Ki tơƀrê ing túa cheăng dêi “Vâi kơdrâi păn kuăn krâu rơkê’’ a cheăm kơpong hơngế hơngo dêi kong pơlê Lâm Đồng
Thứ tư, 05:00, 11/09/2024 Nam Trang/Tơplôu: Gương/VOV Tây Nguyên Nam Trang/Tơplôu: Gương/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Châ mơjiâng pro ing hơnăm 2012, lối 10 hơnăm hdrối mê hía nah, Kâu lăk ƀô̆ “Păn roăng kuăn lĕm tro” dêi Khu pơkuâ ngăn vâi kơdrâi thôn 1, cheăm Dưng K’Nơ̆, tơring Lạc Dương, kong pơlê Lâm Đồng hiăng veăng gum pơhlêh tuăn tơmiât dêi vâi kơdrâi a tíu kố, gum vâi nâ o ai roh tơ’lêi hlâu tung rak ngăn dêi ivá, châ chăn tơná, rak ngăn, păn roăng dêi kuăn ‘nĕng lĕm tơniăn tâ, mơjiâng tơdroăng rêh kâ ối hơniâp ro, rơkê plĕng, veăng gum mơnhông cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla dêi cheăm kơpong hơngế hơngo rế hiá rế châ mơnhông.

Kố cho rôh tơkŭm hôp tiô hneăng dêi Kâu lak ƀô̆  “Păn rak kuăn krâu rơkê’’ dêi chi hô̆i vâi kơdrâi thôn 1, cheăm Đưng K’Nớ, tơring Lạc Dương, kong pơlê Lâm Đồng châ mơjiâng a khế 8 hơnăm 2012 ƀă 10 ngế apoăng, troh nôkố Kâu lak ƀô̆ mê hiăng ai 61 ngế. Nâ Bon Niêng K’Pớt, Ngế pơkuâ Kâu lak ƀô̆ ăm ‘nâi, hdrối nah vâi nâ o thôn 1 hâi hlê plĕng to lâi tung rơdroăng păn roăng, rak ngăn, hnê mơhno kuăn ‘nĕng, mơjiâng dêi on veăng rơpŏng hngêi ôh tá hâi rơkê, la ing hâi mơjiâng Kâu lak ƀô̆ troh nôkố, nâ o hiăng chôa hlê iâ, ‘nâi tơmâng khât tâ tung tơdroăng hnê, păn roăng rak ngăn dêi kuăn ‘nĕng:  

“Ing mơjiâng Kâu lak ƀô̆ troh nôkố vâi nâ o hiăng ‘nâi hnoăng cheăng dêi vâi kơdrâi tung tơdroăng rêh ối cheăng kâ pơlê pơla ƀă rơpŏng hngêi. Kơxô̆ mơngế ai kuăn má 3 kơdroh hên. Nah dâng 50% ngế, nôkố ai 10% ngế tê. Kơxô̆ mơngế krĭn ôh tá păng kân hiăng kơdroh hên, hdrối nah hâi ai Kâu lak ƀô̆ kơxô̆ mơngế krĭn ôh tá păng kân kơpêng 45% ngế. Mâu ngế tung Kâu lak ƀô̆ xuân ai kuăn nguăn loi hriâm rơkê, kơxô̆ vâi o lo pơtê hriâm tơdế rá xuân kơdroh hên’’.

Ƀă hên tơdroăng mê cho: Tơkŭm tơpui tơno, kơ-êng tiâ, ăm hlá mơ-éa, tơbleăng hnê ƀă rơkong, xah hêi hnêi reăng môi tuăn dêi rơpó ƀă hên tơdroăng xah hêi ki ê hlối tơkŭm pêi hên tơdroăng hnê tối, Kâu lak ƀô̆ hiăng hbrâ ăm mâu ngế tung khu hriâm hnê tơdroăng ‘na Luât xo on veăng tơdroăng rêh ối rơpŏng hngêi, mơjiâng kuăn ‘nĕng ai pơkâ, tơdroăng ‘na kâ trếo kơhiâm ăm vâi kơdrâi ki dế mơ-êa kuăn ngá, tơdroăng rak ngăn, păn roăng kuăn tro tiô khoa hok, pế pơchên mâu kế kâ ai tŭm trếo kơhiâm ƀă mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng vâ kuăn ‘nĕng rĕng kân piê lĕm... Nâ Rơ Ông K’Yồng, ngế tung Kâu lak ƀô̆ tối:

“Ton nah drêng hâi mot tung Kâu lak ƀô̆ bú kâ to kơchâi ƀă hmê tê, nôkố hiăng ‘nâi chĕm ăm kuăn kâ hmê ƀă kơtâ í, kâ hơ'nêh, ai hơ’nên mê pin pế ăm kuăn kâ vâ gá ai trếo kơhiâm tâ’’.

Klêi mâu rôh tơhŭm hôp tơpui tơno, hên mâu vâi nâ o hiăng khên tơnôi tâ, ‘nâi tăng hriâm mâu tơdroăng chĕm mơ’rêh, rak ngăn kuăn ‘nĕng ƀă dêi rơpŏng hngêi, ing mê xúa tung tơdroăng rêh ối. Kơnôm ing mê, rơpŏng hngêi mâu ngế tung khu thăm tơtô, hơniâp tâ. Nâ Bon Niêng Kđơng, ai lối 1 hơnăm tơkŭm hôp tung Kâu lak ƀô̆ kố tối:

“Châ mâu vâi nâ o  hnê tối tơdroăng păn rak ngăn hnê kuăn ‘nĕng tung rơpŏng hngêi, ing mê ‘nâi tơmâng ƀă hlê  mơhnhôk kuăn ‘nĕng vâ kum dêi kuăn kâi tơkâ luâ mâu tơdroăng xơpá’’.

Pôa Bon Niêng Ha Krai, Phŏ hnê ngăn Vi ƀan kuăn pơlê cheăm Đưng K’Nớ ăm ‘nâi, thôn 1 nôkố ai 207 rơpŏng kuăn pơlê, 859 pơ’leăng mâ mơngế ƀă lối 90% cho kuăn ngo. Ing mơjiâng Kâu lak ƀô̆, hiăng veăng gum kuăn pơlê ‘nâi pơ’lêh tuăn tơ’miêt, hlê plĕng tâ. Kơnôm ing mê, lối 10 hơnăm hdrối, tung thôn 1 ôh pá ai xếo vâi hdrêng krĭn tá păng kân, ôh pá ai xếo hok tro lo pơtê hriâm;  5 hơnăm achê kố ôh pá ai xếo ngế ki rĕng xo on veăng tá hâi tro hơnăm, xo on veăng ối tơdjuôm môi mơheăm môi hdrông hdrê, tâi tâng mâu vâi hdrêng ki dế tro hơnăm xuân châ lăm hriâm a hngêi trung, 100% ngế tung rơpŏng hngêi châ mơnhên rêh ối tiô túa lĕm tro.

“Tung pơla hdrối kố nah Kâu lak ƀô̆ kô ai hên hnoăng pêi châ tơƀrê, malối tung tơdroăng păn hnê kuăn ‘nĕng krâu khât, ôh tá ăm ai tơdroăng tơhôu tơhêng tôu pâm dêi rơpó tung rơpŏng hngêi, ôh tá ăm ai tơdroăng lơ tong tơmeăm, ‘na pâk chik. Râ kơpêng xuân ai hên ƀâng kơdeăn khê̆n, hlá mơ-éa khĕn kơdeăn vâ kơdeăn Kâu lak ƀô̆ kố. Tung hơnăm pơtối, ing tơdroăng mơnhông dêi Kâu lak ƀô̆  mê kô po rơdâ troh mâu thôn, ngăn mê cho tíu ki xiâm tơngah, mơhnhôk pêi pro troh lâp lu mâu thôn’’.

Kâu lak ƀô̆ “Păn roăng hnê kuăn krâu rơkê” a thôn 1, cheăm Đưng K’Nớ hiăng pơtối rak vế tơƀrê ƀă hên tơdroăng pêi pro ai pơxúa khât ƀă chiâng tíu ki tơdjêp gum vâi nâ o tơpui tơno hnê tối, tơmâng xo mâu tơdroăng hnê ki tro ló, ai pơxúa ‘na tơdroăng păn rak ngăn chĕm mơ’rêh kuăn ‘nĕng, xuân môi tiah hnê tơpui tơno rêh ối ƀă dêi rơpó tung on veăng ƀă pơlê pơla, veăng ‘no hnoăng mơjiâng pơlê thăm rế  kro  mơdrŏng, lĕm tâ, rơpŏng hngêi mâu ngế tung khu vâi kơdrâi thăm rế tơtô, hơniâp ro.

 

 

Nam Trang/Tơplôu: Gương/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC