Êng: Ô kih sư, tung pơla kố nah, kuăn pơlê pêi chiâk deăng a hên tơring, cheăm dêi kong pơlê Dak Lak tô tuăn xua loăng plâi sầu riêng tơpo reăng ôh tá kơ’muăn plâi, ai kơ’muăn plâi la bu iâ. Mê hôm cho xua kong prâi hơnăm kố ôh tá tơniăn ăm loăng plâi sầu riêng, ô kih sư?
Kih sư Trần Đỗ Hoàng: Sầu riêng cho loăng plâi hâk vâ [a\ hyôh tô xua mê kal vâ hyôh tô [a\ ki hngiâm kơchoh hên, vâ xông kân kal ai kong mêi, [a\ kong mêi thế tơdâng tơ’mô, rơnó tô pôi tá ton hluâ pái khế.
Ngăn a rơnó tô kố nah, mê kong tô bu iâ tơtro [a\ loăng plâi sầu riêng. Xua mê kong prâi tơdjâk troh tơdroăng ôh tá tơpo reăng lơ pro tơruih plâi mê xuân tá hâi ‘nâi nhên. A kố pin thế ngăn ing môi tơdroăng ki ê nếo.
Má môi, tơpo reăng hên laga ôh tá kơ’muăn plâi. Sầu riêng hmâ tơpo reăng hên [a\ chiâng kơ’muăn plâi, laga kơ’muăn plâi iâ tâ tâng pơchông [a\ xiâm loăng ki ôh tá kơ’muăn xêh plâi. Ai péa tơdroăng ôh tá pro kơ’muăn xêh plâi ki le\m: má môi cho mâu ôa hdrong môi tiah pung pế ki kơneăng kơmăng lơ kơto\n troh hrik têa ngeăm mê kum loăng plâi sầu riêng tơpo reăng [a\ kơ’muăn plâi a kơmăng. Má péa, kal ai loăng ki pro chiâng kơ’muăn plâi cho 1 xiâm loăng ki ê lơ xiâm loăng pro chiâng kơ’muăn plâi mê kô le\m tâ.
Vâ pro túa ki kố mê tung pơla loăng plâi sầu riêng dế tơpo reăng mê thế thăm pơlông ăm ôa, pung pế, oăng, xot [a\ túa krâ pul on tung kơdrum vâ eăng bâ, vâ ôa, pung pế, oăng, xot troh hên tâ vâ triê, hrik têa ngeăm ing mê hdrâp pôu drăng tơkâng loăng ki kơ’muăn plâi. Lơ pêt tơ’nôm mâu hdrê plâi sầu riêng ki ê tung kơdrum mê xuân châ tơ-[rê hên tâ. Kố cho túa ki mơnúa hlo châ tơ-[rê dêi Kơ koan pơkuâ loăng plâi kâ peăng hdroh Tơnêi têa, pêt tơvât 2 – 3 hdrê mê kô tơ’lêi kơ’muăn plâi.
Êng: Tiah mê, hôm ai túa ki ê nếo vâ pro plâi sầu riêng ôh tá re\ng kơ’muăn plâi, ô kih sư?
Kih sư Trần Đỗ Hoàng: Ki má péa, cho kơ’muăn plâi laga tơruih plâi, mê ai 2 tơdroăng, má môi cho ‘na trếo kơhiâm. Drêng loăng plâi ôh tá bê trếo kơhiâm vâ păn dêi plâi hên mê kô tơbriât dêi pó trếo kơhiâm mê kô pro plâi tơruih. Lơ xua tơdroăng rơvât phon ôh tá tơdâng tơ’mô. Xua mê tiô ngin pơchân: má môi kal rơvât phon tơdâng tơ’mô, klâ hên rôh rơvât: klêi kơ’nâi krí xo, hdrối lo reăng [a\ dế rơnó păn roăng plâi.
Tơdrêng amê, pá k^ng tơdroăng rơvât phon ing tơnêi xuân kal xôh phon hlá vâ ai trếo vi lươ\ng. Tung pơla kố nah, Kơ koan xiâm pơkuâ ‘na plâi kâ peăng hdroh mơnhên phon Hi-Boron cho dâi le\m ‘nâng, kố cho phon ki ai Bo [a\ đăm dêi ko\ng ti Hi-Tech (dêi kong têa Úc).Tơdroăng xúa a loăng plâi sầu riêng ăm hlo loăng kơ’muăn plâi hên [a\ plâi kân le\m. Pin kal tơtro\ng thế tah lôi há mâu roh reăng tơpo, drêng sầu riêng tơpo reăng 2 – 3 roh mê pin rah roh vâ tah lôi iâ reăng. {a\ drêng kơ’muăn plâi mê kal rơvât hên trếo kơhiâm vâ păn plâi, mâu plâi ki ôh tá le\m mê pin pôe tah.
Tơdroăng ki má péa pin kal tơtro\ng mê cho tung pơla tơpo reăng kơ’muăn plâi mê cho hbrâ mơdât oâ pơrea\ng kâ ‘nhê, pin séa ngăn tung kơdrum vâ ai túa hbrâ mơdât. ‘Na ôa hdrong mê ai hdrong kâ ‘nhê tung dế plâi, pro plâi kơbâng tơruih. Tâng ôh, cho xua kơmeăn, nôkố kơmeăn Fusarium pro u\m reăng xuân tơdjâk troh tơruih reăng. Mê cho xiâm kối kal séa ngăn [a\ xúa túa mơdât châ tơ-[rê hôm.
Xuân môi tiah hên loăng plâi ki ê, klêi kơ’nâi rơnó krí xo plâi xuân cho drêng loăng plâi sầu riêng kal rak ngăn [a\ pơtê vâ hbrâ rơnó xông kân ăm rơnó nếo. Tung tơdroăng tơpui pơtối kố, Kih sư Trần Đỗ Hoàng kô hnê mơhno vâi krâ mâu kih thuât rak ngăn plâi sầu riêng klêi kơ’nâi krí xo.
Êng: Ô kih sư Trần Đỗ Hoàng, pơla nôkố klêi rơnó krí xo mê ki kal vâ trếo kơhiâm dêi loăng plâi sầu riêng gá ti lâi?
Kih sư Trần Đỗ Hoàng: Klêi rơnó krí plâi, pin hiăng xo dêi plâi mê, pin thế rơvât phon vâ kum ăm loăng plâi xông rơdêi nếo. Tiô tí tăng ‘nâi ple\ng ‘na phon rơvât dêi túa cheăng kong têa Malaysia ăm hlo, a loăng plâi sầu riêng klêp tơkâng 18 hơnăm, plâi gá châ 7 ta#n tung môi ha, mê tung 1 ha gá hrik xo ing tơnêi sap ing 16,4 kg đăm, 3,9kg P2O5, 2kg Calxi, 3,4 kg Magie vâ tơ’mô dâng 33kg Urea, 28,5kg lân, 75 kg Sulfat Kali [ă 3,4kg Sulfat Magie tung môi hơnăm. Tiah mê, maluâ trếo kơhiâm hên vâ xông rơdêi.
Xua pơla kố pin tơtro\ng rơvât phon xiâm cho đăm vâ loăng xông rơdêi huăn hlá, tơ’nôm lân vâ huăn rêi [ă tơ’nôm Kali vâ ví ki oh tá bê xúa tung pơla ai plâi, mơ’rêh dêi plâi, mê loăng kal hrik xo Kali hên. Pak^ng mê, pin thế tơtro\ng troh mâu nguyên to# vi lươ\ng xuân kal, [ă tơdroăng rơvât phon vi lươ\ng trếo ing 2 tơdroăng cho rơvât phon hưh cơ, phon êak ro lơ phon hlá.
Êng: Kuăn pơlê kô chiâng rơvât mâu túa phon ti lâi vâ rơvât ăm loăng a pơla kố, ô kih sư?
Kih sư Trần Đỗ Hoàng: ‘Na phon rơvât xuân môi tiah mâu phon ki hmâ xúa, pin thế tơtro\ng, kố cho rôh ki xông rơdêi dêi rêi loăng [ă lo hlá nếo, mê kal hên đăm [ă lân, pin thế rơvât mâu phon ki mê [ă tơtro\ng thế rơvât phon hưh cơ, môi tiah phon êak ro vâ tơ’nôm tu\m trếo vi lươ\ng, hnối pro tơnêi hơpoh le\m, mơdêk ki tơ-[rê dêi phon vô cơ.
{ă tung pơla rơvât phon hưh cơ, phon êak ro mê pin thế tơru\m [ă mâu phon ki pro ing sinh hok, mơtiah: Tricho - ĐHCT [ă phon xôh hlá ki ‘mâi hơ’lêh tơnêi, vâ rak ngăn tơtro mâu kuăn kiâ ki kâ ‘nhiê tung tơnêi, malối cho kơmeăn Phytophthora pro pơreăng kơmeăn kâ ‘nhê lo chhá, ki rơ-iô a loăng plâi sầu riêng. Drêng pin tơku\m [ă rơvât mâu kế ki pro ing sinh hok kố hnối kum ăm tơdroăng mơdât pơreăng hlối kum ‘mâi hơ’lêh le\m ăm tơnêi, kum mơdêk ki tơ-[rê dêi tơdroăng rơvât phon.
La drêng rơvât phon mê pin xuân thế tơtro\ng oh tá chiâng rơvât mâu túa phon ki ai Clo vâ rơvât loăng plâi sầu riêng, xua gá tơ’lêi ai tơdroăng ki tơruih plâi. Mâu loăng ki oh tá vâ [ă Clo môi tiah plâi sầu riêng, pôm kong ê, hât [ă hên ki ê, mê pin rơvât phon. Pơtih, teăng rơvât Clorua Kali mê pin kô rơvât Sulfat Kali ăm loăng plâi sầu riêng.
Êng: ‘Na oâ hdrong kâ ‘nhiê gá ti lâi?Pơla kố kuăn pơlê thế tơtro\ng hbrâ mơdât mâu túa ôa hdrong ki lâi a loăng plâi sầu riêng ô kih sư?
Kih sư Trần Đỗ Hoàng: A loăng plâi sầu riêng mê xuân ai hên pơreăng kâ ‘nhiê, vâ tối ôa hdrong kâ ‘nhiê plâ hơnăm. La pơla kố, pin thế tơtro\ng mâu túa ôa hdrong ki kâ ‘nhiê tơdrêng. Má môi, [ă ôa hdrong kâ ‘nhiê mê pin tơtro\ng troh tơdroăng ôa prâp kâ ‘nhiê reăng ôa drêh mê ki kâ ‘nhiê hlá rơmôe ki ối kơbâng. Pin rak ngăn drêng nếo hlo rơmôe kơbâng vâ xoh pơkeăng hbrâ mơdât ôa hdrong kố, châ tơ-[rê [ă tơniăn: Pơkeăng Angun lơ Actara vâ hbrâ mơdât oâ hdrong ki kố. {ă pin thế séa ngăn, xôh dâng péa pái hdroh vâ tơ-[rê.
‘Na pơreăng mê ngin tơtro\ng pơla kố kal khât ‘nâng cho pơreăng xua kơmeăn Phytophthora palmivora. Pơreăng kố kâ ‘nhiê hên tíu dêi loăng plâi môi tiah pro chiâng u\m kông, lo têa nheăn, a ‘ngêi kơ pro u\m plâi lơ chếo tơruih hlá kơbâng. Túa ki kố pin tơtro\ng ngăn hlo cho xúa kơmeăn Phytophthora kâ ‘nhiê hên loăng plâi tung kơpong.
Pak^ng loăng plâi sầu riêng mê ối kâ ‘nhiê loăng kơxu, tiu [ă ki ê hía. Pơreăng kâ ‘nhiê mê ai tung tơnêi pơla tơnêi tro têa lu [ă hía hé, pin thế rak ngăn pơreăng tơdâng [ă tâi tâng mê nếo kâi hlo tơ-[rê. Má môi, thế po troăng cho mơ’no têa, kơdroh ki hngiâm kơchoh tung kơdrum tung pơla rơnó mêi. Má 2, pin thế rơvât hên phon êak ro ki hiăng mơ-u\m, hnối toh mâu kế ki pro ing sinh hok môi tiah Tricho Phytoph, Tricho-ĐHCT, tơ’nôm Ridomil ki ai mâu kế pro ing kơmeăn xuân rak ngăn khât mâu túa pơreăng kố.
Pak^ng mê, pin thế xo#m tâi mâu nhâ, xok lo ing kơdrum chôu tah vâ pơreăng pôi tá tâ tú. Drêng pơxiâm hlo pơreăng thế xo mâu pơkeăng ki xêt mơtiah Insuran 50WD mê xoh kô hlâ mâu kơmeăn tá kơxái tiu, loăng kơxu. Ai péa túa: hơ’lâk hên pik a tíu ki tro pơreăng lơ xoh a mâu tơkâng hlá vâ hbrâ mơdât pơreăng. Kố cho mâu túa pơreăng ki kâ ‘nhiê ó ki ngin kal thế tơtro\ng tung pơla kố.
Hôm mơnê kô thak sih Trần Đỗ Hoàng.
Gương prếi A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận