Môi toăng hngêi trá xo\n lối 40m dêi mơngế Rơđế châ ‘mâi mơjiâng pro tung kơdrum Tíu ‘măn rak tơmeăm khoăng ton nah dêi Hdroâng kuăn ngo Việt Nam, cho tíu ki đi đo ai to tơmối troh om hyô ngăn. Hngêi mê mơjiâng pro a hơnăm 2000 nah pro túa hngêi trá xo\n dêi H’Đăch Êban pro hơnăm 1967 nah a [uôn Ky, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak.

Mơhé mơjiâng pro tuâ, hngêi trá mê xuân ối rak ki hvái ngăn peăng Kơnho\ng-peăng Hdroh tiô khôi túa, vêa vong dêi mơngế Rơđế, púi vâ hveăng tât péa pâ khía ki plong lo ing peăng mâ hâi lo pa kơnho\ng ki pê a rơnó mơdrăng [ă khía peăng mâ hâi lu pa hdroh plong mot a rơnó mêi hngê.

‘Na rơnó mêi, gá xuân xúa ki tô dêi mâ hâi trâ drêng kong tô vâ hơ-oh ăm x^ng le\m, vâ kơdroh ki hngiâm kơchoh. Vâ ‘nâi kơnó ki phá tơ-ê dêi hngêi trá xo\n mơngế ối rêh [ă hngêi dêi mơngế hiăng hlâ tung péa tơdroăng ki mê, kuăn pơlê hmâ pro tơnâp kiâ tiô troăng hvái ngăn ing peăng mâ hâi Lo - mâ hâi Lu.

Hngêi trá xo\n châ mơjiâng pro a Tíu ‘măn rak tơmeăm khoăng kuăn ngo Việt Nam, ko hngêi hvái ngăn peăng kơnho\ng,  ai péa ki xiâm to tơmối mot tung hngêi. Kông vâ to mot hngêi trá hmâ ai 2 to, vâi hmâ tối dêi kông kơnốu [ă kông kơdrâi. Kông kơnốu (peăng pá hơ’vá) hmâ rơnuâ pro um mâ khế tơpeăng [ă um tôu nôu, mơhno ki loi nhoăm tơniăn [ă kơdjôi peăng kơdrâi. Kố cho kông ăm mâu kơdrâi [ă mâu tơmối hếo to. Kông ki pro [ă loăng la ku\n iâ tâ ăm mâu kơnốu to.

Hngêi trá xo\n dêi mơngế Rơđế châ mơjiâng pro ki hên to [ă loăng, pơlái, kơlá, phêa tu\m túa. To kuâ hngêi vâi hmâ lêm [ă hlá xá, hlá ga hdrâ hbo 20cm. Peăng ki trá gá xo\n tâ tơnêi ai 1 met, pá kơdâm hngêi trá lôi gá phuâng ôh tá pro kơdroăng kroăng mâu ro chu í môi tiah hngêi trá a peăng kơnho\ng.

Hngêi trá xo\n cho tíu ôi koi pơtê dêi rêm ngế tung rơpo\ng hngêi, rế ai hên ngế hngêi trá rế xo\n. Tiô tung hlá mơ-éa a hngêi ‘măn rak tơmeăm khoăng Kuăn ngo ai chêh, ton tí rôh nah ai hngêi trá  xo\n vâ chê 200m. Hngêi trá ki mê ai mâu bo ku\n vâ ăm bâ phuâng pro kơtăn bo ki kố [ă bo ki táu gá tơ’mô vâ lôu ăm mot, xo eăng trâ dêi mâ hâi.

Veăng ki apoăng drêng to tung hngêi vâi tối dêi gah (pin tối veăng pơto tơmối), veăng ki kân má môi. Tung veăng pơto tơmối mê vâi ‘măn dêi tăng kơpăn xo\n sap 10 -20m (peăng pá hơ’vá), cho tíu ki mâu ngế to\n chêng, tôu hơkâ,  rêi prôa vâ ‘nân. Akố hmâ po tung mâu hâi tơdah tơmối, vâi tơpui tơno tơchoâm dêi rơpo\ng hngêi, xối xeăng, kâ ôu drêng tung rơpo\ng hngêi ai tơdroăng kal lơ drêng tơku\m to\n chêng.

Kố cho tíu ki hmâ koi pơtê dêi mâu rơtăm vâi koi a tíu kô ta troh la lâi vâi châ xo mế ah, lơ mâu ki ‘nâi ai xêh tơdroăng klâi ‘lo, lơ lo ing hngêi dêi kơdrâi lăm ối a hngêi dêi nôu chiâng koi xêh a tíu ki mê.

Veăng tơmối mê ai tơbleăng hên tơmeăm rơnuâ le\m [ă mâu tơmeăm ki kơnâ môi tiah vó xiâm ki kân, ki ku\n, chêng, koăng, hơkâ… Mơ’nui veăng tơdah tơmối gá bú ku\n, ‘măn ăm to tơmối kơdrâi ối.

Kơ’nâi veăng tơdah tơmối cho môi tíu ki lo peăng pá ro\ng hngêi, vâi tối dêi ôk- cho tíu rêh ối dêi rơpo\ng hngêi. Hdrối nah, rêm rơpo\ng hngêi dêi mơngế Rơđế, tung mê ai hên on veăng nếo ối tung hngêi mê ki hiăng to lâi rơxông. Rêm on veăng ai môi veăng krê xêh vâ koi pơtê [ă ‘măn dêi tơmeăm, ki hmâ hlo ‘măn dêi hmân ếo. Vâi koi ăm ko peăng mâ hâi lo, mơnhuăn dêi chêng peăng mâ hai lu.

Ki apoăng cho veăng dêi prế on veăng xiâm rơpo\ng hngêi, pơtối mê cho veăng dêi on veăng kuăn ‘ne\ng, kuăn cháu, mơ’nui cho hơpiâp pế hmê.

Mâu um rơneăm pro mơhno ki loi nhoăm krip le\m dêi kơdjôi peăng kơdrâi châ pong rơgi pro [ă loăng a tơrêm to trăng hngêi tung hngêi trá xo\n.

Pak^ng mâu um pro tôu ngế nôu, um mâu kuăn kiâ môi tiah um rui, tơpá, bôu, mơnhó [ă hên um kuăn kiâ ki ê xuân rơnuâ pro a mâu trăng kân trăng ku\n mê. Mâu um rơnuâ pro vâi pong rơgi pro [ă hơkê, hdrê, chông tiô chal krâ nah. Tơmeăm ki xúa pêi cheăng, rêh ối dei mơngế Rơđế vâi ‘măn pá ro\ng hngêi, pin tối pá mum hngêi trá xo\n, ‘nâ hía vâi ‘măn a drô pơtâ hngêi, akố vâi hmâ tối dêi tíu ki hum, xếo, pế pơchên kế kâ.

Hngêi trá xo\n môi tung mâu tơdroăng mơjiâng pro hngêi ki tơviah, cho tơmeăm ki vâ mơhno pơtih khôi túa, vêa vong ki le\m tro dêi mơngé Rơđế hiăng [ă dế châ pơtối rak vế a mâu hngêi tơbleăng tơmeăm hdroâng kuăn ngo Việt Nam, tơbleăng ăm tơmối ki achê hơngế hlo ‘nâi khôi túa, vêa vong ki le\m ton nah dêi mâu hdroâng kuăn ngo Việt Nam.

Gương tơplôu [ă tơbleăng