VOV4.Sêdang - Maluâ hơnăm hiăng hên ƀă kơpeăng kŏng ôh tá ối ƀĕng ƀĕn môi tiah dế ối droh nah xếo, la jâ Y Hưot, kot mâ hơnăm 1948 ối a pơlê Kon Trang Long Loi, pơlê kân Đăk Hà, tơring Đăk Hà, kong pơlê Kon Tum xuân ối rak vế cheăng tĕn hmôu. Ngăn mê, môi tiah tơdroăng cheăng ki hâk git, mơjo vâ khât dêi tơná, pói rơhêng vâ veăng châ pơtối rak vế, ƀă ‘măn chôu khôi túa, vêa vong lĕm tro túa cheăng dêi mơngế Bơhnéa.

Jâ Y Hươt tối ăm ‘nâi:  “Ƀă hdroâng kuăn ngo Bơhnéa, cheăng tĕn hmôu hiăng ai sap ing chal vâi krâ roh ton nah. Tơmeăm mâu hmôu, jiâ dêi mơngế Bohnéa ai mâu rơneăm ki pro pơro ai hên mơngiơk pơrá phá ƀă ai vâ mơhno tối ‘na khôi túa ki phá tơ-ê xêh tâng vâ pơchông ngăn ƀă hdroâng kuăn ngo ki ê.

Tung mê, ai mâu mơngiơk ki xiâm, cho mâu mơngiơk khêi, trĭng, prăng hnối ai tá hên mâu mơngiơk pơrá phá ki ê dêi pó, rêm tơmeăm khoăng mê dêi mơngế Bơhnéa cho mơhno tối hiâm mơno pói vâ dêi kuăn pơlê châ tơrŭm ƀă khu xeăng, plêng tơnêi vâ khoh châ veăng tâ tá, kring vế.

Châ hriâm ƀă pro hmâ ƀă túa ki tĕn hmôu drêng jâ xiâm nếo 12 hơnăm nah, jâ Y Hươt hiăng tĕn hên bê tá troh ôh tá chôu vế dêi tơná hiăng tĕn hên to kéa lâi ‘na mâu ếo pơtâk, hmôu, jiâ, mâu tơmeăm khoăng kân kŭn ki bro mơjiâng ing hmôu jiâ.  Jâ ăm ‘nâi, túa tĕn, prế ki tĕn cho tơmeăm khoăng ki veăng kum rak vế tuăn mơno, hâi ki lâi ôh tá châ tĕn jâ tâ dêi tung châ môi tiah khéa kho, ôh tá hâi pêi pro kêi deăng hnoăng cheăng.

Drêng ối tơxĭn nah, hâi ki lâi jâ xuân hlo dêi nôu prế jâ tĕn hmôu, jiâ. To lâi khế hơ’năm kơ’nâi mê, drêng hiăng xông kân, châ dêi nôu ƀă mâu ngế hiăng krâ tung pơlê hnê djâ, hnối ai tá tơdroăng ki hâk git, jâ hiăng rĕng rơkê tung hriâm ‘na kih thuât dêi túa tĕn ƀă xo hnoăng cheăng mê vâ chiâng ki hơniâp ro tung rêh kâ ối.

Apoăng nah, ing mâu troăng prế, kế rơmeăm ki hmâ tĕn, jâ hiăng chiâng bro rơneăm ki pa tâ, mâu hmôu jiâ ki kân xâ tâ. Ing tơdroăng cheăng mơjiâng tơdroăng cheăng, ôh pá ton ing mê, jâ hiăng chiâng ngế ki rơkê khât tung tĕn hmôu jiâ.

Ƀă tơdroăng ki rơkê dêi tơná, jâ Y Hưot ti xê to tĕn hmôu jiâ vâ xúa tung rơpŏng hngêi mê ối vâ tê. Mâu plâ hmôu jiâ ki xua jâ tĕn mê tê kơnâ luâ tâ 2 troh 3 hdroh tâng vâ pơchông ngăn ƀă kơmăi tĕn, la xuân ai hên mơngế tí tăng troh a jâ vâ rôe.

Jâ Y Hươt hnê túa tĕn hmôu ăm kuăn cháu

Tiô jâ Y Hưot tối, hdrối nah, vâ khoh châ ai hmôu jiâ ki lĕm mê athế pêi pro hên tơdroăng ki rơhí rơhó ƀă kal rơkê păng ‘nâng tung tĕn, bro rơneăm. Xua ti mê, mâu plâ hmôu jiâ, ếo pơtâk  ki jâ tĕn mơjiâng mê pơrá lĕm mơnâ, xâp, truâ xuân tơtro khât.  Dế nôkố, mơngế Bơhnéa xuân ối tĕn hmôu jiâ tiô khôi túa roh ton nah, la ki hên vâi rôe prế ing kơmăi vế a hngêi kơchơ, ối pro rơneăm, um mơngiơk tiô túa vâi krâ roh nah.

Tung môi toăng hngêi ki kŭn, jâ Y Hưot xuân ối rak dêi môi to víu a tơdế leăn vâ ‘măn túa tĕn, prế vâ tĕn tơmeăm. Drêng trâm ngin thế mơnúa tĕn, kơpeăng kŏng jâ Y Hưot xuân ối ƀĕng ƀĕn ƀă ối rơmuăn drêng tĕn, toi hmât prế, tâ tá dế ai mâu kuăn, mâu vâi cháu hni ngăn.

Jâ Y Hưot tối: Rêm hdroh drêng pơlê cheăm ai po lâm hnê tĕn hmôu jiâ a kuât, vâi kô krếo thế jâ rơtế ƀă mâu vâi rơxong nếo. Rêm hdroh tiah mê, maluâ liăn ki mơhá ăm jâ ôh tá ‘nhó hên, la jâ xuân ro ƀă đi đo hnê ăm vâi rơxông nếo tâi ivá tơná ƀă hlo cheăng hnê dêi kuăn ngo mê pơrá châ tŏng kum, ngăn nhoăm, châ rak vế ƀă ôh tá xâu lơ hía lôi.

Jâ Y Hươt tối: “Hdrối nah, tung tơdroăng rêh kâ ối rêm hâi dêi mơngế Bơhnéa, êó, pơtâk, bung, duh pơrá châ mâu vâi kơdrâi tung rơpŏng hngêi tĕn mơjiâng dêi xêh. Xua ti mê, hngêi trăng ki lâi xuân ai túa tĕn. Drêng mâu vâi krâ hiăng hlâ, tơdroăng cheăng tĕn hmôu jiâ xuân rế vâ hía lôi ha, xua chal nếo nôkố hiăng ai hlâu mâu hmân ếo, pơtâk ki vâi pơchoh, xua mê, khu rơxông nếo ôh tá ‘nhó hâk git ƀă tơdroăng tĕn tơmeăm.

Ếo pơtâk bu ối hmâ dâi tung pơla drêng ai leh mơdĭng lơ mâu vâi krâ tê ki xâp rơnuâ. Vâ rơxông nếo nôkố hâk vâ cheăng tĕn hmôu jiâ, vâ chiâng mơngế ki rơkê păng ‘nâng cho tơdroăng ki pá khât.

Ƀă tơdroăng ki hâk git, tơdroăng ki mơjo pâ dêi jâ Y Hươt a pơlê Kon Trang Long Loi, pơlê kân Đăk Hà, tơring Đăk Hà, kong pơlê Kon Tum kô veăng kum ăm cheăng tĕn hmôu dêi hdroâng Bơhnéa đi đo châ rak vế ƀă hnê djâ ăm rơxông kơ’nâi.

Hlá tơbeăng Kon Tum

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng