Rơpo\ng pôa Bùi Văn Tuấn, ối a thôn 5, cheăm Ea Hu, tơring }ư\ Kuin, kong pơlê Daklak ai lối 2 ha kơphế dế ối tung rơnó krí. Ma luâ hiăng ai tơdroăng ki rơkê ple\ng tung rak ngăn kơphế, la pôa Tuấn ăm ‘nâi: 2 hơnăm vêh ngi kố, kong prâi ôh tá tơniăn, drêng mêi, drêng tô. Tơdroăng kố hiăng pro hơ’lêh mâu tơdroăng pơkâ tung túa rak ngăn kơphế dêi rơpo\ng pôa. Ma luâ hiăng mơ-eăm, la rôh ki vâ xông dâi le\m klêi kơ’nâi krí ăm kơphế rơnó hdrối gá hrá, xua mêi ôh tá tro rơnó mê hiăng pro tơdjâk troh ki dâi le\m troh kloăng kơphế rơnó kố. Pôa Bùi Văn Tuấn tối:

‘’Tâng vâ pơchông [ă hơnăm nah mê gá ôh tá tơ’mô. Tâng môi tiah hơnăm nah 1 ha châ 3 ta#n mê hơnăm kố bu châ lối 2 ta#n iâ, ôh tá hluâ tâ. Xua tơdjâk ing kong prâi. Rôh lo reăng dêi hơnăm kố nah gá trâm kong mêi, ngăn xiâm loăng kơphế gá le\m la bu tơku\m le\m to a hlá, ôh tá ai plâi, ai plâi la ôh tá dâi le\m’’.

Ôh ti xê to rơpo\ng pôa Tuấn mê [ă hên rơpo\ng ki pêt kơphế ki ê a Daklak xuân dế tô tuăn ‘na túa ki rak ngăn kơphế drêng trâm kong prâi ôh tá tơniăn môi tiah dế kố. Tơpui tơno [ă Tie#n sih Trương Hồng, Vie#n Khoa hok kih thuât pêi chiâk deăng pêt kong Tây Nguyên, pô pơchân vâi krâ nho\ng o drêng trâm kong prâi ôh tá tơniăn môi tiah nôkố, vâi krâ nho\ng o kal séa ngăn tung dêi kơdrum loăng vâ pin ai troăng ki vâ ăm trếo kơhiâm tơtro:

‘’Hneăng ki kố pin athế poê tơkâng môi hdroh a khế 7, nôkố tơkâng ki ‘măn ăm rơnó kơ’nâi xuân hiăng lo le#m. Pin athế rơvât tơ’nôm trếo kơhiâm. Tâng kơdrum loăng pin dâi le#m, xông kân tơtro mê pin thế rơvât phon ăm tu\m trếo kơhiâm ăm loăng [ă rak tơniăn trếo kơhiâm ăm mâu tơkâng ki gá ‘măn rak ăm rơnó kơ’’nâi kố cho tơdroăng ki xiâm. Má péa, ngin hnê pơchân pó vâi krâ nho\ng o klêi kơ’nâi krí pin athế poê tơkâng vâ trếo kơhiâm tơku\m [ă păn roăng mâu tơkâng ki ê môi tiah tơkâng ki ê kô pro chiâng lo reăng, kơ’mu\n plâi le#m tâ. Tâng pin hrá poê tơkâng klêi kơ’nâi krí troh khế 2, khế 3 nếo poê mê xiâm loăng kô ôh tá ai ivá, xua trếo kơhiâm kô tơku\m hên a tơkâng klêi kơnâi krí pin athế poê tơkâng hlối tiah mê kô kơdroh trếo kơhiâm. Ngin hnê pơchân ki tro tâ môi măng t^ng klêi kơ’nâi krí vâi krâ nho\ng o athế poê tơkâng vâ loăng lo reăng, ai plâi a rơnó kơ’nâi gá le#m tâ’’.

Tơdrêng [ă tơdroăng pôe tơkâng, hveăng pó vâi krâ nho\ng o thế tơru\m hnối séa ngăn kơdrum loăng, pơla kố mâu pơreăng ki u ối tung rơnó mêi môi tiah pơreăng pro loăng lo têa nheăn, pơreăng pro prăng hlá rơmon xuân hlo. Mâu ôa hdrong ki nếo xuân tơ’lêi lo kâ ‘nhiê. Mâu ôa hdrong ki hmâ hlo kâ ‘nhiê a pơla kố cho pơreăng pro prăng hlá rơmon [ă ôa prâp [ă mâu pơreăng ki ê xua kơtâ ôa pro. Drêng châ hlo pin thế kơdê hlối vâ loăng re\ng lo reăng. Thak sih Nguyễn Văn Nam, kăn [o# khoa hok ngăn ‘na hdrê loăng, pơkeăng xoh kơdê ôa hdrong dêi hngêi trung Đăi hok Tây Nguyên hnê tối:

‘’{ă tơdroăng pêi pêt môi tiah nôkố, tơdrêng [ă hyôh kong prâi hơ’lêh hên mâu ôa hdrong xông rơdêi vâ lo ko kâ ‘nhiê.  Vâ rak ngăn ôa hdrong ki kâ ‘nhiê tung rơnó mêi la troh pơla kố mâu pơreăng xuân u ối tung hlá [ă pơreăng kố rêh môi tiah xiâm pơreăng ki apoăng pin rak ngăn krâu khât troh rôh kơ’nâi kô ôh tá hlo tâ tú xếo. Xua mê, tung pơla kố, pak^ng tơdroăng pôe tơkâng, hveăng, túa pêi pro tro cho kal khât. Nôkố pin thế ai hên pơkeăng hoă hok vâ rak ngăn mâu pơreăng kâ ‘nhiê a hlá. Drêng vâi krâ nho\ng o xôh, vâi krâ nho\ng o thế xôh kơxo má lơ kong xêi vâ pơkeăng ki xôh mê xêt kâi châ kơdê hlâ pơreăng’’.

Môi tơdroăng kal ki ê nếo tung pơla kố cho ‘na trếo kơhiâm ăm loăng. Xua klêi kơ’nâi môi hơnăm ai plâi, loăng kơphế hiăng kơd^ng tung plâi, kloăng hên trếo kơhiâm, xua mê, krí plâi xuân môi tiah tơdroăng ki xo hên trếo kơhiâm, trếo hưh cơ [ă trếo kơhiâm tung loăng, pro tiah mê loăng kô oh tá kâi xông rơdêi. Xua mê, kal thế xôh tơ’nôm trếo kơhiâm vâ loăng re\ng vêh xông rơdêi, hbrâ ăm rôh lo reăng kơ’muăn plâi rơnó kơ’nâi. Xuân chiâng rơvât phon NPK tơru\m [ă mâu túa phon hưh cơ vi sinh [ă xôh tơ’nôm mâu túa phon hlá. Kih sư Trần Văn An, kăn [o# hnê ngăn ‘na bro hdrê loăng pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong kong pơlê Daklak hnê pơchân:

‘’Klêi krí pin thế xo tung tơnêi hên mâu trếo kơhiâm xua mê, tơdroăng ki pro ăm loăng xông rơdêi klêi krí [ă tơdroăng rơvât phon NPK pin thế thăm rơvât mâu trung vi lươ\ng tâng kal. Malối cho rơvât phon vi sinh xua kơphế kal phân [ă kal lân, kali thế ai tung tơnêi, xua mê tơdroăng ki pin kal cho phon hưh cơ vi sinh vâ ai mâu trichoderma [ă mâu vi sinh ki ai pơxúa gá kô ‘no lân pá vâ hêi chiâng lân pro tơ’lêi  hêi. Pak^ng mê gá kô pro tơniăn ăm rêi loăng, kum ăm loăng châ hrik xo mâu trếo kơhiâm le\m tâ. Malối gá kô rak têa hngiâm a rơnó mơdrăng, pin kô kơd^ng têa tôh [ă kum ăm loăng hbrâ mơdât tr^ng hlá’’.

Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Ngin nếo tối ăm pó vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ tơtro\ng mâu tơdroăng ki khu rơkê ngăn ‘na chiâk deăng hnê tối tung rak ngăn kơdrum kơphế pơla klêi krí va pro pơxúa [ă le\m ăm rơnó kơ’nâi. Tơngah mâu tơdroăng ki hnê ‘na khoa hok mê, kô kum vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ hlê tơ’nôm klêi rơnó krí kơphế.

Gương tơplôu [ă tơbleăng