Bú  500 m2 hngêi nhe#ng, la kơdrum pêt kơchâi krúa dêi rơpo\ng hngêi ngoh Nguyễn Phú Quốc pơlê kân Dak Mil, tơring Dak Mil xông ngiêt le\m a mâu klo\ng chá kơhnâ tôh ngăn dêi mâu tơdroăng ki pro ăm gá chiâng tôh xêh têa. Ngoh Quốc ăm ‘nâi, hiăng ‘no 300 rơtuh liăn vâ ‘no pêt kơchâi tung kơpêng klo\ng têa, kum ăm kơchâi xông kân ing têa kơhiâm le\m tung klo\ng toh la ôh tá êa rơvât phon [ă ôh tá xôh pơkeăng rak ăm kơchâi drêh.

Tiô ngoh Quốc, tơdroăng pêt kơchâi tiô ko\ng nghe# pêt tung kơpêng klo\ng têa kum ăm kơd^ng têa, kơd^ng phon, hâi chôu ki re\ng kân dêi kơchâi vâ ai hên mâu túa kơchâi kâ pơrá phá [ă pêt đi đo tung 11 hdrôh tung 1 hơnăm.

‘’Pơxiâm ing tơdroăng kal vâ dêi kuăn pơlê ‘na kơchâi pêt ki krúa cho kal ‘nâng mê nếo xúa túa pêi ki kố. Tung túa pêt kơchât tung  kơpêng klo\ng têa  kố, pêt hên túa kơchâi; nôkố pin dế pêt tiô mơngế vâ rôe, kơchâi ki vâi vâ rôe hên cho hơlâch, rơpê, nôkố tung kơdrum pêt sap 12-23 túa kơchâi pơrá phá’’.

Pak^ng mê, môi tơdroăng ki ‘ló má môi túa pêt kơchâi a’ngêi kơpêng klo\ng mơ’no têa pro pơxúa hlối kum ăm kuăn pơlê ôh tá kơnôm tơngah to a kong tô kong mêi ki hmâng vâ [ă mâu tơdroăng tơdjâk troh dêi mâu túa pơreăng kâ ‘nhiê ing pá gong. Pak^ng mê mế, ối kum ‘mâi hơ’lêh ki hngiú tô, eăng trâ ăm tơtro tung kơdrum vâ kum ăm mâu kơchâi ki pêt xông rơdêi, kơdroh hnoăng rak ngăn la xuân tơniăn pêi châ xo hên, kơchâi le\m [ă mâu túa kơchâi tâng vâ pơchông [ă túa pêt kơchâi a tơnêi hmâ pêt nah. Ngoh Nguyễn Phú Quốc tối:

‘’Kơchâi pêt tung kơpêng klo\ng têa ai ki tro gá cho pêt tiô rơnó, pêt chiâng, châ xo hên tâ pêt pá gong. Mơhé kơxo# liăn ‘no apoăng ‘no liăn pêi pêt hên la pin xuân chiâng vâ pro chiâng tíu ki tơtro ăm kơchâi ki pêt, ai tu\m trếo kơhiâm, mơngế ki rôe xúa mê vâi xuân vâ  kơchâi krúa. Yă tê kơnâ tâ pá gong sap 5-10 rơpâu liăn, la vâi xuân vâ rôe kơchâi krúa vâ kâ’’.

Mơhé bú nếo pêt tung kơpêng klo\ng têa nếo péa pái khế la nôkố rêm hâi ngoh Quốc xuân mung hdrối dâng 20 k^ kơchâi tu\m túa ăm kuăn pơlê pêt tung pơlê kân Dak Mil. Nôkố 1 k^ kơchâi krúa mê tê [ă yă kơnâ sap ing 20-30 rơpâu liăn ngăn tiô kô túa. Mơhé yă kơchâi ki pêt tung kơpêng klo\ng têa kơnâ túa tơdế tâng vâ pơchông yă  tê kơchâi pá gong la hên ngế kuăn pơlê vâ rôe. Mơhé kơxo# liăn ‘no apoăng hên tâ tâng vâ pơchông [ă túa pêt ki hmâ la pêt kơchâi pêt tung kơpêng klo\ng têa  dế djâ troăng xiâm pêi pêt kơchâi krúa pêt tung kơpêng klo\ng têa dêi rơpo\ng hngêi ngoh Nguyễn Phú Quốc po tơbleăng nếo tung pêi pêi chiâk deăng krá tơniăn.

Nâ Trần Thị Lý, pơlê kân Dak Mil, tơring Dak Nông, cho ngế ki rôe kơchâi krúa pêt tung kơpêng klo\ng têa  tối:

‘’Tâng vâ pơchông [ă kơchâi tê a kơchô, rôe kơchâi ki pêt mê hmiên tuăn, tơniăn pơkâ loi khât mơhế yă kơchâi kơnâ tâ  iâ la pin chiu rôe yă ki mê, pin kâ vâ tơniăn ivá ăm rơpo\ng hngêi, kuăn ‘ne\ng. Sôk ro a pơlê kân ai kơdrum pêt kơchâi môi tiah kố vâ kuăn pơlê kô châ troh akố rôa kơchâi, ai hên túa kơchâi ăm pin vâ rah rôe, púi vâ kơdrum pêt kơchâi rế rơkâ tâ nếo vâ ai kơchâi tê tu\m ăm lap pơlê kân’’.

Mơhé túa pêt kố nếo tê hâi teăm ton [ă kơchâi ki pê lo xuân hâi hên , la túa pêt kơchâi tung kơpêng klo\ng têa  dêi ngoh Nguyễn Phú Quốc dế châ hen ngế vâ rôe kâ. Mâu kât kơchâi nếo klêi kêi tê [ă yă  kơnâ tâ luâ 1 péa hdroh tâng vâ pơchông [ă kơchâi hmâ tê a kơchô, oh tá xê to kum châ xo tơ’mot liăn tơxâng ăm mơngế ki pêt, mê ối pro xiâm ai kơchâi krâ krúa vâ tê ăm mơngế kal vâ rôe.

Pêi pro pơkâ kơxo# 4 dêi Khu pơkuâ cheăng Đảng kong pơlê Dak Nông ‘na mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo hneăng hơnăm 2010 – 2015, pơkâ troăng pêi troh hơnăm 2020, pêi chiâk deăng a tơring Dak Mil hiăng châ tơ-[rê hên. Ngăn tâi tâng ‘na [a\ng, pêi lo tơmeăm [a\ ki dâi le\m dêi mâu tơmeăm pêi chiâk deăng rế hía rế châ hơ’lêh, ki má lối cho tơmeăm ki pêi lo liăn dêi tơring, kum mơdêk tơdroăng rêh ối ăm vâi krâ pêi chiâk deăng. Ngế chêh hlá tơbeăng ai tơno [a\ jâ Nguyễn Thị Tình, Kăn pơkuâ [ơrô pêi chiâk deăng [a\ mơnhông mơdêk thôn pơlê tơring Dak Mil vâ ‘nâi nhên tâ tơdroăng kố!

-Ô jâ, pêi pro Pơkâ 04 – dêi Khu kăn pơkuâ cheăng Đảng kong pơlê ‘na mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo mê tung pơla kố nah tơring Đăk Mil hiăng pêi pro môi tiah lâi?

Jâ Nguyễn Thị Tình: Pêi pro pơkâ 04 dêi Khu kăn pơkuâ cheăng Đảng kong pơlê mê khu kăn pơkuâ cheăng Đảng tơring xuân hiăng tơbleăng tơdroăng pêi pro kơxo# 10 vâ hnê mơhno trâu hơhngế troh mâu Khu pơkuâ cheăng Đảng, tíu cheăng Đảng [a\ khu cheăng kal kí. Tiah mê, Vi[an tơring xuân tơbleăng pơkâ kơxo# 31 vâ pêi pro nhên troh mâu khu cheăng a tơring, cheăm. Tiô troăng pêi mê, mâu kơvâ cheăng dêi tơring, mâu khu pơkuâ cheăng Đảng râ cheăm xuân hiăng tơku\m tơbleăng [a\ tơku\m po pơtâng tối tơdroăng xiâm dêi pơkâ  xuân môi tiah pơkâ troăng pêi la ngiâ mơnhông pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo a tơring, cheăm. Ki rơhêng vâ tối [a\ mâu kơvâ cheăng hiăng po lâm hnê mơhno trâu hơhngế ‘na pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo. Mơjiâng mâu túa pêi vâ tơbleăng, po rơdâ ăm kuăn pơlê. Tơtro\ng hôp tơno, tơbleăng ki rơkê khoa hok vâ kuăn pơlê ‘nâi tơdroăng vâ xúa tung pêi chiâk deăng.

-Pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo hiăng châ tơ-[rê tiah lâi ăm kuăn pơlê pêi chiâk deăng xuân môi tiah mâu pơlê cheăm a tơring Dak Mil môi tiah lâi ô jâ?

-Jâ Nguyễn Thị Tình: Pêi pro pơkâ 04 tung mâu tơdroăng pơkâ dêi tơring mê hiăng châ tơ-[rê hên, mơhno nhên cho kuăn pơlê hiăng ‘nâi rah  hdrê nếo, môi tiah kơphế mê kuăn pơlê xuân rah xo mâu hdrê kơphế plâi kơtốu hên môi tiah TR11, TR11,TR9. {a\ mâu kơchâi drêh, reăng tung tơring mê xuân hiăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo ing tơdroăng kuăn pơlê hiăng tơtro\ng mơjiâng pro hngêi hlâm, hngêi nhe\ng tung pêi chiâk deăng vâ mơdêk pêi hên rơnó, mơdêk ki châ liăn tung môi met karê ăm kơchâi drêh, reăng. Nôkố hiăng mơjiâng kơpong pêt plâi nong, pêt tơku\m a cheăm Dak Gằn [a\ [a\ng tâk troh 500 ha, 600ha, kuăn pơlê xuân pêi lo liăn châ hên ing plâi nong kố ing xúa hdrê nếo, kơmăi kơmok ki tôh xêh a xiâm loăng plâi nong, kơdroh hâi pêi cheăng, xuân môi tiah mơdêk hâi khế kơ’muăn plâi, pêi lo châ tơ’nôm liăn tung môi kơdrum.

Tung păn mơnăn mơnôa mê mơhno hlo nhên ing tơdroăng kuăn pơlê păn chu tơku\m, păn hên, ai tơru\m [a\ khu tê mơdró City, păn tiô troăng ki tơ’lêi tung ăm kâ, pro hngiú, châ tơ-[rê cheăng kâ, pêi lo liăn châ hên. Nôkố tung tơring ai 6 kơdroăng păn chu, 5 kơdroăng păn í ai xúa hdrê nếo [a\ mâu kơmăi ki pêi xêh, kuăn pơlê ai tơru\m tíu tê [a\ khu tê mơdró tơniăn [a\ pêi lo liăn châ hên’’.

-Pak^ng mâu tơdroăng châ tơ-[rê mê nôkố tơdroăng pêi pro mơnhông pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo tung tơring dế trâm pá klâi [a\ tung la ngiâ tơring Dak Mil kô pơkâ túa pêi ki klâi vâ thăm xúa kơmăi kơmok rơxông nếo tung pêi chiâk deăng a tơring?

Jâ Nguyễn Thị Tình: Ối ai tơdroăng kân mê cho tơdroăng mơnhên, rah mâu kơpong mơnhông pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo tá hâi mơnhên nhên, mơhé tung mơ-éa ai pơkâ kơpong laga hiăng ôh tá tro xếo, ôh tá tơtro [a\ nôkố. Tiô pơkâ pêi tơdjuôm dêi kong pơlê, dêi Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng hnê mơhno tung la ngiâ kô kơjo ăm kơpong pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo dêi rêm kơpong ăm nhên vâ pơchân kuăn pơlê tơku\m mơnhông mơdêk, mơnhên hdrê pêt kal kơjo [a\ tơdroăng tơtêk dêi pơlê vâ mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo.

Gương - A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng