Pơlê Reăng Hòa Thắng, cheăm Hòa Thắng, cho môi tung mâu pơlê reăng ki kân má môi dêi pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak, tung mâu hâi ki kố hên tơdroăng cheăng tơvâ tơvân, tơbrêi tơbrêh pro mâu ‘noăng reăng, kơ’lo reăng tu\m túa.

Pôa Nguyễn Văn Mai, môi ngế pêt reăng hiăng ton hơnăm tung pơlê reăng ăm ‘nâi, rôh Têt rêm hơnăm đi đo cho rơnó châ tơkôm má môi tung hơnăm. Bu kal pêt châ mâu kơ’lo reăng ki le\m dâi kô châ tê [ă yă kơnâ tung kơchơ Têt.

Laga, hơnăm kố, kong prâi tá tơniăn to lâi ôh, mê tơdroăng pêt mâu kơ’lo reăng ki le\m môi tiah tuăn tơná vâ ôh tá xê tơdroăng ki tơ’lêi hlâu klâi:

‘’Kong prâi hơnăm kố ôh tá tơniăn le\m môi tiah hơnăm nah, xua kong mêi hên [ă kong hngíu ai rôh hngíu ton mê khu ki pêi kơdrum hiăng ‘mâi mơ-eăm rơhêng vâ reăng tơpo tro klăng a rôh têt pin, tâng hyôh tơtô pin athế pâ on re\ng tâ môi iâ, tâng hngíu pin athế pâ on hrá tâ môi iâ’’.

{ă pôa Bùi Đình Sơn, thôn 8, cheăm Hòa Thắng hiăng pêt reăng cúc lối 10 hơnăm kố, pôa hiăng rơkê ple\ng ‘na rôh ki vâ mơdâ hdrê tro rơnó. Hơnăm kố, kong prâi ôh tá tơniăn, khế 12 hâi mâ hâi xuân ối ai mêi hnối ai rôh kong hngíu mê pôa Sơn ‘mâi rơnêu dêi hâi khế mơdâ hrá tâ 5 hâi tâng vâ pơchông [ă rơnó reăng Têt hơnăm hdrối, rơtế [ă pôa xúa kế ki hding khía [ă krâ mâu pul on vâ pro ăm gá tơtôu ăm kơdrum reăng. Ma luâ kong prâi ôh tá tơniăn le\m la pôa Sơn loi tơngah 450 kơ’lo reăng cúc dêi pôa kô tơpo reăng tro klăng hâi Têt:

‘’Kong prâi tiah kố ôh tá ‘nâi hdrối mê drêng pêt á ai 3 tơdroăng ki hbrâ tơnáu. Hbrâ tơnáu ki má môi cho mơdâ hdrê kơtăn dêi rơpó ai 5 hâi mê á pêt. Má 2, kong prâi tung pơla pin pêi kơdrum gá hơ’lêh mê pin kơdroh tiô reăng ki tơpo. Tơkéa vâ tối cho drêng châ pêt ki po po\m mê pin ngăn tiô kong prâi, tung pơla nôkố vâi kô tối tơbleăng hdrối kong prâi 5 troh 7 hâi, pin riân sap ing mê vâ poê tah mâu reăng ki hâi tơpo ối po po\m mơni kô ree\ng lơ hrá, má 3, xúa on tơhrik vâ pro ăm gá bâ eăng vâ pro ăm gá ki ‘ngêi châ hrik xo ki bâ eăng vâ gá ai ki xo\n tro rơnó vâ reăng dâi le\m [ă le\m’’.

Xua kong prâi hơnăm kố hơ’lêh ôh tá tơniăn mê hên khu ki pêi kơdrum reăng a Hòa Thắng vâi ôh tá hâk xếo [ă tơdroăng cheăng ki pêt reăng. Mâu hơnăm hdrối mê hía nah [ăng tơnêi pêt reăng: cúc, huệ, lay ơn, thược dược, reăng r^ng, quất ai drêng ‘nâ tâk troh 40 ha, la hơnăm kố [ăng tơnêi kố hiăng kơdroh hên.

Pôa Quách Thùy Dương, Kăn hnê ngăn kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng cheăm Hòa Thắng, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột ăm ‘nâi, hơnăm kố, lâp cheăm bu ối 30 rơpo\ng pêt reăng vâ tê tung pơla Têt [ă dâng 15 ha, ki hên cho pêt mâu hdrê reăng cúc, môi tiah: đại đóa, cúc trứng, cúc vạn thọ, cúc vàng đông. La [ă tơdroăng ki rơkê ple\ng hiăng ton hơnăm, rơtế [ă ivá mơ-eăm kơhnâ dêi tơná, mâu ngế ki pêt reăng Têt dế kơhnâ rak ngăn, pro ăm gá le\m vâ pro chiâng mâu kơ’lo reăng ki dâi le\m má môi vâ tê ăm kơchơ tê mơdró:

‘’Cheăm Hòa Thắng ngin hơnăm kố ai 30 rơpo\ng pêt reăng, pêt dâng 15 ha ngăn tơdjuôm vâi krâ nho\ng o hbrâ rơnáu châ hdrê reăng [ă pơla hdrối kố nah kong prâi hngiú ton la vâi krâ nho\ng o ‘mâi mơnhông châ vâ rak tơniăn mâu reăng tê tung rôh Têt Nguyên đán rak tơniăn tiô mâu tơdroăng pơkâ dêi vâi krâ nho\ng o hiăng pêi pro tiô túa pơkâ dêi tơná’’.

Vâ ai mâu kơ’lo reăng ki le\m pêi pro châ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi mâu ngế roê xúa klăng a rôh Têt, pá k^ng mâu rơnó [ă tơdroăng ki rak ngăn kơhnâ dêi mâu khu pêi kơdrum mê ối ngăn hên a hyôh kong prâi. Mâu ngế ki pêt reăng a Dak Lak dế tơkôm mâu hâi dêi mơ’nui hơnăm kong mêi tro, tôu ‘ló vâ reăng pro chiâng tơdroăng ki hơniâp ro ăm rêm rơpo\ng kô pro ai pơxúa ăm môi rơnó Têt hơniâp ro, mâu ngế ki pêt reăng ai môi rôh Têt phâi tơtô.

Cúc đại đoá cho túa reăng ki pơxúa, le\m lih, mơngiơk tr^ng vâ pơto pơtih cho châ pon mơhúa. Xua mê, Cúc đại đoá cho túa reăng ki châ hên rơpo\ng hngêi rah xo tung mâu hâi apoăng lo hơnăm nếo. Vâ ai tiô tơdroăng púi vâ tê mơdró, dâng lối 3 khế hdrối Têt vâ lo hơnăm nếo mâu ki pêt reăng rah pêt cúc đại đoá vâ mơdâ.

Tơdroăng hâi kố, pôa Nguyễn Bá Sơn, môi ngế kuăn pơlê pêi chiâk deăng hiăng hlê hên túa pêi pêt, rak ngăn reăng cúc đại đoá a cheăm Ea Kmút, tơring Ea Kar, kong pơlê Dak Lak tối ăm vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ mâu kih thuât rak ngăn cúc đại đoá tơdah Têt. Pó vâi krâ nho\ng o kô tơmâng.

Cho ngế ki hiăng vâ chê 20 hơnăm hmâ pêt reăng cúc đại đóa, pêt tung kơ’lo, pôa Nguyễn Bá Sơn, thôn Đoàn Kết, cheăm Ea Kmut, tơring Ea Kar, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, cúc đại đóa sap ing pêt troh gá reăng ai 3 khế tơdế. Reăng cúc ai rêi tơpêang gá hu\n mơgăn tiô râ tơnêi ki a ngâ sap ing 5-20cm, ai hên rêi ki ku\n mê gá tơtro [ă tơdroăng pêt reăng cúc a tơnêi ki le\m rơbe\n, rơpâ.

Vâ reăng cúc xông rơdêi, tơpo reăng le\m, hdrối vâ pêt mâu ki pêt thế po hơ’lâk tơnêi ăm hơpok rơbe\n, xế puâ [ă rơvât phon êak ro vâ ăm hơpok le\m [ă mâu kuăn kiâ ối tung tơnêi. Tơnêi châ po ăm hơpok le\m hdrối ‘nôi mê nếo tâ tung kơ’lo.

‘’Ki apoăng thế pro túa kơ’lo, klêi túa  pro kơ’lo pin thế ngăn tơrêm troăng. Drêng ngăn tơrêm troăng hiăng klêi pin thế hơ’lâk tơnêi. Drêng hơ’lâk tơnêi ai mâu: Tơnêi, pló, phon hơ’lâk [ă klêi mê nếo tâ tung kơ’lo. Klêi mê pin nếo pêt. Môi to kơ’lo ki kân (vâi tối cho kơ’lo kân) thế pêt 200 xiâm, kơ’lo 30cm pêt 45 xiâm.

Pin ngăn drêng reăng pơxiâm vâ tơpo dâng 3 hâi mê pin thế séa on tơhrik, tâng ôh drêng hiăng krâ tơxui reăng oh tá chiâng tơpo gá hmếo pơ po\m pom. Drêng hiăng séa on tơhrik ah pin nếo hnêi tơxui. Hnêi tơxui pro chiâng péa tơkâng. Ai loăng ki ‘nâ 3 tơkâng la loăng ki lâi ‘mêi mê pin ko tah, lôi ối péa tơkâng tê ’’.

Vâ mâu kơ’lo tâ reăng cúc le\m mơnâ mâ ngăn, ai tiô pơkâ, mơngế ki pêt xuân thế tơtro\ng troh tơdroăng tôh têa, pui nhâ, po tơnêi. {ă reăng cúc pêt tung kơ’lo, thế tôh a ngâ, toh [ă kơthung ô doa tôh i-iâ a ngâ ‘noăng, toh tá troh la lâi ki hngiâm kơchoh hiăng mot tung tơ’nêi. Toh môi tiah kong mêi hbri hbríu a ngâ vâ pro ăm ai hyôh hngiâm, rơngiâp. Drêng pui nhâ thế pui tiô tơrêm kơ’lo reăng pui tiô troăng.

Môi tơdroăng cheăng nếo xuân oh tá phá klâi tơdroăng ki kal mê cho pro ăm xiâm reăng cúc kân tơpêang. Tơdroăng pro mê hmâ pro drêng kông reăng hiăng xo\n 20-25cm.

Vâi krâ nho\ng o kal thế tâp loăng [ă kât kơxái vâ râk ăm kông reăng cúc tơdrăng pôi tá kơtong xua tung pơla tôh têa, lơ drêng ai khía pê têi gá lơ kơtong.

Pak^ng mê thế ‘măn pơla kơ’lo reăng ki kố kơtăn ing kơ’lo reăng ki tá sap 1,2 troh 1,5m vâ tơniăn ki tơpeâng pơla mâu kơ’lo reăng cúc. Pôa Nguyễn Bá Sơn hnê pơchân:

‘’Pin tâp loăng vâ pơtih tê vâ drêng pin toh têa reăng oh tá kơtong, drêng reăng hiăng kân pin tah kơxai pul on ki séa tơxui reăng ki ối po po\m vâ ăm reăng tơpo pơ’lăng troh hâi Têt mê pin thế tâp loăng khât a kơ’lo, sap ing 18-20 xiâm.

Drêng pin hiăng tâp tâi loăng, klêi mê, pin bro kơxái nếo hnhâng hlâm ăm gá rơtăng vâ klâ mâu tơkâng tơxui reăng ăm gá tơpeâng a kơ’lo reăng mê nếo châ tơ-[rê’’.

Xuân môi tiah mâu hdrê loăng ki ê reăng cúc đại đóa xuân kal thế rơvât phon, hbrâ mơdât ôa hdrong kâ ‘nhiê ăm tơtro vâ tơniăn ăm reăng xông rơdêi ah gá kô lo mâu reăng le\m.

Tiô pôa Nguyễn Bá Sơn tối, tơdroăng rơvât phon hbrâ mơdât ôa hdrong kâ ‘nhiê [ă reăng cúc đại đóa cho kal thế pêi pro chôa ‘lâng, pêi tung hên hâi.

‘’Pơxiâm pêt, drêng gá hiăng xông kân châ môi xơtá, hdrối vâ hnêi tơxui reăng pin thế toh phon hdrối, toh ăm reăng ai tơxui kơbâng pin vâ hnêi tơxui vâ mơdât ôa hdrong, tâng ôh, drêng pin pêt hâi chiâng choi phon la pin hiăng hnêi tơxui klêi mê tôh phon ah kô tơ’lêi tro ôa hdrong kâ ‘nhiê.

10 hâi pin choi phon môi hdroh la pôi tá choi phon đầu trâu mê pin thế hơ’lêh phon ki kố klêi mê choi phon ki tá.

Drêng reăng hiăng kân ngăn tiô reăng le\m lơ ôh. Drêng reăng ôh tá kâi xông rơdêi pin thế xôh mâu túa phon hoă hok, túa phon ki le\m vâ reăng tơpo le\m. {ă rêm hơnăm ai túa pơreăng pơrá phá dêi rơpó gá tro kơmeăn kâ hlá, tro u\m rêi, tro u\m tơxui, pin thế ‘nâi nhên.

Pak^ng mê pin thế kơhnâ ngăn tôh têa, pui nhâ. Mê pin thế toh têa, rak ngăn rêm hâi mê nếo ‘nâi nhên vâ xôh pơkeăng ki tiah lâi tơtro vâ kơdê hdrong. Riên sap ing hâi pêt tá troh hnêi 10 hâi mê pin xôh pơkeăng môi hdroh. La ngăn tiô kơ loăng. Tâng loăng ki lâi ai pơreăng mê pin xôh pơkeăng kơdê, tâng loăng ôh tá ai pơreăng mê xôh pơkeăng ki pro ăm loăng xông rơdêi le\m vâ rak ăm reăng re\ng xông rơdêi’’.

Tơkéa vâ tối pêt mâu hdrê reăng Têt rêm túa reăng ai túa rak ngăn pơrá phá dêi rơpó. To reăng cúc đại đóa pak^ng rak ngăn môi tiah hmâ: tôh têa, pui nhâ, rơvât phon, hbrâ mơdât ôa hdrong kâ ’nhiê. Vâ reăng cúc kô tơpo tro hâi khế mơngế ki pêt thế bro tơ’nôm kơxái krâ pul on tơhrik trâ eăng [ă đi đo ti tăng ‘nâi ple\ng vâ ’nâi kong prâi ti lâi vâ hơ’lêh pro ăm reăng lo tơxui, tơpo mâu reăng le\m. 

Gương prếi Katarina Nga tơplôu tơbleăng