Idrâp chêng kơlá hơniâp ro tung hngêi xo\n a’ngêi dêi rơpo\ng pôa Dương Văn Tho, ối a [uôn Chàm A, cheăm }ư\ Drăm, tơring Krông Bông hiăng chiâng hmâ [ă kuăn pơlê plâ lối 1 hơnăm hdrối nah. Ing mâu idrâp chuât ki tơviah, tá hâi teăm tơtro a mâu hâi ki apoăng, klêi kơ’nâi tơdroăng hnê tối, mơhno djâ rơhí rơhó khât dêi vâi krâ mê nôkố, idrâp chêng kơlá hiăng tơtro, tiô tơdrá, rơ-rêk. O Y Gôn Êban, ối a [uôn Chàm A, veăng hriâm to\n chêng tối ăm ‘nâi, rơnó pơtê hriâm sap ing hơnăm nah troh hơnăm kố, ôh tá ai xếo tơdroăng ki tơngôu xah hêi game, po ngăn Internet, mê o hiăng kơhnâ xêh tơdroăng ki hâk vâ ki nếo ing tơdroăng ki veăng mơhnhôk hnê dêi pôa Dương Văn Tho.

‘’Roh apoăng drêng tăm Tho troh a hngêi á, hdrối mê á xuân ôh tá tơmiât tơdroăng vâ hriâm to\n chêng la troh roh kơ’nâi, tăm lăm mơhnhôk á drêng á dế xah hêi game a hngêi Net, klêi mê, á hiăng mơ-eăm lăm hriâm, xua hiăng hmâ klêi mê hiăng chiâng kơhnhon xuâng [ai Krếo ôu drôu’’. Á pói rơhêng vâ la ngiâ kố ah kô chiâng vâ pơtối rak vế đi đo khôi túa, vêa vong dêi mơngế Rơđế ngin’’.

{ă o Dương Văn Tú, tơdroăng hâk vâ kơ mơhno túa le\m tro to\n chêng sap ing ngế pâ hiăng hmâ hnê, kum o tơ’lêi re\ng chiâng to\n tro rơ-rêk, châ vâi krâ hnê ing rêm roh hriâm rêm hâi.

‘’Roh apoăng nah, á hriâm xuân pá há, xua á bu hlo to mâu ngế vâi krâ ki to\n, á ta hâi chói to\n la lâi ôh. Kơnôm châ thái hnê mê nôkố ngin hiăng chiâng to\n chêng kơlá kố’’.

Pôa Dương Văn Tho (ối peăng hơ’vá) rơtế [ă pôa Y Jut Êban dế hnê ngăn khu to\n chêng dế chôu pơtâp

Ngế ki hnê ăm vâi o mê cho Y Jut Êban, ối a cheăm }ư\ Pui, tơring Krông Bông, kong pơlê Dak Lak. Pôa Y Jut tối ăm ‘nâi, tơná pôa ôh tá xê hlê hên tơdroăng ki hnê, bu hnê tiô tơdroăng ki tơná hlê [ă hnê tơdrêng ăm rêm ngế vâi o. Luâ tâ kơ mê nếo, to\n chêng athế tiô rơ-rêk, tiô tơdrá chiâng idrâp ki ton xo\n, ôh tá xê to\n xêh môi ngế, xua mê, tơdroăng ki hnê xuân ôh tá xê hlâu. Pôa Y Jut hơ’muăn tối, apoăng nah, pôa ối tơmiât kho gá xua pôa Tho po xêh lâm ki mê. La klêi kơ’nâi hlo pôa Tho lăm troh tơrêm hngêi mơhnhôk thế kuăn pơlê mơhnhôk thế dêi kuăn ‘ne\ng hriâm to\n chêng, ‘no dêi liăn mung chêng kơlá vâ ăm vâi o hriâm. Ai mâu kơxê măng ki ‘nâ kong mêi kân, mâu vâi o ôh tá toh lăm hriâm, pôa Tho hiăng lăm troh tơrêm hngêi vâ mơhnhôk mâu vâi o troh a lâm hriâm. Hlo tiah mê, pôa Y Jut xuân vâ môi tuăn veăng kum, ôh tá kho tơdroăng ki pá puât, mơdoh hên chôu phut, ivá vâ hnê mơhno ăm mâu vâi o.

‘’Ki poăng drêng á trâm ngoh ki mê, ngoh ai êng vâ djâ á po lâm hnê to\n chêng ăm vâi hdrêng, tâng tối Y Jut cho ngế ki rơkê mê á khoh krếo thế ngoh troh a hngêi á vâ hnê ăm vâi hdrêng. Roh apoăng á ôh tá tơngah klâi, la troh mơ’nui á xuân hiăng vâ. Á hiăng vâ mê ngoh Tho hiăng veăng ‘no dêi liăn ngân vâ mơhá ăm mâu vâi muăn mê á xuân kơdo mơ-eăm hnê, lăm dêi ing hngêi troh a kố vâ hnê’’.

Hiăng lối 1 hơnăm hdrối, lâm ki mê rế hnê hnối rế pơtối rak tơdroăng rơnêu pât túa to\n chêng, mê khu chêng ki kố ai 9 ngế vâi o sap ing 12 troh a 17 hơnăm vâi cho ngế ki hâk vâ khât [ă rơkê, vâi hiăng rơkê khât tơdroăng to\n chêng mâu [ai, môi tiah: Tơdah tơmối, Krếo ôu drôu. Dế nôkố, khu to\n chêng kố xuân ối pơtối mơhriâm rêm măng t^ng ai 1 troh 2 hdroh vâ pôi tá hiât. Pôa Dương Văn Tho tối, kố cho tơdroăng ki păng ‘nâng ki hơniâp ro [ă pôa. Vâ chê 30 hơnăm hmâ ối [ă pơlê cheăm [ă cho ngế ki xo jâ Rơđế, châ ngăn hlo tơdroăng ki rế vâ hía lôi ‘na mơhno túa le\m tro dêi mơngế Rơđế a pơlê cheăm, pôa thăm rơhêng vâ pêi pro tơdroăng ki lâi mê vâ châ pơtối rak vế, hnê mơhno ăm dêi kuăn cháu. Ing tơdroăng ki rơkê ple\ng dêi mâu vâi o tung lâm hriâm, pôa Tho pói tơngah, rêm ngế tung khu to\n chêng kố kô pơtối chiâng mâu ngế ki pơtối hnê tối ‘na to\n chêng tơgôu koăng tung la ngiâ. Tơdrêng amê, kô ai tơ’nôm hên ngế veăng rơtế vâ khu to\n chêng kô thăm rế ai tơ’nôm mơngế ki rơkê, ki kơhnâ khât, châ pơtối rak vế ton hên tâ ‘na to\n chêng tơgôu koăng.

‘’Apoăng nah, á bu tơmiât troh pơlê cheăm tê, tơmiât troh khôi túa vâi krâ nah, kơ’nâi ah mâu vâi muăn kô ôh tá ‘nâi dêi khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná xếo. Á tơmiât ki ahdrối tâ cho po 1 to lâm ki vâ ăm mâu vâi muăn hriâm rơkê to\n chêng koăng, vâ la ngiâ ah, pơtih á ôh tá veăng hnê vâi xếo, ah tơná vâi muăn nếo ki hnê ăm mâu vâi muăn ki ê nếo. La ngiâ kố ah, vâ mâu vâi muăn châ hlê ple\ng, tâng châ po lâm ki mê kô tơ’lêi ăm tơdroăng ki vâ po tơdroăng ôm hyô pơlê pơla rế hía rế tơtro, nôkố á bu pói rơhêng vâ mâu ngế ki kro mơdro\ng rơtế hâk git kơ mâu tơdroăng rơngê ting ting Tây Nguyên tiah á kố vâ rơtế veăng kum po tơ’nôm to lâi to lâm ăm mâu vâi muăn la ngiâ’’.

Ing tơdroăng ki mơdoh dêi chôu phut, ivá, liăn ngân vâ po lâm hnê to\n chêng tơgôu koăng [ă lâm kơhnhon xuâng cho túa cheăng ki nếo, roh apoăng hiăng châ ai a tơring Krông Bông. Ing mê, hiăng veăng kum hơ’lêh tuăn tơmiât dêi kuăn pơlê, ki rơhêng vâ tối [ă mơngế Rơđế a pơlê cheăm tung hnoăng rak vế [ă pơtối mơnhông ki kơnía git dêi khôi túa le\m tro hdroâng kuăn ngo. Túa pêi pro kố xuân hiăng veăng kum mơjiâng tíu xah ôm hêi ăm mâu vâi droh rơtăm, vâi pho#m xông kân, mâu vâi o châ rơkê to\n chêng koăng dêi vâi krâ roh nah, ing mê, pơtôu ăm hiâm tuăn hâk vâ, git păng ‘nâng tung hnoăng veăng rak vế, chôu ‘măn ‘na khôi túa, vêa vong chêng koăng.

H’Xíu H’Mok chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng