Hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối Rơteăng-Ki le\m tro ki kân kơnía
Chủ nhật, 00:00, 23/08/2020
VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ-nho\ng o [ă pú hmâ! Tơbâ tối troh rơngê rơngối Tây Nguyên, mơni pó vâi krâ-nho\ng o kô tơmiât troh hlối tơdroăng hơ’muăn dêi mơngế Rơđế, ki tối cho ‘’Khan’’, khe\n ‘’Ot ndrong’’ dêi mơngế M’nông, lơ ‘’Hơ’mon’’ dêi mơngế Bơhnéa. Preăng ai mơngế ki ‘nâi, mơngế Rơteăng Tơdră xuân ai hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối. Hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối dêi mơngế Rơteăng kơvâ Tơdră hiăng châ chêh xo, ‘măn chôu sap a hơnăm 2001 nah, hiăng chiâng môi tung mâu tơdroăng ki kal châ Viện Khoa học Xã hội Việt Nam chêh mơjiâng kơxop ‘’Ki kro mơdro\ng dêi hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối Tây Nguyên’’. Hâi kố, ngin ai tơbleăng tối ‘na tơdroăng rơngê rơngối Rơteăng, môi tung mâu tơdroăng ki pro thăm rế kro mơdro\ng dêi khu Rơteăng Tơdră.

 

 

Pôa A Ar, krâ pơlê Kon Gu 1, cheăm Ngọc Vang, tơring Đăk Hà, kong pơlê Kon Tum hơ’muăn, rơngê rơngối chôa ‘lâng, hrá hrá, mơnhên tơrêm to idrâp chuât, dế hơ’muăn tối, rơngê rơngối Tăm Duông. Kuăn pơlê ối tâ tá pôa, tongôu hmâng môi tiah rêm to idrâp chuât mê pơrá mot khâp tung tuăn mơno. Pôa A Ar châ dó tối cho ‘’ngế ki rơngê rơngối rơkê’’ dêi mơngế Rơteăng Tơdră, ngế ki hiăng [ă dế ‘măn vế, chôu rak, xuân cho ngế ki kum ăm tâi tâng tơdroăng rơngê rơngối dêi Rơteăng, veăng kum ăm tơdroăng ki chêh mơjiâng klêi kơxop hlá mơ-éa ki git kơnía ‘’Kro mơdro\ng rơngê rơngối Tây Nguyên’’.

Pôa A Ar tối, tơdroăng rơngê rơngối mê hiăng hmâ, hiăng mot tung tuăn mơno pôa sap ing pôa ối ku\n nah. Drêng 8 hơnăm, kơnôm dêi meh xiâm tơná hnê tối, mơhno djâ hơ’muăn, rơngê rơngối ‘na tơdroăng Tăm Duông, môi tiah: ‘’Tăm Duông pơxêh pro dêi châ chiâng klá’’, ‘’Tăm Duông pơxêh pro dêi tơná mơngế pôa krâ’’, ‘’Tăm Duông tro rup pro têk’’, lơ ‘’Tăm Duông lăm to\ng xo Apía Bar Mah’’ [ă hên h^n mâu tơdroăng rơngê rơngối ki ê. {ă 4 tơdroăng rơngê rơngối ‘na Tăm Duông xua pôa A Ar rơtế [ă mâu vâi krâ ki rơkê dêi Đăk Tô, Đăk Hà hơ’muăn, rơngê rơngối hiăng chiâng 4 tơdroăng hơ’muăn ki ro rih má môi xuân ai inâi pơxá ‘’Kro mơdro\ng rơngê rơngối Tây Nguyên’’ hiăng châ in chêh mơ’no a hơnăm 2004-2007.

Ki xiâm dêi tơdroăng rơngê rơngối Rơteăng cho vâ tối ‘na tơdroăng ki tơxiăn tơpâm pơla ngế kố [ă ngế ki tá, mâu tơdroăng tơpêt tơko, tơplâ tơplong pơla mâu hdroâng Rơteăng [ă mâu hdroâng kuăn ngo ki ê tung pơla rak vế tơnêi tíu, kring vế pơlê, rak ngăn pơlê pơla, po rơdâ tơnêi tíu. Tâi tâng hnoăng cheăng pêi chiâk pêi deăng, khôi túa, vêa vong, túa tơlá le\m tro, mâu ngế ki rơkê hlê ple\ng, tơdroăng ki tơtro tung rêh kâ ối [ă hên h^n mâu tơdroăng ki ê dêi mơngế Rơteăng xuân hiăng châ hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối.

 

 

T^ng kleăng kơneăng têa dêi mơngế Rơteăng

 

Pôa A Jar, ối a pơlê Đôn, bêng Quang Trung, pơlê kong kơdrâm Kon Tum, ngế ki hiăng veăng tơplôu tơbleăng 15 kơxop hlá mơ-éa rơngê rơngối dêi hdroâng kuăn ngo Rơteăng Tơdră tối:

‘’Sap ing ối ku\n nah á hiăng hmâ tiô hmâng, lăm tơmâng vâi rơngê rơngối, tối hên ‘na tơdroăng ki hơ’muăn hdrôu. Tung mê, ai hên tơdroăng ki á kal athế hriâm vâ kơ ‘nâi hlê. Môi tiah mâu tơdroăng ki tơpui tơdjếi, mâu tơdroăng ki pro hmâ pơla droh rơtăm, mâu tơdroăng ki êng tiâ, mâu nâl hơdruê, rơngê, ting ting ‘na tơdroăng pro tơhmâ xuân ai, ‘na tơdroăng pêi chiâk pêi deăng, pêi klâng kơdrum xuân ai’’.

Ai hên tơdroăng hơ’muăn hdrôu ki ro rih, mâu vâi krâ hiăng rơngê rơngối tiô túa ki krê dêi tơná ki rơkê, pro ăm mơngế ki hmâng chôu vế, rơbot ‘măn khât ‘na mâu tơdroăng hơ’muăn mê. Mơjiâng chiâng tơdroăng rơngê rơngối cho tơdroăng ki kơnía git, mê ngế ki hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối ga xuân môi tiah mơngế nge# sih mê nếo chiâng vâ kâi rơbot [ă hnối pơtối pơtroh ăm vâi chêh ‘măn hên tung kơxop hlá mơ-éa tiah mê. Tơdroăng hơ’muăn hdrôu ki ton má môi thâo xo dâng 10 [âng ka set, 1 [âng ton ai 90 phut, ki u ối, tâng vâ riân ngăn rêm tơdroăng hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối mê ton dâng 1 chôu. Pôa A Jar tối:

‘’Tiô á tơmiât, tơdroăng hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối cho tơmeăm khoăng ki kơnía git. Tung mê, á hiăng ‘nâi nhên ‘na khôi túa, vêa vong. Tung mê nếo, xuân ai hên tơdroăng ki tơpui tơdjếi, pơto pơtih cho tơdroăng ki kơnía git khât. {ă rêm [ai hơ’muăn hdrôu pơrá ai tơdroăng vâ hnê tối pơrá phá dêi pó. Tơdroăng hơ’muăn ki lâi xuân vâ hnê tối, pơchân khe\n troh tơdroăng ki tơdrăng, tuăn têm [ă le\m tro, kum ăm kuăn mơngế thăm mơdêk dêi tuăn mơno le\m tơdrăng. Ing mê, vâi kô hlo mâu tơdroăng ki le\m ro, ki tro ki kuăn mơngế athế pêi pro [ối’’.

Rơngê rơngối dêi mơngế Rơteăng Tơdră ối tối cho hơ’muăn, châ chêh xo, thâo hrik a hơnăm 2001-2002, xua Pho\ Yăo sư-Tie#n sih Võ Quang Trọng, Kăn pơkuâ ngăn ‘na kế tơmeăm hdroâng mơngế dêi Việt Nam mơnhên. A kong pơlê Kon Tum, a mâu tơring Đăk Hà, Đăk Tô khu kố hiăng châ chêh xo, thâo hrik 106 tơdroăng hơ’muăn hdrôu, rơngế  rơngối.

‘’Ngin nếo thâo xo, chêh tối ai dâng 50 tơdroăng hơ’muăn hdrôu, á tơmiât mơni kô troh vâ chê 100 tơdroăng hơ’muăn hdrôu. Á ngăn mê cho tơdroăng ki pêi pro [lêi chiâng tung hên tơdroăng, ki rơhêng vâ tối cho ‘na kring vế, rak ngăn tơmeăm khoăng, mơhno túa le\m tro dêi mâu hdroâng mơngế’’.

Tâng pó roh apoăng lăm troh a pơlê dêi mơngế Rơteăng Tơdră mê hơ’muăn hdrôu Rơteăng cho ‘’kơxop hlá mơ-éa ki tu\\m têk’’ kum pó hlê ple\ng nhên ‘na tơdroăng pêi cheăng, rêh kâ ối ki le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo akố.

Quốc Học rah xo ing Tíu tơbleăng tơdroăng nếo ai

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC