VOV4.Sêdang - Rơtế [ă mơngế Bơhnéa, Rơđế, mê mơngế M’nông cho môi tung mâu hdroâng mơngế ki rêh ối hiăng ton hơnăm a kơpong Tây Nguyên [ă xuân cho khu hdroâng mơngế ki ối rak vế dêi hên khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo tơná. M’nông cho hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế, tơku\m rêh ối hên a mâu kong pơlê, môi tiah Dak Lak, Dak Nông, Bình Phước, Quảng Nam [ă kong pơlê Lâm Đồng.

Tung pơlê pơla dêi hdroâng M’nông ai klâ xing xoăng chiâng hên hdroâng mơngế tiô khu, rêh ối tơku\m a hên pơlê cheăm. Maluâ ti mê, mơngế M’nông rêh ối tơku\m hên má môi xuân cho a mâu tơring kơpong kong pơlê Dak Lak [ă Dak Nông. Jâ Lương Thanh Sơn, Kăn pơkuâ hngêi ‘măn tơmeăm khoăng mâu hdroâng kuăn ngo a kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi:

‘’Mơngế M’nông a Dak Lak rêh ối tơku\m hên a tơring {uôn Đôn, tơring Lak, Krông Bông [ă tung 3 tơring mê a {uôn Đôn ai mơngế M’nông Bu Dang, a tơring Krông Bông ai mơngế M’nông Kuênh, tơring Lak ai mơngế M’nông Prâng, M’nông Gar, klêi mê, mâu ngế M’nông ki ê môi tiah M’nông Preh tơku\m rêh ối a tơring Dak Mil lơ M’nông Nơr, M’nông Prâng a mâu tơring cheăm dêi kong pơlê Dak Nông’’.

Tung pơlê pơla, mơngế M’nông rêh ối tơku\m hên tiô kơ pơlê cheăm, rêm pơlê cheăm ai hên rơpo\ng ki ai tơru\m cheăng nho\ng o, tiô kơ hdroâng hdrê, tung mê, ngế jâ, ngế nôu, ngế nâ xuân cho khu ngế ki xiâm pơkuâ ngăn rêm tơdroăng cheăng tung rơpo\ng hngêi, pơlê pơla. Rêm pơlê dêi mơngế M’nông ai chât to hngêi [ă ngăn tiô kơ rêm kơpong, khu hdroâng mơngế, mê mơngế M’nông hmâ mơdâng pro hngêi a tơnêi lơ hngêi trá. Hngêi a ro\ng tơnêi vâi hmâ pro tơvó, kuâ lêm [ă hlá xá ing ‘ngêi troh a tơnêi, trêi tơnêi cho tíu ki mơngế vâ mot ối, hngêi ki kố hmâ hlo hên khu M’nông Gar, M’nông Preh, M’nông Prâng.

Tâng vâi pro hngêi trá, mê hmâ hlo cho hngêi trá ki a’nâi, hmâ hlo hên cho a mâu hdroâng M’nông Kuênh, M’nông }il, M’ông Bhiêt. Krê khu M’nông Rlâm a kơpong long Lak vâi hmâ pro hngêi trá a’ngêi môi tiah hngêi trá dêi hdroâng  Rơđế. Maluâ mê cho hngêi trá lơ hngêi a tơnêi, vâi xuân mơjiâng pro ing kơlá, phêa lơ loăng. Mơngế M’nông hmâ mơjiâng pro hngêi, rêh ối a mâu tíu ki tơbăng le\m, tung mê, xuân ai mâu ‘nâ rêh ối tung klong, thông [ă rêh ối achê têa kroăng, têa plông, long, to\ng [ă mâu tíu ki ê.

Mơngế M’nông hmâ rêh ối achê [ă kong kế, ngo ngối, xua mê, sap ing ton t^n chal vâi krâ nah hdroâng kuăn ngo akố khoh chiâng ai tơdroăng loi t^ng tơdroăng [ă kong loăng. Mơngế M’nông hmâ pơto pơtih dêi: ‘’Kong cho kuâ hngêi ki vâ hding, rak vế ngăn ăm mơngế M’nông, kong xuân cho tíu ki ối dêi mâu khu xeăng ki kuăn mơngế M’nông chiâng vâ rơkâu xối kơnôm tơngah ing tơdroăng to\ng kum drêng trâm pá puih tung rêh kâ ối’’. Ki rơhêng vâ tối, sap ing ton nah, mơngế M’nông hiăng chiâng tơdroăng lăm tơnăng [ă rak vế ngăn rui kong, kuăn pơlê hnê pơtâp rui hiăng chiâng rui hngêi vâ pơto chơ, kum ăm tơdroăng pêi chiâk pêi deăng.

Hngêi tiô túa vâi krâ roh nah dêi mơngế M’nông

Ki hên, mơngế M’nông pêt báu a chiâk deăng [ă tơdroăng trâ treăm, klêi mê muih chôu, xâng chối báu. La xuân ai mâu hdroâng mơngế M’nông rêh ối a mâu kơpong têa kroăng, long, to\ng, vâi hmâ tơku\m rêh ối kơnôm to tơdroăng pêt báu klâng. Pôa Pâ Phong, mơngế hdroâng M’nông Rlâm ối a tơring Lak, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi:

‘’Hdroâng kuăn ngo M’nông akố hmâ rêh ối kơnôm to tơdroăng pêt báu klâng. Mơngế M’nông akố cho M’nông Rlâm, M’nông Gar, M’nông }il, M’nông Preh [ă hía hế hiăng hmâ tơdroăng pêi báu klâng. Mơngế M’nông Rlâm hdrối nah ôh tá pêi chiâk, mê vâi hiăng hmâ rêh ối achê long, têa, pêi báu klâng klêi mê, tơnăng ká, lăm lúa chăm chói tung kong. ‘Na khôi túa, vêa vong dêi mơngế M’nông akố xuân vâ môi tiah hdroâng Rơđế há, pro hngêi cho hngêi trá, tơdroăng rơkâu xối, to\n chêng tơgôu koăng xuân vâ môi tiah hdroâng Rơđế, bu cho rơkong topui ga phá tơ-ê tâ tâng vâ pơchông ngăn mơngế Rơđế tê’’.

Tiô khôi túa, vêa vong dêi hdroâng M’nông Gar ăm ‘nâi, klêi kơ’nâi rơnó pêi chiâk deăng mâu pơlê kô tơku\m po mơd^ng plâ rơxông kuăn mơngế, cho vâ koh mơnê kơ khu xeăng plêng xeăng tơnêi, koh mơnê mơhúa jâ pôa hiăng veăng kum ăm rêm ngế châ ai báu phái pêng hnôu, pêng hneăm, chu ro pêng plông, pêng kơdroăng. T^ng kâ kơpôu cho t^ng ki tiô khôi hmâ dêi vâi krâ roh ton nah. Kơpôu vâi kô pleăng ăm khu xeăng vâ hbrâ ăm rơnó pêi chiâk deăng a hơnăm ki nếo châ ai tơdroăng ki tơniăn le\m luâ tâ.

Tung mâu tơdroăng t^ng dêi mơngế M’nông mê tơdroăng pơkoăng o\ng mế xuân châ ngăn cho tơdroăng ki kal kân khât. A mơngế M’nông Gar, tiô khôi túa cho ngế kơdrâi lăm tăng kơnốu, xua vâi kơdrâi cho ngế ki xiâm, la chal nếo nôkố pá u ai xếo, hơ’leh a khôi túa ki mê, vâi kơnốu nếo ki lăm êng vâi kơdrâi. Mơngế M’nông tối tơchoâm ai hên tơdroăng mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo.

Mê cho mâu tơdroăng hơ’muăn, rơngê rơngối, tơpui tơdjếi, rơngê ting ting [ă ki rơhêng vâ tối cho tơdroăng hơ’muăn hdrôu dêi mơngế M’nông cho kal git khât ‘nâng. Mâu prôa dêi mơngế M’nông [ă khu chêng koăng, plôi khăng, tơdu\t, liâ, prôa kơxái, ki rơhêng vâ tối cho hmốu ki chuât ai tơdrá mơhno tối ‘na tơdroăng ki le\m tro dêi kong ngo Tây Nguyên xuân u ối chôu ‘măn troh a hâi kố. {ă mâu kế tơmeăm ki kơnía git krê xêh mê, mơngế M’nông hiăng [ă dế veăng kum tơdjoâm ivá cheăng rơtế [ă 54 hdroâng kuăn ngo nho\ng o mơjiâng [ă kring vế tơnêi têa Việt Nam xah ho#i chuh nghiah.

VOV5

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng