Kơmăi toh ki nếo: Tơxâng lo liăn lo phái
Thứ năm, 00:00, 19/10/2017
VOV4.Sêdang - Kơmăi kơmok toh têa ki kơd^ng tơru\m [ă rơvât phon ăm tiu gá pro pơxúa klâi? Kô kum mơngế ki pêt tiu châ séa ngăn ki tơ-[rê dêi kơdrum mơtiah lâi? {ă ki tơ-[rê ‘na cheăng kâ pơxúa tia lâi? Thak sih Phạm Công Trí, Kăn ngăn ‘na Pêi chiâk deăng pêt loăng kong, Vie#n khoa hok kih thuât ngăn ‘na Chiâk deăng pêt kong Tây Nguyên kô tối nhên tâ.

Êng:  Ô thak sih Phạm Công Trí. Pâ Thak sih tối ăm ‘nâi tơdroăng pêt tiu nôkố a Dak Lak?

Thak sih Phạm Công Trí: Tiu cho môi tung 10 hdrê loăng ki xiâm ăm châ tê ke\n kong têa ê lối 1 rơtal dolar Mih tung môi hơnăm, xua mê tiu a Dak Lak cho môi tung mâu hdrê loăng ki ai pơxúa kân. Tiu Dak Lak tâi tâng mâu khu ki rôe, mâu khu tơru\m cheăng ngăn ‘na kế ki vâ râm tung kơchâi, tối gá ki kơhiâm, xú le\m xua pêt a tơnêi bazan, ‘na ki pêt tơvât [ă ki tô dêi hâi măng gá le\m. Bú ai môi tơdroăng, tâi tâng mâu khu ki rôe kế vâ râm tung kơchâi vâi tô tuăn mê cho xúa  rơvât pơkeăng lối hên. Xua pin ai môi rơnó mêi ton pro tiu tro pơreăng re\ng hlâ [ă hrá hlâ, pơreăng kơmeăn kâ ‘nhiê. Mâu rơpo\ng ki ‘nâ xôh pơkeăng kơdế pơreăng oh tá tơniăn, thăm nếo mâu pơkeăng ki tê a Việt Nam ăm phêp la a châu Âu, châu Mih lơ Nhuk vâi ôh tá vâ lơ ai rơvât pơkeăng ki mê. Kố cho môi tung mâu tơdroăng ki xiâm pro tiu rế chu kơdroh.

Êng: Tiah mê tiô pôa, vâ mơdêk ki pơxúa dêi tiu tiô tơdroăng pơkâ dêi mâu kong têa ki pơrah mơtiah châu Âu, Mih, Nhuk [ă hên kong têa ê, mê mơngế ki pêt tiu a Dak Lak kal thế pơkâ pêi pro mâu tơdroăng klâi?

Thak sih Phạm Công Trí: Kong pơlê Dak Lak tối phá xêh [ă mâu tơring, cheăm ki ai pêt tiu tối tơchoâm, xuân dế pêi pro tơdroăng pơkong pêt tiu, mơnúa pêt tiu krá ton xo\n, tơniăn ăm tiu pôi tá tro pơreăng kâ ‘nhiê vâ kơdroh ki xôh pơkeăng kơdế pơreăng. Kong pơlê Dak Lak xuân dế pơkâ troăng hơlâ chiâng môi khu rơpo\ng, khu pêi cheăng tí tăng tơru\m xêh, vâ mơjiâng ki le\m tơniăn dêi tiu.  Nôkố, kơ’nâi 2 hơnăm pêi pêt troăng hơlâ pêi pro kố gá tro.

Môi tơdroăng ki ai khât nếo ăm hlo, tơdroăng tôh têa [ă rơvât phon a rêi cho mâu tơdroăng ki oh tá tơniăn, málôi tung rơnó mêi. Tung pơla pêi cheăng xúa kơmăi kơmok ki dâi le\m tung pêt tiu, mâu tơdroăng pêi pro tâ tá ‘na kơmăi toh têa ki kơd^ng, mơtiah: rơvât phon, tah mâu trếo hưh cơ, pló vi sinh ki oh tá le\m, pơkeăng xoh kơdế ôa hdrong [ă tơdroăng toh têa gá tơniăn tơ-[rê tâ, kâi vâ kơdroh ki lối hên pơkeăng. Kơmăi toh têa kơd^ng gá xuân ai mâu tơdroăng ki kal cho pơtối rak vế tơnêi, rak vế têa ki mâu khu tơru\m krá tơniăn tung lâp plâi tơnêi kal vâ ‘nâi ple\ng. A tơngah khât, tung la ngiâ troăng hơlâ pêi cheăng tôh têa kơd^ng rơtế [ă mâu tơdroăng pêi xúa tiô kih thuât kô cho môi tung mâu tơdroăng cheăng xúa kơmăi kơmok ki dâi le\m, kum ăm tiu ki pê lo dêi Dak Lak xông rơdêi tro tiô troăng hơlâ [ă krá tơniăn ton.

Êng: Ô thak sih, ai mâu kuăn pơlê ki ‘nâ tô tuăn ‘na yă lối kơnâ drêng ‘no liăn rôe kơmăi tôh têa kơd^ng xúa tung pêi pêt tiu krá ton xo\n? Pôa kô tối nhên pê ‘na tơdroăng kố?

Thak sih Phạm Công Trí: Hên kuăn pơlê xuân tơmiât kơxo# liăn ‘no hên vâ rôe kơmăi toh têa, ki mê la ki khât gá ôh tá xê tiah mê. Kuăn pơlê xâu, vâi hâi hlê, hâi ‘nâi mâu tơdroăng ki kal. Xua môi rơnó tôh têa, liăn tôh têa hên thế tơmiêt i nhên, tung môi ha tiu tâng tôh 1 hdroh kô tâi 1 rơtuh troh 2 rơtuh 500 rơpâu liăn, tâng toh tâi plâ rơnó kô tâi dâng 50-60 rơtuh liăn hnoăng pêi cheăng tung môi ha, tơkéa vâ tối cho tơ’mô [ă liăn ki rôe kơmăi tôh têa kơd^ng. Tâng kơmăi toh têa WASI yă dâng 60 rơtuh tung/ha, lơ kơmăi tôh têa dêi Israel ki dâi le\m tâ dâng 70 rơtuh liăn/ha mê ăm hlo nhên kơ’nâi môi rơnó tôh kuăn pơlê hiăng châ xo tơvêh dêi liăn ‘no ‘no apoăng. {ă môi tơdroăng nếo, xua kơmăi toh têa nôkố tơtro [ă kơmăi ki tôh ing hơngế. Pak^ng mê, kơmăi ki kố ôi rơvât phon ing têa tôh mê pin châ kơd^ng phôn rơvât, kơd^ng liăn hnoăng lăm rơvât phon, rak ngăn kơtâ ôa, pơreăng u\m rêi a kơxái tiu. Tơkéa vâ tối, pin kô châ séa ngăn pơreăng ki re\ng hlâ [ă hrá hlâ, pơreăng pro tiu rơxôk, thăm nếo bú tơ’mô 1/3 kơxo# liăn hmâ ‘no.

- Hôm mơnê kô thak sih.

 

A Sa Ly prếi Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng

 

 

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC