Tơdroăng ki hlo tơ-[rê

Jâ Nguyễn Thị Lan, kăn pơkuâ Học viện Nông nghiệp Việt Nam ăm ‘nâi, mâu khu ki hriăn ‘na khoa hok dêi Học viện hiăng tơku\m hriăn ngăn hên đề tài vâ tăng hlo vaccine hbrâ mơdât pơreăng châi klêa chu châu Phi. Troh nôkố mâu khu ki hriăn ngăn hiăng pro vaccine mot tung chal nếo, pơxiâm pêi pro tro tung kơbong mơnúa ngăn [ă pâk mơnúa ngăn tung lâp lu.

Tiah mê, vaccine ki pâk mơnúa ngăn hiăng châ pâk a 3 to chu dế tâ pơreăng châi klêa châu Phi dêi 3 rơpo\ng ki phá dêi rơpó a Hưng Yên, Hà Nam [ă Thái Bình. Klêi mê ăm hlo, tâi tâng 16/18 to chu [ă 15 to chu kriếo dêi 3 rơpo\ng kố pơrá ôh rêh, ivá rơdêi klêi kơ’nâi lối 2 khế, ai mâu chu kăn hiăng ai kuăn [ă chu kuăn xuân ivá rơdêi. Tung pơla mâu kuăn chu ôh tá châ pâk pơkeăng vaccine pơrá hlâ xua pơreăng châi klêa chu châu Phi.

Păn chu tơniăn a kơdroăng kân dêi Khu pêi cheăng tơru\m Hoàng Long

Mơnhên tối, ‘na ki tơniăn dêi vaccine tung pơla mơnúa ngăn, jâ Lan ăm ‘nâi, vaccine tơniăn [ă mâu khu chu ki châ pâk hbrâ mơdât pơreăng [ă hlo tơ-[rê rak vế [ă khu chu ki châ pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng. ‘’Laga [ă túa vaccine ki hiăng châ mơjiâng pro, kal pơtối hriăn ngăn [ă mơnúa ngăn tơ’nôm tung lâp lu. Tung pơla tơkôm Khu xiâm ngăn chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê bruô liăn tơdrêng ăm tơdroăng ki hriăn ngăn [ă mơjiâng pro vaccine, ngin xuân pơkâ thế khu ki hriăn ngăn hbrâ rơnáu mơjiâng pro dâng 500 klo\ng vaccine vâ kum pâk mơnúa ngăn. ‘’Xahpa nôkố xua pin tá hâi ai liăn ngân, kế tơmeăm ki kal vâ mơjiâng pro vaccine [ă kơmăi’’-Jâ Lan tối nhên tiah mê.

Tiô môi troăng hơlâ ki ê, pôa Bạch Đức Lữu, Ngế pơkuâ ngăn pơlât mơnăn kơpong 6 tối, tung mâu hơnăm hiăng luâ Khu kố hiăng tơru\m [ă Ko\ng ti Naveto tí tăng ‘nâi ple\ng mơjiâng pro vaccine [ă pro pơkeăng sinh hok hbrâ mơdât pơreăng châi klêa chu châu Phi. Troh nôkố, xuân hiăng ai mâu tơdroăng ăm hlo. Khu ngăn pơlât mơnăn kơpong 6 hiăng pơcháu ăm ngăn hên túa virus ASFV ăm ko\ng ti Naveto vâ pro virus xiâm ki pro vaccine. Pôa Lữu ăm ‘nâi, klêi séa ngăn mâu tơdroăng ăm hlo a khu chu a 1 rơpo\ng păn ối a cheăm Long Khánh, pơlê kong krâm Cai Lậy, kong pơlê Tiền Giang, tung mê, ai mâu chu tâ pơreăng la ôh tá hlâ [ă nôkố xuân ối rêh le\m. Kố ngăn cho xiâm Virus ki chiâng vâ pro vaccine.

Păn mơnăn tơniăn:

Pôa Nguyễn Xuân Cường, Ngế xiâm pơkuâ ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê ăm ‘nâi, tung pơla tơkôm  mâu khu cheăng khoa hok tí tăng ‘nâi ple\ng vaccine mê xuân thế pơtối pêi pro mâu tơdroăng păn mơnăn tơniăn tiô túa sinh hok. Xua kố cho tơdroăng ki xêt má môi vâ hbrâ mơdât châi klêa chu châi Phi; pak^ng mê, xúa mâu kế kâ pro ing hrái kơtôu kông hnông alâi vâ mơdêk ivá ăm mơnăn păn.

Nôkố ai hên khu mâu kế pro ing sinh học hiăng châ xúa thăm nếo ai hbrâ mâu kơdroăng păn mơnăn ki kân châ 500 to hiăng xúa pêi tơ-[rê.    

Vâ kâi mơdât pơreăng châi klêa chu châu Phi thế hlê nhên ki xiâm dêi virus pro chiâng pơreăng. Ing mê, mâu tơdroăng séa ngăn pơreăng mê cho: prâu tah tâi, tro kơ chu ki tâ pơreăng, xôh pơkeăng kơdê pơreăng tro tơdroăng pơkâ ki hên iâ gá; hơ’lêh túa păn, xúa tơ’nôm trếo ki kâi mơdât pơreăng, kâi mơdât virus.

Ki khât gá, tung hơnăm hiăng luâ mâu khu mơdró păn mơnăn ki hên dế xua pêi kơtăng mâu troăng hơlâ pơkâ păn mơnăn ăm tơniăn sinh hok mê pơreăng ôh tá tâ tú a mâu kơdroăng păn.

Môi tiah túa păn chu [ă che\m mâu nhâ, kế kâ sinh hok dêi khu rơru\m cheăng Hoàng Long a Hà Nội hiăng pro pơxúa hên. Khu pêi cheăng tơru\m păn mơnăn. Păn 5.000 to; tung mê, ai vâ chê 500 to chu kăn châ păn a 2 tíu. Teăng mâ Khu pêi cheăng tơru\m Hoàng Long ăm ‘nâi, khu pêi cheăng tơru\m cheăm hiăng xúa mâu kơdroăng păn ki meăn trêi [ê tong, ai tơmeăm vâ séa ngăn ăm hyôh lo. Tâi tâng mâu têa ki nu\m, mơdrêh mơ’no tah, têa xếo châ tơku\m [ă mo’no lo a klôh pro [ă hyôh biogas…

Mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng [ă pơkeăng vaccine châ pêi pro tiô pơkâ dêi kơ koan ngăn pơlât mơnăn. Rêm măng t^ng mâu tíu pơlât mơnăn lăm xôh pơkeăng kơdê pơreăng 1-2 hdrôh. Xúa mâu tơdroăng pơkâ tơniăn sinh hok ki ê tiô tơdroăng hnê mơhno dêi kơ koan khu râ pơkuâ cheăng (xôh kơdế pơreăng séa ngăn mơngế mot lo, séa ngăn kuăn kiâ kâ ‘nhiê…)

{ă mơdrăn kâ, Khu pêi cheăng tơru\m rôe xêh tơmeăm vâ pro [ă kơmăi uâ hơ’lâk a tíu păn, mâu mơdrăn che\m cho alâi, kơtâk pôm, ki khăng dêi pôm, prá, pôm prế, têa rơmâ, kơchâi plâi pôm [ă ai tơ’nôm kơtôu loăng hâng, pro ăm hơ’nêh mâm chu xú kơhiâm, ôh tá ai tơmeăm xiâm ing kuăn kiâ.

Pak^ng mê, tơnôm kế pro ing nhâ hrái vi sinh hơ’lâk tung hná. Klêi ăm kâ mâu chu kâ kô piê le\m rơdêi re\ng kân, hơ’nêh ai hên châ, hơnêh chu ki kân xuân ai inâi vâ vâi lăm rôe.

Chu ki hngăm dâng 120 k^ môi to, tâi mơdrăn che\m dâng 3kg/kg ki hngăm.

Malối, troh nôkố a mâu kơdroăng păn tung cheăm hiăng tâ pơreăng châi klêa chu châu Phi, la kơdroăng păn dêi khu pêi cheăng tơru\m Hoàng Long xuân tơniăn. Tiô Khu ngăn păn mơnăn, tơdroăng xúa mâu kế pro ing vi sinh probiotic tơ’nôm tung kế kâ păn mơnăn ăm phêp xúa tơmeăm ki ai hlâu a mâu rơpo\ng kuăn pơlê, kơdroh yă tê mơdrăn kâ ăm mơnăn [ă mơdêk ki tơ-[rê dêi mơnăn păn (xua ôh tá xúa khăng sinh).

Khu ngăn păn mơnăn tối thế Khu xiâm ngăn chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê [ă mâu tơring cheăm ai pơkâ troăng hơlâ  hnê mơhnhôk xúa lâp lu mâu túa păn chu tơniăn sinh hok vâ hbrâ mơdât pơreăng, [ă mơdêk ki tơ-[rê dêi mâm kâ.

Gương tơplôu [ă tơbleăng