Pôa K’Tiếu, hdroâng kuăn ngo K’ho, ối a {on Duệ, cheăm Đinh Lạc, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng cho ngế ki pôu râng dêi hnoăng cheăng a ngiâ pơlê pơla. Mâu hơnăm hdrối mê hía nah, pak^ng tơdroăng mơhnhôk kuăn pơlê tơru\m to\ng veăng dêi pó mơnhông pêi cheăng kâ rơpo\ng hngêi, pôa ối hnê, mơhnhôk [ă tối mơhno ăm hên vâi rơtăm ki klâi pêi cheăng, pro mâu tơdroăng xôi vâ vâi hơ’leh tuăn tơmiât, túa pêi pro i le\m tro. Kơnôm ti mê, tơdroăng rêh ối dêi pơlê pơla a kơpong pơlê ki kố chôa ‘lâng châ vêh tơniăn tiah hdrối, tơdroăng rêh ối pơlê pơla pơrá châ tơniăn, vâi krâ-nho\ng o hmiân tuăn, hơ-in hên tâ.

Tơru\m to\n chêng tơgôu koăng a cheăm Đinh Lạc, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng

Tơdroăng ki pôa K’Tiếu, krâ pơlê dế ối tô tuăn mê pro ti lâi vâ vâi krâ-nho\ng o hlo ‘nâi nhên, hâk tơngăm dêi khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo tơná; ki rơhêng vâ tối pro ti lâi vâ rak vế idrâp chêng koăng chuât châk xơtó, mâu tơdroăng kơhnhon xuâng ki le\m ro. Ing tơdroăng tơmiât ti mê, pôa K’Tiếu hiăng tơku\m hên mâu ngế ki hdrối nah hiăng veăng to\n chêng tơgôu koăng tung pơlê vâ mơjiâng chiâng khu to\n chêng koăng, klêi mê, mơjiâng khu to\n chêng cho vâi kơdrâi, khu to\n chêng cho vâi hdrêng.

Kâng - um méa ki hmâ hlo tung mâu leh mơd^ng khôi hmâ dêi mơngế K’ho a Lâm Đồng

Vâ hnê tối ăm mâu kuăn muăn – cháu chái, pôa K’Tiếu athế lăm troh a tơrêm to hngêi vâ lông mơhnhôk mơngế hriâm, klê mê, mung tơrêm to chêng, hnối mung hngêi trung mauh yăo vâ hnê hriâm to\n chêng tơgôu koăng.

‘’Apoăng trâm hên pá puât khât xua ôh tá ai chêng koăng ki păng ‘nâng [ă ôh tá ai tíu vâ hnê hriâm, mê khoh chiâng mung hngêi trung mauh yăo po lâm hnê to\n chêng tơgôu koăng. Nôkố kơnôm châ tơnêi têa to\ng kum mơjiâng hngêi tơku\m hôp tơchôam pơlê pơla [ă kố xuân cho roh ki vâ á châ hnê ăm mâu vâi muăn – kuăn cháu. Mâu vâi muăn hâk vâ khât tơdroăng to\n chêng tơgôu koăng, xua mê, drêng á hnê ăm mâu vâi muăn vâ khoh hriâm tơ’lêi păng ‘nâng’’.

Drêng châ tơnêi têa ‘no liăn mơjiâng pro hngêi hôp tơchôam mê, klêi mê, ối châ Khu ngăn ‘na Mơhno túa le\m tro, ivá [ă ôm hyô dêi kong pơlê Lâm Đồng kum kơtum chêng koăng ăm {on Duệ mê hiâm mơno ki khéa hơ’nêng hdrối mê hía nah dêi pôa K’Tiếu nôkố hiăng châ kơdroh iâ. Tơdroăng ki hơniâp ro troh [ă vâi krâ-nho\ng o pơrá châ mơdêk châ péa hdroh, [ă kố châ ngăn cho tơdroăng ki kal [ă bê tu\m ăm pôa krâ K’Tiếu rak vế, pêi pro tiô hiâm mơno kuăn pơlê pói vâ, tơdjêp idrâp chêng koăng.

‘’Á hâk vâ chêng koăng drêng á nếo xiâm 13, 14 hơnăm nah. Drêng hlo vâi krâ djâ dêi pó to\n chêng tơgôu koăng, ngin hâk phiu tung hiâm mơno. Laga, hiăng ton ‘nâng ôh tá ai xếo tơdroăng to\n chêng tơgôu koăng, ôh tá tâng idrâp chêng koăng tung hiâm mơno ngin hlo môi tiah hía lôi tơdroăng ki kal git, xua mê, á pói rơhêng vâ châ pơtối tơdjâ vế idrâp chêng koăng ăm pơlê. Dế kố, drêng idrâp chêng koăng hiăng vêh chuât nếo tung hiâm mơno ngin phiu ro [ă hơniâp ro păng ‘nâng. Ki rơhêng vâ tối, á hâk tơngăm ‘nâng tơdroăng hnê to\n chêng tơgôu koăng ăm khu rơxông kuăn cháu, châ rêm khu rơxông chal nếo tơdah xo tơdroăng ki kơhnâ khât [ă hâk mơnê, á tâ hơniâp ro khât’’.

Khu to\n chêng koăng {on Duệ, cheăm Đinh Lạc, tơring Di Linh pơtối châ lăm veăng mơđah a hâi mơd^ng mơhno túa le\m tro, ivá a mâu cheăm hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế dêi kong pơlê Lâm Đồng. Mê cho roh vâ mâu ngế tung khu to\n chêng tơgôu koăng dêi {on Duệ châ trâm mâ, hriâm [ối dêi pó. Nâ Ka Thồnh, ngế ki to\n chêng {on Duệ tối ăm ‘nâi, kơnôm ai tơdroăng hnê tối dêi pôa K’Tiếu - Krâ pơlê mê khu chal nếo nôkố nếo ‘nâi rơkê to\n chêng tơgôu kơăng [ă thăm hâk mơjo pâ dêi mơhno túa le\m tro hdroâng kuăn ngo tơná.

‘’Hdrối nah, khu rơxông nếo ngin ôh tá ‘nâi ki klâi ‘na chêng, sap ing hâi ki châ tơnêi têa to\ng kum rak vế, po lâm hnê to\n chêng mê mâu vâi ngoh nâ tung pơlê hiăng ‘nâi to\n chêng koăng. Kố cho ki le\m tro ‘na mơhno túa le\m tro kơnía git dêi hdroâng kuăn ngo. La ngiâ kố ah, ngin kô ai hnoăng hnê mơhno ăm kuăn muăn hlê ple\ng vâ rak vế, pơtối mơnhông tơdroăng to\n chêng tơgôu koăng vâ idrâp chêng koăng pơtối châ chuât xơtó đi đo’’.

{ă tơdroăng ki hâk vâ git khât [ă ki kơhnâ mơ-eăm ‘na to\n chêng tơgôu koăng, pôa hiăng hnê dêi tơdroăng ki rơkê tơná vâ pơtối tơdjâ pơtroh túa tơlá dêi K’ho ăm rêm khu rơxông nếo a {on Duệ, cheăm Đinh Lạc, tơring Di Linh. Mâu ngế ki veăng hnê tối mê sap ing 18 troh 50 hơnăm, tung mê, xuân ai mâu on veăng, rơtế dêi dêi pó hnê vâi muăn to\n chêng, môi tiah ngoh A Ky [ă ngoh K’Bối. O Ka Quỳnh cho môi tung 12 ngế ki dế hriâm tung lâm to\n chêng tơgôu koăng dêi cheăm mê ăm ‘nâi:

‘’Hlo mâu vâi ngoh nâ to\n chêng tơgôu koăng, kơhnhon xuâng ki tơtro tiô khôi túa vâi roh nah. Klêi kơ’nâi ngăn hlo a um tơvi, mâu tơdroăng cheăng ki mơhno túa le\m tro ‘na to\n chêng tơgôu koăng cho le\m tro păng ‘nâng. Khu rơxông nếo nôkố hiăng piu hiêt dêi tâi tâng tơdroăng ki mơhno túa le\m tro dêi kuăn ngo tơná. Xua ti mê, kơnôm ing lâm hnê to\n chêng tơgôu koăng kố dêi pôa K’Tiếu, krâ pơlê, mê hiăng veăng kum ăm ngin muăn rơtế veăng châ rak vế, pơtối mơnhông, pơtối hnê túa to\n chêng tơgôu koăng ăm rơxông kơ’nâi ah le\m tro tâ’’.

Tung troăng hơlâ pơlê pơla mơnhông mơdêk, tơru\m tơrôa [ă mot cheăng hên [ă kong pơlê, kong têa ê, tơdroăng to\n chêng tơgôu koăng dêi Tây Nguyên rế hía chiâng tro tơdjâk hên, tơ’lêi vâ piu hiât lôi. Tơdroăng ki mâu krâ pơlê, mâu vâi krâ – nho\ng o ki rơkê a mâu pơlê cheăm dêi hdroâng kuăn ngo akố ki rơkê kơhnâ tung hnê mơhno to\n chêng koăng, mơjiâng khu mơđah to\n chêng koăng ăm mâu vâi droh rơtăm, mâu vâi o hdroâng kuăn ngo cho tơdroăng ki pêi pro tơtro [ă kal kân khât ‘nâng. Tung mê, pôa K’Tiếu, hdroâng kuăn ngo K’ho ối a {on Duệ, cheăm Đinh Lạc, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng cho ngế ki djâ troăng kơhnâ păng ‘nâng.

Ndong Brừm chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng