Êng: Ô thak sih, tung pơla pêt plâi sầu riêng mê vâi krâ nho\ng o kal tơtro\ng troh mâu tơdroăng klâi ‘na túa rak ngăn?

Thak sih Phạm Công Trí: Ngăn tiô xiâm loăng plâi sầu riêng dêi tơná pêt môi hdrê lơ pêt tơmó mê pin ai troăng hơlâ rak ngăn ăm tơtro, la ngăn tơdjuôm loăng plâi sầu riêng cho hdrê ki pá, tơkéa vâ tối tâng vâi krâ nho\ng o pêt sầu riêng mê athế séa ngăn ki xông kân dêi rơmoê [ă khế hơnăm ki xông kân dêi plâi vâ pro tiah lâi pro ăm gá tơ’mô pơla xông kân [ă păn roăng plâi, tâng pin rơvât ôh tá tro kô pro loăng ôh tá tanag tơdrăng, plâi tơ’lêi tơruih. {ă sầu riêng mê athế pro ăm gá phuâng le\m. {ă plâi sầu riêng pêt tơmó tung kơdrum kơphế mê tơdroăng ki pro xâp rơngiâp pơla xiâm loăng plâi sầu riêng [ă kơphế xuân kal, gá kum tá 2 hdrê plâi kơtốu hên.

Nôkố, túa pơkâ pêi IBM lơ pêt tro [ă tơdroăng rak ngăn loăng tu\m hdrê. Việt Nam cho 1 tung mâu kong têa ki djâ ahdrối ‘na xúa phon sinh hok vâ tơtrâ [ă pơreăng, môi tiah pơkeăng Trichoderma [ă mâu vi sinh hiăng xúa tơ-[rê tung xiâm tiu a Tây Nguyên mê xuân cho khu phon vi sinh ki xúa châ tơ-[rê a loăng plâi sầu riêng dế nôkố. Nôkố a plâi sầu riêng pơreăng xua Phytophthora [ă mâu pơreăng ki pro u\m rêi xuân dế hlo ôh tá tơniăn, mê vâi krâ nho\ng o kal tơtro\ng.

Êng: ‘Na trếo kơhiâm ga ti lâi ô thak sih? Nôkố vâi tê túa phon ki hmâ xúa rơvât ăm loăng plâi sầu riêng, tiah mê kuăn pơlê thế xúa phon rơvât kố [ă loăng plâi sầu riêng ki pêt tơvât?

Thak sih Phạm Công Trí: Tâng vâi krâ nho\ng o rơvât phon ăm loăng plâi sầu riêng mê nôkố vâi krâ nho\ng o hlo yă plâi kơnâ tâ tâng vâ pơchông [ă phon rơvât ăm loăng kơphế, la tâng hiăng pêt tơvât mê tung pơla loăng plâi sầu riêng gá ai plâi [ă mâu rôh ki pin thế rơvât phon ăm loăng plâi sầu riêng [ă mâu loăng kơphế tâ tá loăng plâi sầu riêng [ă tơdroăng pôi tá rơvât mâu phon ki hmâ rơvât ăm loăng plâi sầu riêng, Tâng a pơla loăng plâi sầu riêng gá bú plâi iâ, ôh tá ai plâi tro klăng a pơla sap ing kố ta troh mơ’nui hơnăm, loăng kơphế rak dêi châ, kloăng drêng mê pin kô rơvât phon tơ’nôm ăm loăng plâi mơtiah pin rơvât ăm loăng kơphế. Vâi krâ nho\ng o nếo hmiân tuăn vâ châ ‘nâi ki tơ-[rê dêi 2 hdrê loăng [ă bú ‘no liăn rơvât phon a kơlo ki iâ tê.

Êng: Thak sih ăm ‘nâi mâu ôa hdrong kâ ‘nhiê loăng plâi sầu riêng [ă túa hbrâ mơdât mâu túa ôa hdrong kâ ‘nhiê, gá ti lâi?

Thak sih Phạm Công Trí: Loăng plâi sầu riêng ai hên pơreăng vâ kâ ‘nhiê, tung mê ai pơreăng Phytophthora. Nôkố pơreăng Phytophthora cho pơreăng kâ ‘nhiê ó. Xuân mơtiah a xiâm tiu, a plâi sầu riêng tơdroăng rak ngăn pơreăng kâ ‘nhiê kố gá pá, [ă nôkố ngin tối pơchân môi tiah kố pin thế tơtro\ng drêng hdrê loăng ki pin pêt ôh tá châ rak ngăn krâu mê ing loăng ki ku\n ki xiâm hiăng ai pơreăng phytophthora klêi mê, vâi krâ nho\ng o pin thế rak ngăn dêi krâu khât.

Nôkố, ngin tối pơchân pó tiah kố, ki hên kuăn pơlê pin nôkố rak ngăn pơreăng kâ ‘nhiê loăng plâi, tung mê ai loăng plâi sầu riêng, malối loăng plâi sầu riêng loăng gá kân mê pin rak ngăn vâ xôh phon tơtro [ă kong prâi mêi tô hmâng vâ. Xua mê, vâi krâ nho\ng o thế ‘nâi nhên pơla mâu rôh tôh têa tung kơdrum [ă xế trếo pơkeăng, klêi mê hơ’lêh xúa mâu kế tơmeăm sinh hok mơtiah TrichoGold lơ mâu Tricho ki khât lơ mâu kế tơmeăm ing sinh hok ki ê a Việt Nam pin xuân ai hên, vâi krâ nho\ng o thế xôh tung kơdrum loăng mê kô kum ăm hdrê nhâ, kuăn kiâ le\m tâ. Malối tơtro\ng tiah kố [ă mâu loăng plâi sầu riêng ki pêt tơvât [ă mâu loăng plâi môi tiah kơphế lơ tiu mê mâu ôa, kuăn kiâ ki ai pơreăng, mê tơdroăng xôh phon vi sinh xuân môi tiah xôh pơkeăng, tá mâu loăng pêt tơvât xuân athế xôh pơkeăng kơdê pơreăng há mê gá nếo tơ-[rê.

Êng: Pak^ng mâu tơdroăng nếo tối mê âi, thak sih tối pơchân klâi [ă mâu kuăn pơlê tung tơdroăng pêi pêt, rak ngăn loăng plâi sầu riêng ô thak sih?

Thak sih Phạm Công Trí: Vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng pôi tá xúa mâu pơkeăng ki rơlối tung tơnêi, nôkố ai mâu kuăn pơlê pin xôh mâu trếo tung tơnêi mê khoh pro rơlối hên a loăng plâi sầu riêng. {ă mâu kơdrum pêi pêt loăng plâi sầu riêng tiô VietGAP ai mơnhên mê ngin pêi pro tro tiô pơkâ, tâng vâi krâ nho\ng o hâi châ mơnhên lơ pêi pêt tiô tơdroăng hnê mơhno [ă túa mâu tơdroăng pơkâ ‘na VietGAP mê gá xuân tơtro [ă tơniăn, xua mê, mơhnhôk dêi Vie#n Tây Nguyên thế pêi pêt tơtro.

Tâng vâi krâ nho\ng o ki lâi hâi hlê ple\ng nhên ‘na tơdroăng pêt plâi sầu riêng mê vâi krâ nho\ng o thế hriâm, tí tăng ‘nâi ple\ng vâ hlê, pin pêt nếo châ tơ-[rê. Pôi tá pêt dâng lâi nếo hriâm dâng mê, troh drêng pin châ ‘nâi ai pơreăng drêng mê hiăng oh tá teăm xếo, xua mê, kal châ hriâm kih thuât ‘nôi hdrối vâ pêt loăng plâi sầu riêng, dế mê tơngah nếo châ tơ-[rê tung cheăng kâ.

Ngin xuân tối pơchân ăm pó vâi krâ nho\ng o kal séa ngăn pơkâ ‘na pêt loăng plâi sầu riêng dêi kong pơlê xua kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng xuân hiăng ai pơkâ nhên. Tâng pin pêt loăng plâi sầu riêng tung tơdroăng pơkâ mê tơkéa vâ tối kô tơ’lêi hlâu ‘na kong kế, tâng vâi krâ nho\ng o pêt pá kong kơpong pơkâ thế pêt mê tơdroăng ‘na tơnêi kong prâi kố oh tá ai pơxúa, troăng hơlâ pêi kâ xuân ôh tá tơ ‘lêi hlâu.

Hôm mơnê kơ thak sih.

H'Xíu HMok chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng