Nếo chôu ‘măn dêi hô sơ ki vâ mung liăn ‘mâi pêt tơmó kơphế, pôa Hà Văn Lạc, Kăn pho\ pơkuâ ngăn Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó môi tung khu 720, a tơring Ea Kar, kong pơlê Dak Lak, ối tung Ko\ng ti xiâm kơphế Việt Nam tối ăm ‘nâi, Ko\ng ti ai 320 ha kơphế, ki hên tung kơphế kố cho kơphế ki hiăng krâ. Sap ing hơnăm 2009 nah troh nốkố, ko\ng ti  nếo pêt châ vâ chê 100 ha. Ki xiâm dêi tơdroăng Ko\ng ti khoh pêi pêt hrá, cho xua ôh tá ai liăn. Tiô pôa Hà tối, vâ khoh pêt tâi tâng kơxo# tơnêi deăng ki kố, ko\ng ti kal ai lối 70 rơtal liăn. Maluâ tiah mê, dế nôkố, rêm ha châ hngêi rak liăn ăm mung dâng 180 rơtuh liăn, ăm mung hên hdroh tiô tơdroăng ga. Vâ khoh châ mung liăn, ko\ng ti trâm hên tơdroăng pá, kal athế mơnhên tối ‘na tơná ai tơmeăm khoăng mê nếo ăm mung. Pôa Hà Văn Lạc tối ăm ‘nâi:

‘’Cho khu mơdró kâ, ngin hlo ki pá má môi dế nôkố cho kơxo# liăn, ki rơhêng vâ tối kơxo# liăn ki pơtuah vâ ‘mâi pêt mơjiâng kơphế dêi Chin phuh, maluâ hiăng ai tơdroăng to\ng veăng la ‘na tơdroăng ki pơkâ thế ai kế tơmeăm kok ‘nôi, mê ngin hlo tiah kố: tung khu râ xiâm ngăn ‘na tơdroăng cheăng tá hâi teăm ai vâ môi tuăn. Malối, ai troăng hơlâ ăm khu mơdró kâ, xo tơmeăm khoăng ki mơjiâng tung la ngiâ ah [ă tơmeăm khoăng ki vâ tơniăn ăm tơdroăng kok hngêi rak liăn, mê ngin nếo chiâng pro, tâng ôh, kô pá ăm ngin’’.

Pôa Phạm Quang Hùng, Kăn [ơrô ngăn ‘na tê mơdró kâ, Hngêi rak liăn kum ‘na pêi chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê cheăng a Ea Kar tối ăm ‘nâi, sap apoăng hơnăm troh nôkố, kơxo# liăn ki ăm mung châ lối 1 rơpâu 50 rơtal liăn. Tung mê, kơxo# liăn ăm mung vâ ‘mâi pêt kơphế [ă mâu khu mơdró kâ tơnêi têa bu châ lối 14 rơtal 500 rơtuh liăn.

Tung pơla ăm mung liăn vâ vêh pêt kơphế, hngêi rak liăn xuân hiăng hlo ối ai hên tơdroăng ki ối tơvâ tơvân, chiâng pá ăm kuăn pơlê châ mung liăn. Ki nhên ga, tơdroăng pơkâ yă dế kố dế trâm hên tơdroăng pá. {ă mâu khu mơdró kâ dêi tơnêi têa ki kal vâ tăng mung liăn ‘mâi pêt kơphế cho hên ‘nâng, la tơnêi ki pêi chiâk pêi deăng cho tơnêi ki mung, xua mê, ôh tá ai tơnêi vâ kok pơtuah liăn ngân. {ă mâu hdrê loăng ki pêt a chiâk deăng, ki hên mâu kơ koan ki ai tơdjâk dêi kong pơlê xuân tá hâi ai hlá mơ-éa mơnhên tối [ă mâu hdrê loăng ton hơnăm, xua mê, kơ koan ki trâm tơpui tơno ôh tá xo hlá mơ-éa ki chêh tối ahdrối. Pôa Phạm Quang Hùng tối ăm ‘nâi tơ’nôm:

‘’Ki pá má môi cho tơmeăm ki pin mơjiâng pro kơtăn kố hiăng ai 5 troh 10 hơnăm, mê tơdroăng ki chêh bro hlá mơ-éa ăm phêp mơjiâng pro vâ chêh mâu hlá mơ-éa ki mơnhên tối [ă mâu hdrê loăng ki pêt mơjiâng a tơnêi ki mê. Ki má péa, troh nôkố tá hâi ai hlá mơ-éa klâi ai pơkâ ăm phêp pro mơnhên mâu hdrê loăng pêt tung tơnêi mê vâ khoh mơhno tối dêi tơmeăm pêt vâ kok liăn hngêi rak liăn, xua mâu khu mơdró kố ôh tá ai tu\m kế tơmeăm ki vâ kok a mâu hngêi rak liăn, mê khu kố xuân trâm pá tung tơdroăng pơtuah liăn ngân a hngêi rak liăn. Tâng hngêi rak liăn xúa tơdroăng pơkâ 55 vâ ăm pơtuah, mê kơxo# liăn ăm mung ôh tá ‘nhó hên. Xua dế kố hlo kuăn pơlê kal vâ ‘mâi pêt tâk hên kal châ hr^ng rơtal, la ôh tá ai tơmeăm khoăng ki vâ kok mê khoh ôh tá kâi châ mung liăn ngân a hngêi rak liăn’’.

Vâ ăm kuăn pơlê mung liăn chía châ tơ’lêi vâ mơdâ pêt kơphế, mê pôa Hồ Xuân Bửu Tư, Kăn pơkuâ hngêi rak liăn kum ‘na pêi chiâk deăng [ă mơdêk thôn pơlê ki ai tíu cheăng a tơring Ea Kar, kong pơlê Dak Lak pâ thế, pak^ng tơdroăng ki tơnêi tea kal vâ pro mơnhên pơla tíu rak liăn kum mâu pơlê pơla ki xơpá [ă ăm mung vâ tê mơdró kâ, mâu kơ koan ai tơdjâk troh kal séa mơnhên ngăn to\ng kum tơdế kơxo# liăn ăm kuăn pơlê tung pơla hâi khế ki hiăng pơkâ, tơdrêng amê, thăm mơnhông kơlo ki ‘no liăn ăm mung hên tâ nếo, vâ tơxâng [ă tơdroăng kal vâ mung dêi kuăn pơlê. Ki nhên ga ăm mung vâ pơtối ‘mâi pêt kơphế sap ing 180 troh 200 rơtuh liăn tung 1 ha. La ki kal tâ, mâu khu râ, kơvâ cheăng dêi khu kăn xiâm pơkuâ kal séa mơnhên ngăn ‘na tơdroăng kok tơmeăm vâ mung liăn. Pôa Hồ Xuân Bửu Tư tối ăm ‘nâi:

‘’Pin kal athế ai troăng hơlâ ki hơngế lăm troh a pơlê cheăm vâ hnê tiô khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng hiăng hnê, khu hnê ngăn ‘na luât, hngêi rak liăn tơnêi têa pơkâ tung túa kok tơmeăm khoăng, ngế ki lâi cho mơngế ki mơnhên tơmeăm khoăng a kơpong tơnêi ki mê, [ă kơ koan ki lâi ki k^ ăm phêp vâ khu mơdró kâ tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng kok tơmeăm ahdrối vâ pơtuah liăn ngân’’.

Tơdroăng ki ‘mâi pêt kơphế cho troăng hơlâ ki kân dêi tơnêi têa, vâ ‘mâi pêt hơ’lêh a loăng kơphế ki hiăng krâ ton hơnăm dế ôh tá dâi, thăm mơnhông mơdêk ‘na kơvâ pêt kơphế Việt Nam, mơnhông mơdêk ‘na tơdroăng rêh kâ ối ăm kuăn pơlê tung pêi chiâk deăng. Maluâ ti mê, [ă mâu ngế ki ối tơvâ tơvân tơdroăng cheăng vâ mơnhên tối kế tơmeăm vâ tơniăn ăm tơdroăng châ mung liăn ‘mâi pêt kơphế. Xua ti mê, khu xiâm ngăn ‘na tơdroăng cheăng kal athế veăng pêi pro vâ tah lôi mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân, vâ mơngế ki kal vâ liăn ngân tơ’lêi iâ tung tơdroăng lăm pơtuah liăn ngân vâ ‘mâi pêt dêi kơphế.

Hương Lý chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng