Mơd^ng tơku\m pơlê dêi mơngế M’nông a kong pơlê Dak Nông hmâ po apoăng hơnăm, drêng báu dêi rêm rơpo\ng hiăng bêng pêng hnôu kơphế pêng hneăm. Kố cho leh mơd^ng ki kân ai hên pơlê ki veăng ai mâ amê, hmâ hlo, vâi krâ hmâ po sap ing 2 troh a 3 hơnăm, rêm roh po tiah mê ai sap ing 5 troh 6 to pơlê veăng mơd^ng, xah ôm hêi.

Pôa Điểu N’Glơr, 61 hơnăm, ối a pơlê Bu Ndrunglu, cheăm Dak Ndrung, tơring Dak Song, kong pơlê Dak Nông tối ăm ‘nâi, tơku\m pơlê cho leh mơd^ng ki kân má môi dêi mơngế M’nông, xua mê, tơdroăng ki hbrâ pêi pro kố ga cho ton ‘nâng, athế tơpui tơno i nhên.

Leh mơd^ng tơku\m pơlê dêi mơngế M’nông a kong pơlê Dak Nông

 Hdrối vâ po leh mơd^ng mê, krâ pơlê athế po hâi hôp pơlê, rah xo tíu ki vâ tơku\m po, tơdroăng pro kân lơ pro ku\n. Mâu pơlê ki veăng pêi tơku\m leh mơd^ng mê xuân hbrâ tu\m mâu kế tơmeăm ki mâu rơpo\ng hngêi hiăng păn roăng, pêt mơjiâng, môi tiah báu prá alâi, chu í, drôu xiâm. {ă pơlê ki po mơd^ng mê, xuân athế hbrâ rơnáu tu\m têk mâu tơmeăm tiah mê vâ tơdah tơmối:

‘’Kố cho leh mơd^ng ki kân má môi dê pơlê pơla, tơku\m ai dâng 4 troh 5 pơlê tung cheăm, thăm nếo ối krếo mâu cheăm ki ê há. Hmâ tơku\m po a khế 2 lơ khế 3, đi do po a rêm pơlê, xua mâu krâ pơlê rah xo pơlê ki lâi ki pro hdrối, mê pơlê ki mê kô pro ahdrối. Hdrối vâ rơkâu xối, mê pơlê ki po mơd^ng kô tơku\m tâi tâng khu droh rơtăm lăm tung kong ko hdréa, pêi báu ‘nhe\n, pế drôu xiâm, hbrâ pôh chu í… tu\m mâu tơdroăng ki mê kô hbrâ hdrối tâ ai 2 khế, vâ tơdah tơmối ing  pơlê ki ê veăng leh mơd^ng akố’’.

Tung leh mơd^ng tơku\m pơlê mê, roh ki tơdah suâ tơmối cho ki kal má môi, [ă hiâm tuăn loi dêi ‘’tơmối mot tung pơlê môi tiah kuăn mot tung pơtok klêa tơná’’ xua mê, ôh tá pơrah vâi kơdrâi, vâi kơnốu, lơ kro kơtiê, ôh tá pơrah khu ki tiô khôp lơ ôh tá tiô khôp, tâi tâng pơrá châ pơlê ki po mơd^ng mê tơdah suâ krâu kơhnâ khât. Ki rơhêng vâ tối, tung leh mơd^ng tơdah pú hmâ, mâu khu to\n chêng dêi pơlê ki po mơd^ng mê kô to\n mâu [ai chêng ki tơdah, koh suâ kơ tơmối. Mâu vâi droh rơtăm kuâ ko\ng dêi pó rơngê ting ting, kơhnhon xuâng tâ tá kâng vâ mơhno tơdroăng ki krip ro dêi leh mơd^ng [ă nhoăm kơ tơmối. Tung mê, xuân ôh tá păng lôi [ai chêng tơdah tơmối, rơ-rêk ga chuât re\ng vâ koh tơdah vâi krâ-nho\ng o achê hơngế rơtế hơniâp ro [ă pơlê pơla. Pôa Pâ Rin, inâi cho Điều Njrah ối a pơlê Bu Prâng, cheăm Dak Ndrung, tơring Dak Song, kong pơlê Dak Nông tối, tơdroăng ki koh tơdah tơmối cho hiăng hbrâ rơnáu krâu khât:

‘’Pơlê ki po mơd^ng mê kô ăm mâu khu to\n chêng, tơmeăm hdroăng [ă ăm mơngế ki rơkê tơpui, rơkê rơngê ting ting vâ êng tiâ [ă krâ pơlê ki ing ê troh akố. Drêng nho\ng o ing pơlê ki ê troh, khu nho\ng o ki po mơd^ng mê kô ting ting êng tiâ, khu to\n chêng kơnốu [ă khu to\n chêng kơdrâi kô tâng ối péa pâ bo cheăng to\n [ai chêng tơdah tơmối, kăn pơlê kô bruô tơmeăm ăm tơmối, môi tiah priê pâ rơno\ng, mâ xâng ko\ng, hât ki hiăng chiê [ă hên mâu tơmeăm ki ê vâ mơhno tối tơdroăng tơru\m’’.

Vâ hbrâ ăm leh mơd^ng tơku\m pơlê, mê pơlê ki po mơd^ng mê kô mơdâng môi to kâng ki kân a tơdế plông hngêi ki xo\n, tíu ki po mâu tơdroăng mơd^ng. Kố cho leh mơd^ng dêi tâi pơlê pơla mê kâng ki pro xuân châ rah xo phêa ki kân, xo\n, tơmeăm hdroăng ki vâ pleăng mê cho kơpôu đâi. Leh mơd^ng kô pơxiâm po drêng tơmeăm hdroăng hiăng châ ‘măn a djeăm ki pro [ă kơto\n, kơtum, tung mê ai ko kơpôu, hơ’neh í, hmê [ă plôi drôu, pá kơdâm kâng ai kât troh a chât xiâm drôu vâ kăn rơpo\ng hngêi [ă tơmối i rơtế ôu, kâ hơ’neh mâm kơpôu châ chiê hơ’nêh ki hiăng pơchên mê tơdrêng hlối, ki u ối kô klâ xing xoăng ăm mâu ngế tung pơlê djâ vêh, ngế ki ôh tá lăm xuân châ xing xoăng.

Tâ tá kâng vâi ai mơdâng péa to hngêi ki lêm [ă hlá xá, cho tíu ki vâ ăm rêm ngế ối pơtê, tơpui tơno. Xua leh mơd^ng kố hmâ pro ton [ă hên tơdroăng mê tơmối ing mâu pơlê ki ê troh kô ối tung hngêi ki pro [ă kơlá, phêa mê plâ mâu hâi po mơd^ng. Hmôu pơ tiah mê, rêm ngế rế châ kâ hơ’nêh mâm, ôu drôu xiâm, rế rơngê ting ting êng tiâ dêi pó. Mâu vâi krâ ki rơkê vâi kô hdrôu, rơngê rơngối ối achê kơnoh on ton, vâi xah hêi tiah mê châ 3 hâi 3 măng, ai drêng ‘nâ tâi môi pơla măng t^ng. Kố châ ngăn cho ‘’leh mơd^ng kâ plâ hơnăm, ôu plâ khế’’ dêi pơlê pơla M’nông roh vâi krâ nah.

Pôa Pâ Rin, cho Diểu Njrah ối a pơlê Bu Prâng, cheăm Dak Ndrung, tơring Dak Song, kong pơlê Dak Nông tối: Nôkố, xua ing tơdroăng ki mơnhông mơdêk dêi pơlê pơla, ôh pá châ tơku\m po leh mơd^ng ton môi tiah vâi krâ roh nah. Maluâ ti mê, tâng a pơlê cheăm ai tơdroăng kal, khu kăn [ă kơ koan ai tơdjâk troh xuân ối tơku\m po leh mơd^ng tơku\m pơlê vâ tơbâ khôi túa, vêa vong dêi mơngế M’nông.

‘’Nôkố, vâ tơku\m po leh mơd^ng tơku\m pơlê kô trâm pá ó khât, [ă ôh tá toh chôu phut, tâng lơ tơku\m po mê bu po pro iâ tê xua khu kăn pơkuâ ki djâ pro, mâu t^ng kâ kơpôu hiăng ôh pá ai, kơdroh tâi tâng mâu khôi túa ki ôh tá tơtro [ă  tơdroăng rêh ối rêm hâi nôkố, la xuân ối rak vế tro tiô khôi túa dêi leh mơd^ng, mê cho tơdroăng tơru\m pơla pơlê pơla’’.

Leh mơd^ng tơku\m pơlê pơla cho môi khôi mơd^ng ki kân dêi mơngế M’nông. Tung roh mơd^ng mê, cho vâ mơhno tối hiâm tuăn pói vâ dêi pơlê pơla rơkâu khu xeăng kum ăm mêi tro tô ‘ló, loăng nhâ chiâng dâi le\m, kế tơmeăm ai hên, phâi phok, troh mơ’no khu kuăn kiâ ki kâ ‘nhê tơmeăm, kring vế, rak ngăn pơlê cheăm, rêm rơpo\ng hngêi phâi tơtô. Tơdroăng ki to\n chêng tơgôu koăng, rơngê ting ting, ôu drôu xiâm, kâ hơ’neh mâm cho vâ thăm mơdêk tơdroăng tơru\m, hiâm tuăn kơhnâ pêi cheăng, mơjiâng, kring vế pơlê pơla [ă pơtối rak vế dêi khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo.

Thị Đoắt chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng