pêt prá alâi ôh tá tu\m liăn phon, mung mơngế pêi’’.

           

Tiô {ơrô hnê mơhno pêi chiâk deăng [a\ mơnhông mơdêk thôn pơlê tơring Ea Kar, tung pơla kố nah, mâu cheăm peăng mâ lo pá hdroh dêi tơring, môi tiah: }ư Bông, }ư Yang, Ea Kmut, Ea Pa\l [a\ }ư Elang tro têa kân lân lu xua kong mêi kân ton hâi pro tơdroăng rêh ối dêi vâi krâ pá puât. To pêt tiêu, roh kong mêi kân ton hâi pơla kố nah hiăng tơ’nhê dâng 200 hectar, tro lu\p tâk troh 100 rơtal liăn. Pôa Hà Tấn Cư, Kăn pơkuâ [ơrô hnê pêi chiâk deăng [a\ mơnhông mơdêk thôn pơlê tơring Ea Kar tối ăm ‘nâi, hdrối nah, tơring hiăng pơchân vâi krâ pôi tá pêt tiu a mâu kơpong a’nâi, hngiâm kơchoh. Laga, xua hlo tiu kơnâ liăn mê vâi krâ hiăng tơbriât dêi pó pêt hluâ tiô pơkâ dêi tơring. Drêng kong mêi đi đo, ton môi tiah pơla kố nah, tro lu\p hên h^n [a\ mơngế ki pêt cho tơdroăng ki pá vâ ví. Pôa Hà Tấn Cư tối:

           

‘’Tiu gá ôh tá vâ [a\ têa, ôh tá vâ ai têa toăng laga thế đi đo ai tu\m têa. Tung pơkâ pêi tiu, tơring hiăng hnê mơhno pơchân mâu cheăm a kơpong a’nâi, mê tối vâi krâ pôi tá pêt tiu. Laga, mâu kuăn pơlê hlo tiu kơnâ mê vâi xuân ối pêt, klêi kơ’nâi roh têa kân lân lu kố, kuăn pơlê nếo hlo ki kal dêi tơdroăng pơchân tối dêi kơvâ cheăng’’.

           

Tiô séa ngăn dêi Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông mơdêk thôn pơlê Daklak, lâp kong pơlê ai dâng 700 hectar tiu tơdjâk ó xua têa kân lân lu a khế 11 [a\ khế 12 kố nah. 409 hectar tung mê tro lu\p tâi, tro lu\p ki vâ iâ lối 210 rơtal liăn. Kơvâ pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng dế tơru\m [a\ mâu kong pơlê thăm rak ngăn mâu [a\ng deăng ki tro tơdjâk, pơtối tăng re\ng ‘nâi [a\ng ki tro lu\p, tơbleăng Vi [an kong pơlê vâ to\ng kum ăm kuăn pơlê. Rơtế amê, pơchân vâi krâ hơ’lêh pêt mâu loăng plâi ki ê, lơ ai troăng pêi cheăng kâ ki ê iâ trâm tơdroăng ôh tá tơniăn. Pôa Huỳnh Quốc Thích tối:

           

‘’Vâi krâ nho\ng o ki lâi hiăng pêi mê vêh séa ngăn kơdrum tiu dêi tơná hôm ối kâi vâ to\ng chiâ troăng têa hiu, mê pơtối rak ngăn ăm i tơtro. Mâu kơpong tơnêi ki a’nâi mê thế hơ’lêh pêt mâu loăng plâi ki ê vâ tơniăn tâ, kô chiâng pêt nhâ vâ păn mơnăn mơnôa, pêt alâi báu vâ păn mơnăn mơnôa. Xua nôkố, kal hên ‘nâng ‘na mơdrăn che\m mơnăn mơnôa’’.

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng 

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC