Kơ’nâi lối 1 hơnăm châ ăm hlá mơ-éa mơnhên VietGAP [ă chiâng xiâm ki mơ’no tê mâu kơchâi plâi pôm nếo klêi kriê, krí, lâk rak krúa lăm tê a siêu th^ Thành Phát a pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuo#t, nâ Nguyễn Thị Lý, ối a thôn 2, cheăm Ea Kao, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak hiăng ai tíu ki tê tơniăn ăm dêi kơchâi krúa ki rơpo\ng hngêi pêt mơjiâng.

Khu vâi kơdrâi rêm râ đi đo tơku\m po mâu tơdroăng cheăng, tơru\m tơbleăng tơmeăm tê vâ tơbleăng ăm mâu ki ê ‘nâi, cho hlối vâ mơhnhôk rôe tơmeăm, kế kâ ki krúa

Nâ Lý ăm ‘nâi, hdrối nah, kơchâi ki pêt hên la pá vâ châ tê. Klêi tí tăng ‘nâi ple\ng hriâm ing túa mơdâ pêt, nâ Lý hiăng mơhnhôk mâu vâi nâ o mơjiâng cheăng tơru\m mơdâ pêt kơchâi krúa Thuận An tung mê ai 8 ngế veăng pêt tung 2 ha kơchâi tu\m hdrê.

Veăng tung khu tơru\m cheăng, mâu ngế châ hriâm ‘na tơdroăng pêt rak ngăn kơchâi tro tiô khoa hok, pêt tung hngêi nhe\ng, ôh tá xôh pơkeăng kơdê ôa hdrong, ôh tá xôh pơkeăng pro kơchâi re\ng kân, pro kơchâi drêh. Nâ Lý tối, rêm sao tơnêi pêt kơchâi tê châ xo rêm hơnăm dâng 30 rơtuh liăn, hên tâ tâng vâ pơchông [ă pêt mâu hdrê loăng plâi ki ê, tơdroăng tê kơchâi tơ’lêi hlâu há.

‘’Hriâm pêt mê á xuân thế hriâm hên hdrôh há xua kơchâi kố drêng á pêt mê athế rơvât phon vi sinh [ă mâu túa phon ki dâi le\m. ‘Na pơkeăng kơdê ôa hdrong [ă pơkeăng pro ăm kơchâi pôm re\ng kân á oh tá xúa, ôh tá xôh, á xúa to mâu têa rơmâ plăng tê xôh vâ kơchâi ki pin kâ krúa tơniăn. Môi tiah nôkố môi hâi á tê châ 80 kg kơchâi, dâng mê tê xuân ôh tá bê tu\m, á hâi teăm ai hên kơchâi ki vâ tê. La ngiâ kố ah, á xuân vâ tơ’mot tơ’nôm pái rơpo\ng nếo veăng pêt kơchâi vâ ai kơchâi bê vâ tê’’.

Tơku\m po hên tơdroăng cheăng pêi a túa pêt loăng plâi ki xúa kơmăi ki dâi le\m, túa  kơchâi tung mâu kơthung, kơ’lo hnê ăm mâu nâ o mơdâ pêt

A tơring C|ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak, pêi pro tơdroăng mơhnhôk ‘’Vâi kơdrâi rơtế [ă tơdroăng pêt kơchâi krúa’’, tung hơnăm 2018, Khu ngăn vâi kơdrâi tơring hiăng hnê mơhno mâu khu pêi pêt, mơjiâng pro tơdroăng tơbleăng ki krúa ‘na kế kâ [ă tơku\m po ăm vâi nâ o veăng hriâm mâu tơdroăng cheăng pêt kơchâi plâi pôm, păn mơnăn mơnuâ châ tơ-[rê.

Ing mê, veăng kơjo kum mơjiâng châ 53 túa pêi pêt tơmeăm ‘’mơdâ pêt kơchâi krúa tơniăn’’, [ă 22 khu ngăn cheăng hiăng tơru\m rôe mâu kơchâi plâi pôm krúa ki pêi lo.

Khu kố xuân mơjiâng mâu deăng mơdâ pêt ‘’Khu pêi cheăng tơru\m mơdâ pêt kơchâi krúa tơniăn ăm pơlê kân Ea Pô]’’ ai 11 ngế veăng pêt. Jâ Hà Thị Hương, Kăn hnê ngăn Khu vâi kơdrâi tơring C|ư\ Mgar ăm ‘nâi, ing mâu tơdroăng cheăng pêi, hên mâu ngế tung khu châ hriâm túa pêi cheăng, hlê ple\ng tung tơdroăng xúa khoa hok kih thuât tung pêi pêt, khên hriăn ple\ng tơdroăng ki nếo tung tơche\ng tơmiât ‘na pêi pêt. Ing mê, hên ngế tung khu hiăng hlê iâ, choâ lâng hơ’lêh, veăng hơ’lêh tơdroăng tơmiât pơtối mơdâ pêt [ă xúa mâu kơchâi ki krúa, tơniăn ăm ivá.

‘’Nôkố kuăn pơlê xuân hiăng hlê ple\ng xua vâi xuân vâ kâ mâu kơchâi ki krúa. Tíu ki lâi pêt kơchâi krúa mê vâi ôh tá tơche\ng troh yă tê, maluâ vâ kơnâ vâi xuân rôe, xua mê, cho môi tơdroăng ki hâk ro ‘na tơdroăng pêt kơchâi krúa rơtế [ă vâi kơdrâi [ă kế kâ krúa’’.

Tiô khu ngăn vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak tối, tung hơnăm hiăng luâ, rêm râ khu vâi kơdrâi tung kong pơlê hiăng mơjiâng 23 khu pêi cheăng tơru\m, tôh tơru\m pêi pêt kơchâi krúa, tơbleăng 234 túa pêi pêt ‘’Vâi kơdrâi mơdâ pêt kơchâi krúa’’. Mơhnhôk châ lối 98 khu, ai 700 tíu pêi pêt, tê mơdró k^ tơhrâ vâ rôe kơchâi ki krúa; mơhnhôk lối 289.000 ngế chêh inâi vâ pêi 10 tơdroăng tơhrâ ‘na mơdâ pêt kơchâi kế kâ krúa, kum 805 ngế vâi kơdrâi mơjiâng mâu túa pơxiâm pêi cheăng, pơxiâm tê mơdró ‘na kế kâ tơniăn krúa [ă tâi tâng kơxo# liăn lối 12 rơtal liăn.

Jâ Trần Thị Phong, Kăn pho\ hnê ngăn Khu vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak tối tơdroăng ki hiăng pêi tơ-[rê mê hiăng ăm hlo ki hơ’lêh nhên tung tơdroăng tơche\ng tơmiât [ă pêi pro dêi kuăn pơlê [ă tơdroăng ‘na pêi krúa kế kâ.

‘’{ă hên túa pêi cheăng hriăn ple\ng ki nếo dêi vâi nâ o sap ing cheăm troh kong pơlê xuân pro pơxúa tơ-[rê. Ai hên túa pêi pêt, tê mơdró, pêi pro châ mơjiâng [ă la ngiâ vâi nâ o ki rôe mâu kơchâi plâi krúa hiăng ăm hlo troh lâp lu. Ki khât ăm hlo vâi nâ o a cheăm pơlê hlo tiah kố, tâng pin pêt kơchâi plâi pôm krúa tơniăn kô châ tê [ă ôh tá tô tuăn ‘na tăng tíu vâ tê. Ing túa pêi cheăng mê hiăng po rơdâ hên túa pêi cheăng, mơhno ki hơ’lêh tơdroăng cheăng pêi, tá hơ’lêh ki tê, ki xúa mâu kơchâi krúa xuân hiăng châ  hơ’lêh ‘na pêi pêt’’.

Kơ’nâi lối môi hơnăm mơdâ pêt, tơdroăng ‘’Vâi kơdrâi rơtế [ă dêi rơpó pêt kơchâi krúa‘’ a Dak Lak hiăng pơtối rak vế ki tơ-[rê. Mâu túa pêt kơchâi krúa dêi vâi kơdrâi hiăng pro ăm hlo tơ-[rê, djâ troăng pêi lo kơchâi krúa tê ăm kuăn pơlê. Ing mê, hlê ple\ng [ă ‘nâi rah rôe xêh vâ ai mâu kơchâi krúa vâ mo le\m ivá dêi kuăn pơlê, [ă chôa lâng hơ’lêh tơ-[rê, veăng ‘no hnoăng tung tơdroăng pơtối rak vế ivá kuăn pơlê đi đo mo rơdêi, têi le\m.

H’Xíu Hmok chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng