Hơniâp ro tơ’mot idrâp tơdrá Kong ngo tung Leh tơbleăng kơphế
Chủ nhật, 07:00, 19/03/2023 H’Xíu/VOVTâyNguyên H’Xíu/VOVTâyNguyên
VOV4.Xơ Đăng - A drô troăng prôk chêng, cho troăng Phan Đình Giót, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak, tung Leh tơbleăng kơphế Ƀuôn Ma Thuột; nếo achê pơla kố hiăng po roh mơhno túa lĕm tro tơdroăng chal vâi krâ nah, ai inâi "Rơ-rêk idrâp Kong ngo”. Akố, kuăn pơlê ƀă tơmối hiăng châ tâng, hmâng mâu tơdroăng ki mơđah hơniâp ro.

 

Tơdroăng ki kơhnhon xuăng MKăm Prôk, nâl Rơđế tối cho “Tơkŭm mâu prôa”, ƀă idrâp chuât rĕng pro hơniâp ro tâi tâng kơphô̆ prôk chêng Phan Đình Giót. Kố cho tơdroăng ki mơđah dêi khu vâi krâ a ƀuôn Wiâo, pơlê kân Krông Năng, tơring Krông Năng mơđah, hiăng châ kâ pri ối má môi tung Mơđah tŏn chêng koăng mâu hdroâng kuăn ngo dêi kong pơlê Dak Lak a hơnăm nah. Pôa Y Wơn Niê (ối tối cho pôa Jon) hơniâp ro, sôk suâ drêng veăng ai mâ, pêi pro mâu tơdroăng ki Leh tơbleăng kơphế Ƀuôn Ma Thuột tung “rơnó kâ hơnăm ôu khế” dêi hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên.

 

 

“Hâi kố, ngin kô mơđah 4 tơdroăng, tung mê ai kơhnhon xuăng, châ ôu drôu xiâm, châ hmâng idrâp chêng koăng, ki má péa nếo cho tŏn chêng kơlá. Á tâ hơniâp ro păng ‘nâng, ngin hiăng mơđah tâi tâng tá tơdroăng ki ngin rơkê, tơdroăng ki kơhnâ vâ khât vâ ăm tơmối, nhŏng o châ hmâng, châ ‘nâi tơdroăng ki ro ri dêi leh tơbleăng xah ôm hêi pơlê pơla tung khế 3 kố”.

Ai 2 tơdroăng mê cho Hâi roh châ trâm dêi pó ƀă châ hlo, châ tâng idrâp tơdrá dêi Kong ngo, tơdroăng mơđah tŏn chêng koăng, kơhnhon xuăng mê hiăng pơtroh ăm vâi krâ - nhŏng o, mâu tơmối mâu tơdroăng ki ro rih dêi mâu hdroâng kuăn ngo ki dế rêh ối a kong pơlê Dak Lak. Xuân chiâng vâ hơ’muăn tối troh tơdroăng tŏn chêng koăng ƀă hlái, chêng kơlá, chêng kok, hơdruê k’kưt, ƀă xuăng Mkăm Prôk dêi hdroâng Rơđế”, hơdruê tơdrá then rêi prôa tĭnh ƀă rơvŏng hlŭm dêi hdroâng kuăn ngo Tày - Nùng; tơbleăng mơhno, mơđah mâu prôa dêi hdroâng kuăn ngo ki hiăng châ rơnêu bro, môi tiah chêng kơlá, rơvŏng hlŭm, violon kơlá, violon café, dô kơlá, chêng arap klŏng phêa, prôa tơnĭng, cho prôa hmốu ƀă hên hĕng mâu prôa ki ê. Ai hên mâu tơdroăng ki mơđah châ tŏn la tro tiô ngê̆ thuât pro kuăn pơlê rơhêng vâ tơmâng ngăn.

Jâ Nguyễn Thị Kim Linh, 80 hơnăm, lo ing pơlê kong kơdrâm Nha Trang, kong pơlê Khánh Hoà hâk ro xua châ hmâng ƀai “Í rŏng” uâ ƀă violon kơlá dêi môi ngế o kŭn 11 hơnăm.

 

 

“Troh akố vâ ngăn mê xuân châ hlo, châ ‘nâi nhên tơdroăng ki mơđah mê cho lĕm tro ƀă mâu hdroâng kuăn ngo mơđah tro tiô khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Á hlo hơniâp ro ‘nâng, mâu hdroâng kuăn ngo vâi chiâng pêi pro mâu prôa, chiâng rêi, tŏn, hlŭm mâu prôa, rơvŏng ki mê chiâng ai tơdrá ki ‘ló ro păng ‘nâng, maluâ môi ngế o kơdrâi hơnăm ối ‘nĕng hiăng khên mơđah rơkê ó tiah mê... La ngiâ ah, muăn ki mê xuân chiâng môi ngế ki rơkê păng ‘nâng”.

Tơdrêng ƀă tơdroăng ki mơđah mâu tơdroăng rêi prôa, tŏn chêng koăng, hlŭm rơvŏng, mâu vâi krâ-nhŏng o, tơmối ối châ ngăn, châ tŏn, châ rêi, châ hlŭm lối 20 khu prôa dêi kuăn ngo. Ngoh Đỗ Như Ý, lo ing Hà Nội hơniâp ro khât klêi kơ’nâi rêi mâu prôa dêi hdroâng kuăn ngo akố:

 

 

“Tiô á hlo mâu prôa ki kố cho tơdroăng ki hiăng hmâ trâm, hmâ hlo ƀă mâu ngế môi tiah á cho roh apoăng troh trâm akố xuân chiâng vâ rêi, vâ tŏn, laga, ôh tá xê pá puât môi tiah mâu prôa ki ê. Tiô á tơmiât mâu prôa, rơvŏng ki kố xiâm kối  cho ing tơdroăng pêi cheăng dêi kuăn pơlê mê vâi khoh chiâng rơkê mơjiâng pro vâi xuân vâ mơđah, pro pơro ăm tơdroăng pêi cheăng rêh hâi, ti xê bu tơkôm ăm to mâu ngế ki rơkê rêi, tŏn, hlŭm. Roh xah hêi ro kố, a tơmiât kal athế tơ’mot hên mâu khôi túa, vêa vong dêi mâu hdroâng kuăn ngo akố, ga kô tơtro tâ ƀă tơmối, ƀă mâu ngế ki ing tíu ê troh ngăn kố”.

Tiô Nghệ sĩ Ưu tú Vũ Lân tối, mâu vâi krâ ki rơkê a pơlê cheăm ki rơkê plĕng ƀă túa ki mơđah, rơtế ƀă khu ki ngăn ‘na tơdroăng hơdruê xuăng dêi Hội Văn học Nghệ thuật Dak Lak hiăng châ tơkŭm hên mâu văn ngệ sĩ, mâu ngế ki hriăn  plĕng ‘na khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo, hiăng mơjiâng hên khu prôa ing kơlá, phêa. Tơdroăng kố hiăng veăng kum pro ăm leh xah hêi ro kơphế hơnăm kố thăm ai hên tơdroăng ki chôu vế, ôh tá la lâi kâi piu.

“Tơrŭm cheăng pơla tơdroăng hơdruê xuăng chal vâi kra roh nah dêi mâu hdroâng kuăn ngo ƀă tối tơbleăng mâu tơdroăng ki rơkê plĕng dêi chal nếo ki xua pin rơkê plĕng môi tiah mơjiâng pro chêng kơlá. Tâng vâ tối, túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo a Dak Lak ga ai hên ƀă châ mơđah tung roh tơkŭm pơla po mơđah leh xah hêi ro kơpong kong ngo kố ga tơtro khât; mê cho mơhno tối khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo a Dak Lak tối krê ƀă ga xuân tơtro păng ‘nâng ƀă roh ki po Festival kơphế hneăng ki kố”.

 

H’Xíu/VOVTâyNguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC