Peăng xêi hiăng vâ măng trê pơtrêu iâ, drêng ngin troh a pơlê Kon Jơ Dri, cheăm Đăk Rơ Wa, pơlê kong kơdrâm Kon Tum mê vâi krâ-nho\ng o akố xuân hiăng pơxiâm châi ing chiâk. Hiăng môi tiah tơdroăng hmâ, ai hên vâi kơdrâi hmâ lăm troh a têa kơneăng vâ xếo chêng ko\ng, klêi mê, hnêng têa kơneăng pôu djâ vêh a hngêi vâ pế hmê. Têa ki mê vâi kơdrâi hmâ trêng tung plôi khăng, klêi mê tâ tung pong pôu pá ro\ng, djâ vêh a hngêi.

Jâ Y Mai, ối a pơlê Kon Jơ Dri ai tối tiah kố: Kơtôu plôi khăng cho tơmeăm ki hmâ tung tơdroăng rêh kâ ối dêi kuăn pơlê Bơhnéa akố. Kơtôu plôi khăng hmâ châ kuăn pơlê xúa vâ trêng têa ki hnêng xo ing têa kơneăng djâ vêh a hngêi; dâ têa, lơ tâ rơhé hdrối vâ lo lăm chiâk; mâu ngế ki rơkê ối chiâng bro kơtôu plôi vâ mơjiâng pro mâu têng nêng, prôa ki ê. Nôkố, maluâ vâi preăng xúa plôi khăng, la ai mâu rơpo\ng ‘nâ xuân ối xúa plôi khăng mê vâ trêng têa djâ lăm chiâk, tâ drôu vâ ăm tơmối ôu lơ vâ mơđah tơbleăng ăm i le\m mơnâ mâ ngăn.

Vâi krâ-nho\ng o a pơlê Kon Jơ Dri xúa plôi khăng vâ hnêng têa

Roh vâi krâ nah, hdroâng Bơhnéa ki xiâm vâi hmâ rêh ối ing pêi chiâk pêi deăng. Klêi kơ’nâi rơnó chối báu chiâk, yâu dâng mơ’nui khế 5, kuăn pơlê hmâ pêt tơ’nôm mâu plôi, tơ-uâ, pía, tung mê, ai tá pêt plôi, tơkôm plôi hiăng krâ tá troh khăng ah vâi xo plôi ga vâ xúa pro tơmeăm.

Ing rơnó krí xo hdrối, kuăn pơlê hiăng rah xo mâu plôi ki hiăng krâ, kân, le\m vâ xo kloăng ga vâ pro hdrê. Klêi kơ’nâi vâi hiăng chối báu, vâi kô xo hdrê plôi ki mê mơdâ tâ tá k^ng lơ tung dế chiâk, malối a tơnêi ki ôh tá hâi pêt tơmeăm. Ing mê, kơxái plôi kô chiâng dâi le\m, ôh tá eâ rơvât phon, ôh tá eâ tôh têa. Troh a khế 11, khế 12 mâu plôi ki mê hiăng krâ, kơtôu ga kô tr^ng, chí le\m, hiăng khăng vâ chiâng kơtôu ki khăng kơto, vâi krâ kô krí xo mâu plôi ki mê, kal athế tơkôm ton vâ bro chiâng tơmeăm ki xúa ing plôi mê, kal athế bro rơhí rơhó [ă nhên khât.

Kơtôu plôi khăng [ă mâu kơlá, phêa ối chiâng vâ pro têng nêng

Pôa A Mơ ối a pơlê Kon Jơ Dri hơ’muăn tối: Klêi kơ’nâi krí xo plôi hiăng khăng, apoăng, vâi athế xo môi to hơkê pôe tơxui plôi vâ pro ngâ plôi, roh mê, vâi athế pong krâu ăm ngâ ga i tơvó le\m. Hmâ hlo, ngâ plôi vâi pro a tíu ki ai tơxui, kông, la xuân ai drêng ‘nâ vâi pro ngâ pa k^ng tơxui. Vâ pro ăm kơtôu plôi chiâng dâi le\m, ai mâu ‘nâ ối rơgi pro rơneăm. Klêi mê, vâi krâ-nho\ng o kô ‘no têng a tô lơ drá a drá peăng on to lâi hâi ‘nôi, klêi mê nếo xo tâm tung trâp ing 10 troh 15 hâi vâ ăm klêa plôi u\m ‘nôi. Drêng klêa tung dế plôi hiăng u\m, kuăn pơlê nếo xo plôi ki mê vâ hơ’ngrâu ăm i krúa.

Pơtối mê, vâi xúa môi to plâi kong, nâl Bơhnéa tối dêi cho Ngeng, vâi tâ tung klêa plôi khăng mê, klêi mê, vâi djâ tâm tơ’nôm ai 2 măng t^ng nếo, klêi mê xo nếo hơ’ngrâu ăm ga i krúa. Plâi Ngeng ga vâ tah lôi ki xú u\m [ă pro krúa tung klêa plôu, drêng mê, plôi ki mê bu ối to kơtôu tê. Tung pơla tâm tung trâp [ă drá a drá peăng kô kum ăm plôi thăm rế khăng, ôh tá la lâi tro kơmuâ, kơmú kâ hrê, têa ôh tá châ mot [ă krá kâk tâ. Môi to kơtôu plôi khăng tâng xúa tro tơdroăng mơni krá ton sap ing 3 troh a 4 hơnăm nếo pok lơ tơhneăng.

Hdrối nah, mâu rơpo\ng hdroâng Bơhnéa hmâ ai to lâi chât to plôi khăng vâ xúa rêm hâi; a drá peăng vâi ối hdrâ ‘măn to lâi chât to nếo vâ xúa, ga ai hên túa kân ku\n, pơrá phá dêi pó, ai plôi ki ‘nâ ga tơvó, ki ‘nâ kơ’nhuăng, kơ’nhuâng, tơhleâng, la ki hên tâ ga tơvó pu\m le\m drăng klêa [ă a ngâ.

Kơtôu plôi khăng vâi hmâ xúa hên tung tơdroăng rêh ối dêi mâu hdroâng kuăn ngo Bơhnéa. Tâng plôi ki kân vâi hmâ ‘măn a mum hngêi lơ dâ têa vâ ăm tâi rơpo\ng ôu, la ki mê cho túa plôi ku\n ki vâi kơdrâi hmâ lăm hnêng têa kơneăng djâ vêh vâ hnêng têa, lơ tâ rơhé hdrối vâ lo lăm a chiâk.

Kơtôu plôi khăng hmâ xúa ăm kế ki lâi, vâi kô xúa vâ pro to môi tơmeăm ki mê, ôh tá chiâng tâ kế ki kố ki ê. Ai drêng ‘nâ, vâi pôe plôi mê pro chiâng kế ki vâ hnêng têa, uâng hgê kơchâi, kui, trêng drôu [ă pro kế ki vâ pê têa [ă hên h^n mâu tơmeăm ki ê. Hdrối nah, tơdroăng cheăng ki apoăng tung hâi dêi vâi kơdrâi klêi kơ’nâi riu koi, vâi hmâ hdrâ mâu plôi khăng mê tung pong, klêi mê lo lăm a têa kơneăng vâ djâ vêh a hngêi pế hmê, tâi tâng rơpo\ng châ kâ lơ djâ a chiâk deăng.

Tiô kuăn pơlê akố tối, têa ki tâ tung plôi mê ga cho tơviah păng ‘nâng, ôh tá môi tiah têa ki tâ tung kung kếo, lơ tung chhá. Maluâ, têa ki dâ tung kơtôu plôu khăng ga rơngiâp plâ hâi, maluâ vâ ‘măn a tíu ki tô xua kơtôu plôi khăng ôh tá tro tô mê ga tơtro [ă tơdroăng ki djâ lăm a chiâk. Klêi kơ’nâi pêi cheăng tơbrêi, ôu môi rơlo\n têa lơ hgok ôu kâ rơhé ki tâ tung plôi, rêm ngế kô tâ rơngiâp le\m, ôh tá xê bu châ kâ phâi xua tơbrêi pêi cheăng mê ối châ kâ kế ki xú le\m tung ki xú pơ-ôu dêi môi to plôi mê.

Xuân tiô pôa A Mơ, kơtôu plôi khăng mê ối xúa vâ trêng drôu ăm tơmối ôu lơ trêng drôu xiâm, trêng mơheăm í tung mâu hâi rơkâu xối xeăng báu, chối báu [ă hên h^n tơdroăng ki ê.

Môi tung mâu tơdroăng ki tơviah ê ki preăng ai mơngế ki ‘nâi sap ing rơxông vâi krâ nah, ai mâu vâi kơdrâi hdroâng Bơhnéa klêi kơ’nâi mơhum, vâi hmâ xo plôi khăng vâ trêng têa tô pêa tâ tá klêa, pro đi đo tiah mê tung plâ 1 măng t^ng, kô tah tâi mâu tơdroăng ki ‘mêi tung châ. Xua ti mê, plôi khăng mê cho tơmeăm ki kal khât, pro pơxúa ăm tơdroăng rêh ối dêi hdroâng Bơhnéa ing hên sap ing chal ton nah troh nôkố.

Dế nôkố, tơdrêng [ă tơdroăng ki mơnhông pêi chiâk deăng, kuăn mơngế hiăng mơjiâng hên tơmeăm khoăng ki xúa pơrá phá dêi pó, ga ai hên [ă tơ’lêi xúa, xua mê, kuăn pơlê xuân preăng hlo plôi ki mê vâ xúa kơtôu plôi khăng ki xúa tung rêh kâ ối. Mê râ, [ă tơdroăng ki ai krê xêh tiah mê, [ă xuân cho môi túa le\m tro tiô khôi hmâ, kơtôu plôi khăng xuân ối cho tơmeăm khoăng ki malối kal khât tung tơdroăng rêh kâ ối dêi mơngế Bơhnéa.

Thùy Hương – Hlá tơbeăng Kon Tum

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng