Hbrâ mơdât kơmeăn pơreăng [ă kih thuât rak ngăn kơphế tơniăn
Thứ năm, 00:00, 26/04/2018
VOV4.Sêdang - Maluâ dế cho rơnó tôu la a hên kơpong dêi Tây Nguyên hlo ai kong mê ôh tá tro rơnó, pro tơ’lêi hlâu ăm mâu túa pơreăng kâ ‘nhiê a kơphế. Ngế chêh hlá tơbeăng ai chêh tối ‘na tơdroăng ki ai khât kố a tơring Dak Rlâp, kong pơlê Dak Nông.

 

 

Rơpo\ng jâ Trần Thị Sáu, ối a thôn 9, cheăm Nhân Cơ, tơring Dak Rlâp ai 2 ha kơphế dế tung pơla krí xo rêm hơnăm châ 6 ta#n kơphế kloăng. Laga, to lâi hơnăm vêh ngi kố, 2 ha kơphế dêi rơpo\ng jâ Sáu bu krí xo châ dâng 4 ta#n kloăng. Ki nhên môi tiah rơnó kố nah, xua tơdjâk dêi mâu rôh kong mê kâ mê pơtối mê kơphế tro tơruih plâi. Sap ing apoăng hơnăm troh nôkố, dế tung rơnó tô la xuân hlo ai mê ôh tá tro rơnó mê hiăng hlo ai mâu pơreăng kâ ‘nhiê, mơni tung rơnó krí kố ah kơdrum kơphế dêi rơpo\ng jâ pơtối ôh tá châ hên xua ôh tá dâi le\m. Jâ Trần Thị Sáu ăm ‘nâi:

‘’Hơnăm kố, môi tiah kơdrum á kố hiăng xôh péa rôh pơkeăng, kơxo ah dế tơmiât vâ xôh nếo la kong mê tá hâi châ xôh. Tâng pơchông [ă hơnăm nah la plâi xuân ối hlo hên, la pơreăng kâ ‘nhiê môi tiah kố mê 3, 4 khế k[‘nâi ah nếo châ krí mơni plâi kô tơruih tâi xua kong mê hên. Ai tu\m pơreăng, pơreăng khêi, pơreăng rơbông ai, tơkâng kơphế răng hlâ, plâi kơbâng tơruih, tơruih tâi hlá tá troh plâi, lăm hnêi hmo\ng lơ poê tơkâng hlo hên to pơreăng’’.

Môi tiah rơpo\ng jâ Sáu, kơdrum kơphế dêi rơpo\ng pôa Lê Văn Song, ối a thôn 7 cheăm Nhân Cơ xuân tro mâu túa pơreăng môi tiah pơreăng ‘ngré ‘ngró hlá, pơreăng khêi. Pôa Song ăm ‘nâi, pák^ng tơdroăng ki tro tơdjâk xua kong prâi, mê kơdrum kơphế dêi pôa xuân hiăng krâ, ôh tá plâi kơtốu hên xếo.

Maluâ hiăng ai tơdroăng ki rơkê ple\ng tung pêt kơphế ton hơnăm, la hlo tơdroăng ki ôh tá tơniăn dêi kong prâi, hlo ai hên túa pơreăng xông kâ ‘nhiê tơpá khât vâ pơlât, mê pôa Lê Văn Song rơhêng vâ mâu kơ koan ki rơkê cheăng ai troăng hơlâ hnê túa hbrâ mơdât [ă pơlât mâu pơreăng kâ ;nhiê a kơphế.

‘’Kơdrum kơphế dêi rơpo\ng xuân hiăng tro pơreăng môi tiah pơreăng ‘ngré ‘ngró a hlá, pơreăng khêi, rơpo\ng xuân hiăng rak ngăn rơvât phon la xuân ôh tá hlo hơ’lêh klâi. Á rơhêng vâ mâu khu râ ho#i ki hnê hriâm ăm vâi krâ nho\ng o ‘na túa hbrâ mơdât pơreăng [ă rak ngăn kơphế tung rơnó mê [ă pro tiah lâi ăm vâi krâ nho\ng o châ hriâm ‘na rak ngăn kphế vâ pêt mơjiâng kơphế krúa’’.

Tiô [ơrô ngăn pêi chiâk deăng tơring Dak Rlâp, tâi tâng [ăng tơnêi pêt kơphế dêi tơring troh nôkố a dâng 17 rơpâu 400 ha, tơring xuân hiăng pêi pro túa pơkâ vêh pêt ki nếo lối 3 rơpâu ha. Laga, ki hên [ăng tơnêi ki u ối cho mâu kơdrum kơphế ki hiăng krâ, tơ’lêi tro pơreăng kâ ‘nhiê tung pơla kong prâi ôh tá tơniăn.

Pôa Trần Hùng Thịnh, kăn [o# hnê mơhnhôm cheăng cheăm Nhân Cơ ăm ‘nâi, cheăm kố kơhnâ khât mơhnhôk vâi krâ nho\ng o pêt mâu kơdrum kơphế ki hiăng krâ câ mơdêk ki dâi le\m, pơkâ troăng hơlâ pêt kơphế krúa, krá tơniăn ton. Pák^ng mê kô hbrâ tơru\m [ă mâu ngế ki kum cheăng hnê mơhnhôk pêi chiâk deăng dêi mâu thôn vâ re#ng hnê mơhno vâi krâ nho\ng o xúa mâu túa pơkeăng pơlât pơreăng kâ ‘nhiê a loăng kơphế. Pôa Trần Hùng Thịnh tối:

‘’Peăng khu hnê mơhnhôk pêi chiâk deăng, ngin hiăng tơku\m hôp mâu ngế ki pêi cheăng hnê mơhnhôk cheăng mâu thôn [ă tối tơbleăng hnê mơhno mâu ngế ki kum cheăng tối tơbleăng ăm kuăn pơlê hbrâ mơdât pơreăng, xôh pơkeăng kơdê oâ hdrong vâ mdât pơreăng khêi. Á loi tơngah tung la ngiâ kong prâi kô tơniăn le\m tâ mê vâi krâ nho\ng o kô re#ng hbrâ mơdât vâ kdroh iâ pơreăng kâ ‘nhiê a kdrum kơphế dêi vâi krâ nho\ng o’’.

Môi tiah tơdroăng ki ngin hiăng tối, hlo todroăng ki oh tá tơniăn dêi hyôh kong prâi, kong mêi tung rơnó mơdrăng, hên kơpng hiăng hlo ai pơreăng kơmeăm kâ ‘nhiê loăng plâi kơphế. Tiah mê thểpo ti lâi vâ hbrâ mơdât mâu túa pơreăng xuân mơtiah tơdroăng rak ngăn  kơphế krá ton. Ngế cheh hlá tơbeăng ai kơ êng pôa Cao Quý Thương, kăn [ơrô ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê dêi tơring Dak Rơlâp ‘na tơdroăng kố.

Êng: Ô pôa, Dak Rlâp cho môi tung mâu kơpong pêt kơphế ki xiâm dêi kong pơlê Dak Nông. Pâ pôa ăm ‘nâi tơdroăng mơnhông mơdêk pêt hdrê loăng kố a nôkố ti lâi?

Pôa Cao Qúy Thương: Tơring Dak Rlâp nôkố ai dâng 17 rơpâu 400 ha kơphế, pêi pro tơdroăng ‘mâi pêt kơphế dêi tơnêi, dei kong pơlê Dak Nông, mê tung hơnăm hiăng luâ tơring Dak R’lâp hiăng tơbleăng tối dâng 3 rơpâu 100 ha kơphế ki hiăng kra tro ôa hdrong kâ ‘nhiê, [ă plâi oh tá hên, xuân oh tá le\m dâi xuân mơtiah ôh tá tơ-[rê ‘na cheăng kâ ăm kuăn pơlê.

Êng: Tung hơnăm hiăng luâ, dế tung rơnó mơdrăng la đi đo ai kong mêi, mê hiăng hlo ai hên kơmeăn kâ ‘nhiê loăng kơphế. [ă bú ối môi khế nếo cho hiăng troh rơnó mêi mơni kô tơ’lêi tro kơmeăn kâ ‘nhiê thăm rế hên. Pôa hôm ai hnê tối ki klâi ăm kuăn pơlê ki pêi chêak deăng tung tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng kâ ‘nhiê.  

Pôa Cao Qúy Thương: {ă loăng kơphế tung rơnó mêi hmâ tơdjâk troh ôa hdrong kâ ‘nhiê, malối cho pơreăng kơmeăn khêi, mơhế hên tơdroăng hnê ăm kuăn pơlê châ kăn hnê ngăn kơvâ cheăng ‘na chiâk deăng dêi kong pơlê, tơring troh po hên lâm hnê, malối cho pơla hdrối kố nah hiăng tơku\m po 11 to lâm hnê ăm 11 to cheăm, pơlê kân, ‘na ‘mâi pêt kơphế, rak ngăn kơphế tung rơnó mêi malối xuân tơku\m pêi tơdroăng, tơkêa po mâu lâm hnê rak ngăn loăng kơphế, malối tơdroăng klêi krí, tơdroăng uâ têng kơphế ối drêh vâ mơdêk ki le\m dêi kơphế vâ tơniăn le\m kơphế ki tê ăm kong têa ê.

Malối cho hnê tối ăm kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng rơvât mâu túa phon ai inâi ki vâi ô eăng ki pro phon le\m,  malối cho pêi pro kơphế krá ton tiô troăng hơlâ rơtế [ă tơdroăng pêi tiô pơkâ 4C vâ tơniăn le\m ăm kơphế ki tê ăm kong têa ê xuân mơtiah tơniăn ‘na yă tê vâ pro pơxúa cheăng kâ ăm kuăn pơlê.

Êng: Ô pôa, rơnó mêi cho rơnó ki kuăn pơlê pêt kơphế hên, tiah mê pôa hôm ai hnê tối thế tơtro\ng  tơdroăng klâi ?

Pôa Cao Qúy Thương: Nôkố yă kơphế dế tơniăn [ă kô mơnhông mơdêk, la vâ pêi pro tơdroăng pêt kơphế nếo mê kơ koan cheăng tí tăng ‘nâi ple\ng mâu tơdroăng tí tăng ‘nâi tối ăm Vi [an hnê ngăn tơring hnê kuăn pơlê rah mâu hdrê loăng ki dâi le\m châ vie#n tí tăng ‘nâi ple\ng hnê tối mơtiah pơklêp TR4, TR9, TR11 vâ kuăn pơlê pơklêp ‘mâi pêt kơphế  nếo vâ kơphế ai plâi le\m hlối kơtóu hên.

Êng: Ô pôa, nôkố hlo ai tê hên mâu túa phon (Tá phon hưh cơ [ă vô cơ) pro kuăn pơlê pá vâ rah xo. Tiô pôa thế xúa túa ki lâi ăm tơtro [ă loăng kơphế?

Pôa Cao quý Thương: {ă hdrê loăng tối tơchoâm [ă loăng plâi ton hơnăm tối phá, tơdroăng ‘na xúa phon hưh cơ cho kal, malối cho phon êak ro, hdrối vâ rơvât phon êak ro thế mơ-u\m hơ’lâk puâ, lân tơdrêng [ă mâu kơtôu kơphế hrái báu kông hnông alâi vâ pro ăm phon rơpâ kơdê mâu túa kơmeăn lo kâ ‘nhiê loăng kơphế, klêi rơvât phon hlối rak ki hngiâm ăm loăng kơphế hlối cho phon ki rơvât apoăng vâ phon khoăng ăm loăng kơphế châ hrik xo  trếo ki le\m, ôh tá lo tiô hyôh drêng kong tô têi. Nôkố hlo ai hên vâi tê  mâu túa phon hưh cơ, la xuân hnê tối ăm kuăn pơlê thế tăng rôe phon a mâu tíu ki nhoăm, ki le\m tơ-[rê, a mau tíu ki vâi ô eăng tê phon le\m krúa nôkố.

Êng : Hôm mơnê kơ pôa!

Gương prếi Katarina Nga tơplôu [ă tơleăng

 

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC