Mơngế Rơteăng a Dak Lak rak vế khôi túa - vêa vong
Chủ nhật, 07:00, 12/03/2023 Nhat Lisa - A Sa Ly/VOVTâyNguyên Nhat Lisa - A Sa Ly/VOVTâyNguyên
VOV4.Xơ Đăng - Hiăng luâ 50 hơnăm châ hơngế ing pơlê xiâm Kon Tum troh rêh ối, cheăng kâ a kong pơlê Dak Lak mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo, mơngế Rơteăng xuân ối rak vế dêi khôi tuá, vêa vong hdroâng kuăn ngo tơná. Ing hmân ếo, kơpĕn, pơtâk troh a kế kâ troh a tơdroăng tŏn chêng, rơngê ting ting Rơteăng.

Pôa A Nuă, krâ pơlê ƀuôn Ea Mao, cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak chôu vế, kơtăn kố lối 50 hơnăm, tơdroăng tơplâ tơplong ó khât, ai môi khu Rơteăng athế kơtâu hdâ ing tơring Đăk Tô, kong pơlê Kon Tum troh ối a kong pơlê Dak Lak, hơngế bê châ lối 300km troăng kong. Troh nôkố hiăng vâ chê 50 hơnăm klêi kơ’nâi hâi tơnêi têa châ tơleăng lĕm, Dak Lak hiăng chiâng pơlê má péa dêi mơngế Rơteăng.

Pôa A Nuă ai tối: Tơdroăng rêh kâ ối nôkố hiăng ai hên ki hơ’lêh, mâu tơdroăng rêh ối tiô chal vâi krâ nah hiăng hmâ ƀă kong kế, ngo ngối, chiâk deăng ôh tá la lâi kâi piu.

“Dế ối a pơlê ton vâi krâ nah, ngin hiăng hmâ ƀă kong kế, ngo ngối, rêm hâi lo lăm a chiâk deăng, lăm tung kong tăng kê kơchâi, thăm nếo ai hên mâu tơmeăm môi tiah hơpôe, kơchâi kong… Túa pế pơchên chal vâi krâ hmâ xúa cho phêa vâ prông, tơkéa vâ tối môi tiah hdro nôkố, drêng mê nah, ngin bu ôh tá ai po kâ. Tung mâu rơpŏng ôh tá ai po mê athế prôk chêng lăm troh kong têa Lếo tơ’lêi hlâu vâ rôe lơ hơ’lêh ƀă chu, í, vâ tăng lâk plâi rĭng rí xuân athế lăm troh a kong têa Lếo, xua pơlê ton nah achê Lếo. Pế pơchên tơmeăm kâ drêng mê nah hmâ xúa klŏng phêa, tung kong ai hên mâu kơchâi nhâ ki chiâng xêh, mâu kơchâi, plâi ki xú hŏm lěm xua mê mâu kế kâ dêi hdroâng Rơteăng ngin ga ai hên ó khât xua ing kong kế ăm”.

A cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak dế nôkố ai dâng 1.360 rơpŏng hngêi, tung mê, ai hdroâng Rơteăng ai dâng 1.130 rơpŏng, dâng 5 rơpâu 700 pơ’leăng mâ mơngế. Vâi krâ-nhŏng o rêh ối tơrŭm dêi pó, tơrŭm tá ƀă hdroâng hdrê ki ê, rơtế dêi pó mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo. Pôa A Điêt, kăn ƀô̆ ngăn ‘na mơhno túa lĕm tro cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Pač tối ăm ‘nâi, pakĭng tơdroăng rak ngăn, mơnhông pêi cheăng kâ rơpŏng hngêi, mơngế Rơteăng akố xuân ối rak vế dêi khôi túa tĕn hmôu, jiâ:

“Mâu vâi jâ, nôu, nâ, o kơdrâi tung pơlê xuân ối pơtối těn hmôu jiâ. Ai jâ, nôu ki ‘nâ ối hnê těn ăm dêi kuăn, dêi cháu, xua mê, mâu vâi kuăn, vâi cháu khoh chiâng těn hmôu, jiâ; vâ khoh châ ai mâu ếo pơtâk dêi hdroâng kuăn ngo, vâ ai kế tơmeăm ăm nôu pâ, jâ nôa, ngoh nâ dêi tơná. Tung mâu hâi diâp ŏng mế, pơkoăng mê on veăng ki nếo kô xo bung, duh, jiâ, romoăng, pơtâk, kơpěn vâ ăm dêi jâ nôa, nôu pâ, peăng hngêi kơnốu xuân môi tiah peăng hngêi kơdrâi ăm dêi pó tiah mê”.

A cheăm Ea H’Đing, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak, mơngế Rơteăng xuân hiăng lăm rêh ối amê to lâi chât hơnăm hiăng pơtối rak vế, khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Tung mê, ƀă “Tĭng kâ báu nếo” cho tĭng ki kân má môi tung hơnăm dêi vâi krâ-nhŏng o hdroâng Rơteăng a ƀuôn Hring châ tơkŭm po a hâi Têt Dương lịch rêm hơnăm. Pôa Pê Sương, krâ pơlê Kon Hrêng, cheăm Ea HĐing, tơring Čư̆ Mgăr, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi: “Tĭng kâ báu nếo” hmâ tơkŭm po hâi ki apoăng hơnăm nếo, ti xê to roh ki vâi krâ-nhŏng o vâ vêh ngăn dêi môi hơnăm pêi cheăng kâ, mê ối cho kơxái ki tơdjêp rêm ngế tung pơlê pơla hdroâng mơngế Rơteăng, tơbâ tối vâi krâ-nhŏng o pơtối rak vế, kring tơniăn dêi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tơná.

“Rêm hơnăm, ƀuôn Hring xuân hmâ tơkŭm po tĭng kâ báu nếo, leh mơdĭng kố cho vâ koh mơnê kơ khu xeăng hiăng tŏng kum pơtroh ăm kuăn pơlê mo lěm, môi hơnăm mêi tro, tô ‘ló, châ xo dêi hên kế tơmeăm. Dế nôkố, ôh tá mơ’nhê hên hâi ƀă kế tơmeăm mê ngin hơ’lêh ôh tá xê pro tiô dêi rêm rơpŏng hngêi xếo, mê pro tơdjuôm, pro môi hdroh apoăng hơnăm nếo, rơpŏng ki lâi ai chu mê vâi pôh kâ chu, ai í vâi pôh kâ í, tâi tâng vâi krâ, nhŏng o tung pơlê pơrá tơkŭm a kuât vâ rơkâu xối ƀă tŏn chêng koăng, rơngê ting ting”.

Ngoh A Mang, Kăn phŏ hnê nguăn Tuá lĕm tro, tơbleăng tơdroăng nếo dêi tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi: ƀuôn Hring, cheăm Ea HĐing cho tíu ki tơkŭm hên hdroâng mơngế Rơteăng. Vâi krâ-nhŏng o xuân ối rak vế dêi khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Akố, nôkố ối ai 50 ngế tŏn chêng, tôu koăng, ai lối 30 ngế hơnăm ối nếo, 10 ngế ki tĕn hmôu jiâ, khu xuăng lối 10 ngế ƀă ai 1 ngế rơkê ‘mâi rơnêu chêng koăng.

Tung pơlê nôkố xuân u ối 4 kơtum chêng koăng, tung mê, ai 1 kơtum chêng, hơkâ ki vâ mơđah ăm mâu hâi ki po mơdĭng mê; drêng lo lăm mơđah, khu tŏn chêng ối djâ 16 kơtâ chêng koăng ƀă hơkâ. Khu tŏn chêng koăng dêi ƀuôn Hring ối đi đo châ mâu khu râ, kơvâ cheăng rah xo vâ lăm tơ’noăng, mơđah hên tíu tung lâp tơnêi têa.

“Vâi krâ-nhŏng o ƀuôn Hrêng xuân ối rak vế hên mâu túa tơlá, môi tiah: kâ báu nếo, kleăng kơneăng têa… Rêm hơnăm ƀuôn Hring xuân tơkŭm po tĭng kâ báu nếo a hâi lơ 1 khé 1 dượng lịch ai tŭm têk vâi krâ-nhŏng o Rơteăng ƀă mâu tơmối. Kố cho tĭng ki kal mê pơlê cheăm athế rak vế, tung cheăm Ea HĐing nôkố bu ối to môi pơlê kố râ ki pơtối rak vế, ƀă kơnôm ai tơdroăng tŏng kum dêi tơnêi têa tung rak vế ƀă pơtối mơdêk khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo. Ing mê, ngin thăm rế hnê tối, mơhnhôk vâi krâ-nhŏng o hên luâ tâ kơ mê nếo vâ vâi krâ hlê plěng pơtối rak vế ƀă mơnhông tơmeăm khoăng, mâu tơdroăng ki jâ pôa hiăng hnê ‘măn ăm”.

Nhat Lisa - A Sa Ly/VOVTâyNguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC