VOV4.Sêdang - Klêi kơ’nâi 5 hơnăm rak vế - pêi pro tiô Tơdroăng pơkâ 05 dêi Ho#i đong hnê ngăn kong pơlê ‘na rak vế, chôu ‘măn ‘na chêng koăng dêi kong pơlê Dak Lak, tơdroăng ki rak vế ki kơnía git kố a Dak Lak hiăng châ chiâng pêi pro hên tơdroăng ki tơ-[rê. Ing mê, veăng kum chôa ‘lâng hơ’leh tơdroăng ki pơtối mơđah to\n chêng tơgôu koăng tung pơlê pơla. H’Xíu H’Mok, Ngế chêh hlá tơbeăng cheăng tung Rơ’jíu Việt Nam a Tây Nguyên ai [ai chêh ‘na tơdroăng tơ-[rê mê tung kring vế, rak ngăn mơhno túa le\m tro chêng kóăng a Dak Lak, pó vâi krâ-nho\ng o kô tơmâng.

Krông Bông cho tơring ki rak vế, pêi pro le\m tro tơdroăng rak vế, chôu ‘măn, [ă mơdêk mơđah to\n chêng tơgôu koăng dêi kong pơlê Dak Lak. Lâp tơring dế kố ai lối 400 ngế vâi krâ ki ‘nâi xúa chêng koăng, 44 ngế ki rơkê ‘na hnê chêng koăng; 46 ngế ki rơkê mơjiâng mâu túa prôa kuăn ngo. Ai 24 khu to\n chêng koăng [ă 1 kâu lăk [o# chêng koăng râ cheăm dế pêi cheăng châ tơ-[rê. Sap ing hơnăm 2007 troh nôkố, Krông Bông hiăng tơdah xo 18 kơtum chêng koăng xua Khu ngăn ‘na mơhno túa le\m tro-ivá [ă ôm hyô dêi kong pơlê Dak Lak kum, thăm mơdêk ‘na kơxo# chêng koăng dêi tơring tâk troh 95 kơtum.

Tung plâ 5 hơnăm hdrối mê hía nah, a tơring Krông Bông hiăng tơku\m po 12 to lâm hnê tối ‘na to\n chêng tơgôu koăng, cho khu vâi rơtăm [ă vâi o pho#m vâ xông kân ki ối a mâu thôn pơlê. Tơdrêng amê, rêm hơnăm, {ơrô ngăn ‘na mơhno túa le\m tro dêi tơring đi đo tơku\m po roh Mơđah mơhno túa le\m tro ‘na chêng koăng [ă to\n chêng tơgôu koăng dêi kuăn ngo, tơdroăng po Pơlê xah hêi-pơlê rơngê xuâng, ‘mâi mơnhông tơdroăng leh mơd^ng tiô khôi hmâ dêi kuăn ngo. Tiô pôa Phạm Đình Tấn, Kăn [ơrô ngăn ‘na Mơhno túa le\m tro, tối tơbleăng tơdroăng nếo dêi tơring Krông Bông, mâu tơdroăng kố hiăng veăng kum kring vế, rak ngăn [ă pơtối mơdêk ki kơnía ‘na mơhno túa le\m tro tiô khôi hmâ [ă hên khôi túa, vêa vong le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo a kơpong kố.

‘’Dế nôkố, tơring Krông Bông ai 8 to cheăm ki ai mơngế cho hdroâng kuăn ngo, tung mê, tâng vâ tối rêm hơnăm ngin pơrá po lâm hnê to\n chêng tơgôu koăng [ă thăm mơdêk hnê mơhno ăm vâi o. Ki rơhêng vâ tối, mâu rơxông pâ pôa hdrối nah hiăng hnê ‘măn ăm rơxông nếo tơku\m po hnoăng cheăng [ă pơtối mơdêk tơdroăng mơhno ‘na to\n chêng tơgôu koăng a pơlê pơla, cheăm bêng’’.

To\n chêng tơgôu koăng mơđah ăm kuăn pơlê [ă tơmối ôm hyô

Xuân môi tiah mê, a tơring Krông Năng, hnoăng cheăng kring vế, rak ngăn [ă pơtối mơdêk mơhno túa le\m tro ‘na chêng koăng xuân hiăng châ pêi pro kơhnâ khât. Tung mê, ai 5 ngế vâi krâ rơkê ‘mâi pât chêng ki tri tróu [ă ai 17 ngế vâi krâ rơkê tung hnê to\n chêng tơgôu koăng. A mâu pơlê dế nôkố ối rak vế 158 kơtum chêng koăng, đi đo hmâ xúa tung mâu roh leh mơd^ng dêi pơlê pơla. Pôa Nguyễn Văn Vỹ, Kăn [ơrô mơhno túa le\m tro, pơtâng tơdroăng nếo ai dêi tơring Krông Năng tối ăm ‘nâi, pak^ng po lâm hnê tối ‘na to\n chêng tơgôu koăng xua tơring tơku\m po, tơdroăng hnê to\n chêng a mâu pơlê ối hmâ po tiô tơdroăng ‘’pâ hnê, kuăn hriâm’’ mơngế krê hnê ăm mơngế rơxông nếo kơnôm ing tơdroăng ki mơđah to\n chêng tơgôu koăng.

‘’A Krông Năng dế nôkố hiăng tơku\m po 3 to lâm ki hnê to\n chêng tơgôu koăng, tung mê, ai lâm ki hnê ăm mâu ngế ki tá hâi teăm hlê ple\ng, vâ vâi ki mê to\n chêng tơgôu koăng, vâi ki mê pơrá ai sap 25 troh 30 hơnăm, thăm nếo ai mâu  ngế lối 30 hơnăm, vâi pho#m vâ xông kân sap ing 15 troh 20 hơnăm, ki hên vâi tơku\m hriâm to\n chêng kơlá, xua vâi o ối iâ hơnăm, dế hriâm râ má 1 [ă râ má 2, mê ngin xuân hiăng hnê mơhno tung hngêi trung vâ hnê tối ăm mâu vâi o.

Mâu lâm ki mê hiăng châ vâi krâ hnê tối ‘na to\n chêng tơgôu koăng a rêm kơmăng. Klêi kơ’nâi pêi chiâk pêi deăng mê mâu lâm mê kô tơku\m hriâm a hngêi mơhno túa le\m tro chêng koăng a pơlê Wiao A [ă pơlê Ngoan’’.

Đi đo mơđah to\n chêng tơgôu koăng a tơrêm tíu

Nâ H’Ngoen Niê Kdăm, ối pơlê Wiao A, pơlê kân Krông Năng, tơring Krông Năng tối tơbleăng, ing mâu roh ki hriâm to\n chêng tơgôu koăng hiăng châ tơku\m po tung pơlê, nâ tí tăng ‘nâi ple\ng ‘na mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná, hlê ple\ng nhên ‘na rơ-rêk chêng koăng, túa kơhnhon xuâng, leh mơd^ng. Ing mê, ai tơ’nôm tơdroăng ki pói rơhêng vâ pơtối rak vế, pêi pro mâu túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

‘’Cho môi ngế hơnăm ối nếo pói rơhêng vâ tâi tâng mâu rơxông prôk kơ’nâi pơtối tơmâng, hriâm [ối [ă rak vế mâu tơdroăng ki hiăng châ tơ-[rê ki pâ pôa hiăng hnê tối, ‘măn ăm [ă kô pơtối rak vế [ă mơnhông; ti xê to tơdroăng ki pêi pro to dâng tơdroăng ki vâ mơđah tơbleăng tung kong pơlê Dak Lak mê ối mơđah troh a mâu kơpong ki ê vâ vâi thăm rế hlê ple\ng nhên tâ ‘na mơhno túa le\m tro dêi chêng koăng dêi mơngế Tây Nguyên tối tơchôam [ă mơngế Rơđế tối krê’’.

Tơdroăng hnê tối to\n chêng tơgôu koăng mâu pơlê cheăm ‘nâi rak vế dêi

Tơkâ luâ 5 hơnăm pơkâ pêi pro tiô tơdroăng pơkâ kơxo 05 dêi Ho#i đong kong pơlê Dak Lak ‘na kring vế, rak ngăn [ă pơtối mơdêk ‘na mơhno túa le\m tro dêi chêng koăng, hnoăng cheăng rak vế ngăn [ă pơtối mơnhông mơđah to\n chêng koăng hiăng châ pêi pro hên tơdroăng ki tơ-[rê. Lâp kong pơlê hiăng rôe châ 100 kơtum chêng koăng [ă mâu kơpe\n, ếo pơtâk tiô rêm hdroâng kuăn ngo vâ ăm mơngế ki to\n chêng tơgôu koăng; tơku\m po 4 hneăng hriâm pơtâp ‘na to\n chêng [ă mâu prôa, rơvo\ng ki ê; 3 hneăng hnê hriâm ‘na ‘mâi rơnêu pât chêng koăng tri tróu ăm mâu nho\ng o hriâm.

Tiô Nge# sih ưu tú Vũ Lân tối, ing mâu roh ki hnê mê hiăng kum troh a hr^ng ngế vâi krâ-nho\ng o chiâng rơkê ‘na túa to\n chêng tơgôu koăng, ‘nâi rơnêu pât chêng kroăng tro tri tróu. Nge# sih ưu tu\ Vũ Lân xuân ối tối tiah kố, tung la ngiâ kố ah, kal pơtối rôe mâu kơtum chêng koăng ăm mâu pơlê cheăm, vâ kơ châ pơtối to\n chêng tơgôu koăng đi đo [ă tơdroăng hnê ăm khu rơxông nếo kal pêi pro kơhnâ khât tâ nếo.

‘’Ai môi tơdroăng tối tiah kố, kal athế pêi pro tơ-[rê khât xua mê, kal athế hnê tối ăm tiô kơ rêm khu. Pơtih môi khu mê ai 7 ngế vâi hdrêng hriâm to\n chêng, a tơrêm tíu hnê mê ai 7 ngế kô chiâng môi khu to\n chêng tơgôu koăng. Ing tơdroăng ki hnê ăm vâi o, vâi muăn tiô khu mê kô châ tơ-[rê tâ tung tơdroăng hnê chêng koăng, ôh tá xê pin hnê ăm tơrêm ngế’’.

Tung pơla sap hơnăm 2016-2020, kong pơlê Dak Lak hiăng mơ’no lối 12 rơtal 700 rơtuh liăn vâ pêi pro tiô tơdroăng pơkâ 05 dêi hơnăm 2016 dêi Ho#i đong hnê ngăn kong pơlê ‘na rak vế, chôu ‘măn, [ă pơtối mơdêk ki kơnía dêi chêng koăng. Ing kơxo# liăn ki kố, hên tơdroăng cheăng hiăng châ pơkâ pêi pro, kum ăm tơdroăng ‘măn rak, to\n mơđah chêng koăng châ pơtối rak vế, hnê mơhno tối, po rơdâ kơpong tíu ki hnê mơhno [ă trâm mâ, mơđah mơhno ăm dêi pó rế hía rế châ tơ-[rê hên tâ.

H’Xíu H’Mok chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng