Tung hngêi ki kŭn dêi jâ Kăn Hà a cheăm Lâm Đớt, tơring A Lưới, kong pơlê Thừa Thiên Huế, mâu tơdrá Cha Chấp, Ba booch, Ka lới dêi mơngế Pa Cô rêm hâi xuân ối tâng idrâp chuât ro. Hâk vâ tơdroăng ki hnê ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo la jâ Kăn Hà xuân ối ai hên tơdroăng tơmiât drêng khôi túa lĕm tro khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo tơná rế hía rế vâ hía lôi.

Jâ Kăn Hà đi đo tơmiât ‘na tơdroăng hnê ƀă pơchân mâu rơxông hơnăm ối nếo rak vế mâu tơdroăng ki kơnía git ‘na túa lĕm tro dêi pâ pôa. Ing tơxĭn nah, jâ Kăn Hà hiăng hâk vâ ‘na túa lĕm tro ngê̆ thuât. Drêng hiăng kân veăng bro kăch măng, jâ veăng tung khu ki hơdruê xoăng ăm mâu mố đô̆i. Vêh dêi a pơlê, jâ Kăn Hà mơ-eăm tí tăng tơkŭm mâu tơdrá rơngê, ting ting, kohnhon xuăng dêi kuăn ngo Cơ Tu.

Nôkố drêng hơnăm hiăng hên ivá hiăng ôh pá hro xếo, jâ Kăn Hà xuân ối mơdoh dêi hâi chôu vâ hnê ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo mâu tơdrá rơngê, ting ting, hơdruê xuăng dêi mâu hdroâng Pa Cô ƀă Cơ Tu.

“Á mơeăm hnê ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo mâu tơdrá rơngê, ting ting, mâu tơdroăng ki kơhnhon xuăng dêi hdroâng kuăn ngo Cơ Tu, Pa Cô hnê ăm mâu rơxông cháu chái. Á mơ-eăm pro tiah lâi, mâu khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná ôh tá tro hía. Xo ah hmôi á hlâ mê  mâu kuăn ‘nĕng cháu chái xuân ối rak vế mâu tơdrá rơngê, ting ting ki hơniâp ro dêi hdroâng kuăn ngo tơná’’.

Tâng môi tiah jâ Kăn Hà mơ-eăm hnê ăm mâu kuăn ‘nĕng cháu chái mâu tơdrá rơngê, ting ting, túa kơhnhon xuăng tiô khôi hmâ mê ngê̆ nhân Hồ Văn Hạnh, a cheăm Hồng Trung, tơring A Lưới hâk vâ ƀă tơdroăng hnê pong rơgi loăng. Pôa Hạnh ăm ‘nâi, hdroâng Pa Cô rêm hdrôh tơkŭm po leh mơnê jâ pôa lơ pro tơnâp kiâ pơrá athế pong rơgi loăng vâ mơhno ăm mơhúa ngế ki hiăng hlâ.

La tiô rêm rơpŏng, hdroâng hdrê, chiâng vâ pong rơgi loăng bro um kơpôu, ro, pleăng ăm jâ pôa. Pakĭng mê, mơngế Pa Cô ối pong loăng pro ngế ki râng hnêa lơ mâu kuăn kiâ ki hmâ trâm hlo tung tơdroăng rêh ối dêi vâi krâ nhŏng o môi tiah rui, ro, pu pái, í ƀă hên ki ê vâ rơnuâ tung hngêi. Laga, tiô ngê̆ nhân Hồ Văn Hạnh, nôkố mâu krâ pơlê, ngê̆ nhân ki ‘nâi ƀă rơkê ‘na cheăng bu ối iâ, ai mâu ngế ki ‘nâ ivá ôh pá hro xếo, ôh tá chiâng vâ prôk lăm. Xua mê, tơná pôa, ối ai ivá hâi ki lâi mê athế mơ-eăm troh a mâu lâm ki hnê pong rơgi, hnê mâu túa ki lĕm tro dêi pâ pôa ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo ƀă ăm dêi mâu kuăn ‘nĕng cháu chái tơná:

“Klêi kơ’nâi rôh tơplâ xâ Mih troh nôkố mê cheăng pong rơgi loăng hiăng tro pơtê ton. Bu ối iâ mâu ngê̆ nhân, mâu meh ki hiăng hên hơnăm ‘nâi pong. Mê á xuân mơ-eăm tí tăng ‘nâi vâ hnê ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo vâ vâi pơtối cheăng pong rơgi loăng. Á tơkŭm po lâm hriâm vâ ‘mâi mơnhông cheăng pong rơgi loăng mê tơná á phiu ro khât xua cheăng pong rơgi loăng ai rôh vâ vêh rêh ƀă chal nôkố’’.

Vâ rak vế mâu tơdroăng ki kơnía túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ki iâ mơngế, Khu pơkuâ ngăn Đảng A Lưới hiăng pơkâ tơdriăng ‘na ‘’Rak vế ƀă mơnhông khôi túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo a tơring A Lưới, pơla hơnăm 2021 – 2023, troăng pêi pro troh hơnăm 2030’’. Pơkâ kố mơnhên tơdroăng ki vâ pêi thăm mơdêk rak vế, mơdêk ki kơnía ‘na túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo. Tung mê, kơjo rak vế ƀă mơnhông ki kơnía ối tung inâi kế tơmeăm túa lĕm tro râ tơnêi têa; mâu tíu xối tơbâ ton nah – túa lĕm tro châ pơxá râ tơnêi têa, râ kong pơlê dế ai tơdroăng ki vâ hía lôi.

Pôa Nguyễn Mạnh Hùng, Kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring A Lưới, kong pơlê Thừa Thiên Huế ăm ‘nâi: vâ rak vế mâu tơdroăng ki kơnía ‘na túa lĕm tro tiô khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo a A Lưới, tơring hiăng hnê mơhno mâu Ƀơrô cheăng, ki ai tơdjâk troh po mâu lâm hnê, ing tơdroăng tĕng kum dêi mâu krâ pơlê, ngê̆ nhân drêng vâi lối ai ivá:

“Vâ rak vế ƀă mơnhông ki kơnía ‘na túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo mê tung tơdroăng pơkâ, bro mâu tơdroăng tơkêa, malối cho mâu tơdroăng tơkêa ‘na um mơngế vâ mơhno tơdroăng ki hmâ a chê ƀă pơlê pơla mê tơring tơtrŏng troh mâu kơpong ki ai kuăn pơlê hên hdroâng kuăn ngo rêh ối. Tơring xuân pêi pro tro mâu troăng tŏng kum ăm mâu ngê̆ nhân, krâ pơlê ƀă ngế ki châ kuăn pơlê loi nhuô̆m vâ vâi hmiân tuăn tâ, malối cho ai rôh vâ hnê ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo ‘na mâu túa ki rak vế, mơnhông khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo’’.

Tơring A Lưới hiăng tơkŭm po vâ vêh mơhno mơdĭng Ariêu Car, Ariêu A Da tung mâu Hâi mơdĭng mơhno túa lĕm tro xua Tơnêi têa, kong pơlê, tơring tơkŭm po. Tơring xuân pơkâ thế mơnhên mơdĭng Ariêu Car cho tơdroăng ki mơhno túa lĕm tro râ tơnêi têa; tâi tâng mâu cheăm ‘mâi mơnhông, rak vế tơdroăng mơhno túa  lĕm tro khôi hmâ; tâi tâng nâl tơpui dêi mâu hdroâng kuăn ngo châ rak vế ƀă mơnhông.

Tơring tí tăng tơkŭm ƀă rak vế inâi pơlê, inâi têa kroăng, inâi on, mâu inâi, rơkong tơpui, tơdrá rơngê, ting ting, tơdroăng hơdruê xuăng, tơdroăng hơ’muăn ton nah dêi mâu hdroâng kuăn ngo. Tung tơdroăng mê, tơkŭm po rah chêh, chêh bro, in, mơ’no ăm xúa ƀă péa to nâl Pa Cô – Xuăn, Tà Ôi – Xuăn ƀă Cơ Tu – Xuăn. ‘Na túa lĕm tro kế kâ, tơmeăm, tơring kô rĕng pêi klêi tơdroăng pế pơchên kế kâ tiô khôi hmâ dêi mâu hdroâng kuăn ngo a tơring A Lưới.

Tung la ngiâ ah, tơring A lưới kô pơtối tơrŭm ƀă hnoăng cheăng rak vế túa lĕm tro khôi hmâ ƀă kế tơmeăm túa lĕm tro ƀă mơjiâng mâu túa ôm hyô túa lĕm tro, ôm hyô pơlê pơla, ôm hyô kong kế nhâ loăng ƀă túa ki tơrŭm, tơdjêp ƀă mâu kŏng ti ôm hyô, mâu tíu pêi cheăng ki rak ngăn tơmối; mơdêk tơdroăng ki tơbleăng tung um tơvi, rơ’jíu; mơjiâng ƀă mơnhông mâu tour ki tơtro; hên túa tơmeăm lôm hyô tro ƀă mâu tíu xối tơbâ ton nah.

Pôa Hồ Đăng Thanh Ngọc, kăn hnê ngăn Khu tơrŭm mâu Hô̆i Văn học Nghệ thuật kong pơlê Thừa Thiên Huế ăm ‘nâi, tung pơla hdrối kố nah, khu kố hiăng kum tơring rak vế mâu tơdroăng ki kơnía git dêi hdroâng kuăn ngo A Lưới. Nếo a chê kố, khu hiăng kum kuăn pơlê chêh mơ’no ăm xúa môi kơxop hlá mơ-éa ‘na kế kâ 100 túa kế kâ ki kơhiâm dêi peăng kong ngo A Lưới ƀă dế rế hía rế ‘mâi mơnhông cheăng tơmeăm ƀă tơnêi hneăn tiô khôi hmâ hiăng hía kơtăn kố 50 hơnăm.

“Tơring A lưới hiăng ‘mâi mơnhông hên tơdroăng mơdĭng tro ƀă mâu rơkâu xối dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo akố môi tiah rơkâu xối kâ báu nếo, môi tiah hum a têa plông, xôi pleăng Zèng. Mâu tơdroăng ki rơkâu xối khôi hmâ mê châ vêh mơhno mâu tơdroăng ki hơniâp ro, lĕm krip. Mâu ngế ki lâi ai rôh châ veăng, châ hlo mâu tơdroăng ki po mơdĭng mê kô hlo môi ivá dêi mâu tơdroăng rơkâu xối nah dế châ vêh mơhno a kơpong kong a’ngêi A Lưới ki ai hên khôi túa lĕm tro. Ing mê, pin hlê nhên tâ ‘na ki túa lĕm tro dêi kơpong tơnêi A Lưới. Mâu ngế ki hriăn plĕng khôi túa lĕm tro kal athế tơmâng ngăn tâ, hriăn ngăn trâu hơngế tâ ƀă rế rak vế khôi túa ton nah dêi hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế a kơpong kong a ‘ngêi A Lưới’’.

Tơring A Lưới, kong pơlê Thừa Thiên Huế cho môi tung mâu tíu ki tơkŭm ‘na túa lĕm tro dêi mâu kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo Pa Cô, Tà Ôi, Pa Hy, Cơ Tu. Tơdroăng tơkêa 6 dêi Tơdroăng dêi tơnêi têa vâ pêi Mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế hiăng kum pơxiâm mơnhông mâu tơdroăng kơnía git mê.

Kố cho tơdroăng rêh ƀă khôi túa tơlá, túa lĕm tro pế pơchên kế kâ ƀă hên túa ki lĕm tro tung rêh ối rêm hâi dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo hên rơxông, mâu tơdroăng mơdĭng ki hơniâp ro rơtế ƀă mâu pơlê pêi cheăng khôi hmâ.