VOV4.Xơ Đăng - Maluâ ai tơdjâk hên ó ing pơreăng kân COVID-19, la kơnôm ai tơdroăng pơkuâ tŏng kum, pro kơtăng khât dêi Chin phuh, tơdroăng ki hơ’lêh troăng prôk ăm i teăm tơdrêng tiô kơ tơdroăng ki tơniăn, tơtro, châ mơdât pơreăng tơ-ƀrê, xua mê, tơdroăng pêi cheăng kâ tơnêi têa pin hiăng ai hên tơdroăng ki hơ’lêh nếo, cho tơdroăng ki tơviah kân khât. Tung mê, chiâk deăng cho môi tung mâu trăng xiâm, mơjiaang ivá ki ó rơdêi ăm hơnăm 2022 châ ‘mâi mơnhông, thăm châ mơdêk ó luâ tâ nếo.

Tiô Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tối, hơnăm nah, kơxô̆ báu ki kuăn pơlê pêi lo vâ chê 44 rơtuh tâ̆n, hên tâ tâng vâ pơchông ngăn ƀă hơnăm 2020. Mâu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki ê môi tiah hơ’nêh mâm mơnăn châ dâng 5,67 rơtuh tâ̆n, tâk châ 5,3%; mâu ká xixŏng châ dâng 8,6 rơtuh tâ̆n, tâk 2,4%. Ki rơhêng vâ tối, mâu tơmeăm ki pêi lo ing chiâk deăng, pêt kong, mâu ká xi xŏng tâk hên ƀă tơngi kong têa vâi ê xuân tâk hên há. Kố cho tơdroăng ki hiăng châ Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng Khu lâp kong têa mơnhên tối cho kal khât, xua tơnêi têa pin xuân ối châ kâi rak ki pêi lo mơjiâng hên báu phái, kế kâ, rak tơniăn tơdroăng rêh kâ ối tung rêm tơdroăng cheăng. Tí xê to bê kế tơmeăm, báu phái, kế kâ, mê ối pơtối ai troăng prôk ki nếo, ‘mâi hơ’lêh mâu túa cheăng ki tơtro, ki rơhêng vâ tối, pêi lo thăm rế hên mâu kế tơmeăm ki pêi mơjiâng ing chiâk deăng. Pôa Nguyễn Như Cường, Kăn pơkuâ ngăn ‘na pêi pêt kế tơmeăm, ối tung Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tơnêi têa pin tối ăm ‘nâi:

‘’Pin hiăng ai mâu troăng hơlâ ki tơtro khât, tiô troăng hơlâ ƀă hiăng ai túa cheăng mơnhông ki tơtro; hiăng pêi pêt mâu kế tơmeăm ki pêi mơjiâng ing chiâk deăng, pêt kong xuân tơtro mê khoh châ pêi mơjiâng hên mâu kế tơmeăm ki dâi khât ƀă tơtro tiô kơ tơdroăng ki dâi lĕm ƀă tơniăn krúa mâu báu phái, kế kâ vâ châ tê mơ’no a mâu hngêi kơchơ. Tơdrêng amê, thăm châ tê mơ’no hên ăm mâu kơchơ xuân vâ pơtối rak vế ƀă mơnhông tê mơdró a mâu hngêi kơchơ tiô khôi hmâ’’.

Kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng pơtối tăng troăng prôk ki nếo

Mot tung hơnăm 2022, hnoăng cheăng ki xiâm dêi kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng cho pơtối rak vế, pêi pro châ tơ-ƀrê 2 hnoăng cheăng, ƀă ki kơdo mơ-eăm, khŏm kơdo mơ-eăm hên luâ tâ kơ mê, kring vế tơniăn ivá châ chăn kuăn pơlê drêng dế ai pơreăng, vâ kơ kuăn pơlê tơniăn tuăn pêi cheăng kâ, mơ’no tê kế tơmeăm. Pơreăng COVID-19 tiô tối hdrối pơtối ai hên tơdroăng ki xâu xía, xahpá vâ kâi châ mơdât, xua tung lâp plâi tơnêi xuân u ối hên pơreăng. Xua ti mê, kal athế ai troăng hơlâ ki tơtro vâ mâu kế tơmeăm pêi lo châ tơ’lêi tê ‘mot tung mâu kong têa vâi ê. Vâ chôa ‘lâng tŏng kum châ mơ’no tê kế tơmeăm ki dế ‘măn tung hên toăng rơxế drô tíu tơkăng kong. Pôa Nguyễn Quốc Toản, Kăn pơkuâ ngăn ‘na uâ mơdiê kế tơmeăm ƀă mơnhông tê kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, cheăng tung khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tơnêi têa pin ai mơnhên tối: Kal athế ai troăng hơlâ ki krá tơniăn, ti xê to tŏng kum tiô kơ rơnó:

‘’Ngin hiăng veăng hnê tôi ƀă hnối pêi cheăng ƀă kong pơlê Lạng Sơn vâ rah xo mâu tíu ki ai tíu ki vâ pơtroh. Pin xuân kal athế mơnhên tiah kố, ƀă troăng hơlâ pơkâ ‘’Zero COVID’’ mê pin xuân chiâng vâ tơ’mot mâu kơxô̆ liăn, mâu khu mơdró kâ dêi rêm pâ vâ mơ’no tâi tâng mâu kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dêi pin drêng hbrâ vâ tê mơ’no troh a kong têa vâi ê, xua mê, kal athế châ rak vế tơniăn mâu kế tơmeăm ki mê i lĕm’’.

Kal pơtối tơrŭm tê mơdró kâ, tơbleăng mâu kế tơmeăm a hên kong pơlê

Tung la ngiâ kố ah, ki rơhêng vâ tối, mâu tơdroăng ki pơkâ ‘na rak vế tơniăn kế kâ ƀă hnối chêh inâi vâ châ mơ’no tê dêi kế tơmeăm ki dâi khât. Kố cho tơdroăng ki ối tram pá puât, pơloăng mơnúa kân ƀă mâu kế tơmeăm kố. Xua ti mê, vâ kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng pơtối châ pêi lo hên, kal tơkŭm mơjiâng mâu kế tơmeăm ki dâi lĕm a mâu kơpong ki pêi chiâk pêi deăng, pêi pro tiah lâi vâ mâu tơmeăm pêi mơjiâng mê tơxâng ƀă ki kơnâ. Pakĭng mê, kal tơkŭm tơrŭm tê mơdró kế tơmeăm, mơhno tối dêi kế tơmeăm a mâu hngêi kơchơ tung tơnêi têa ƀă kong têa ê, vêh mơnhên tối kế tơmeăm ki pêi lo cho tơmeăm ki kơnâ, dâi khât, hbru mrô kơxô̆ kơpong tê mơdró, ai tơ’nôm mâu troăng hơlâ ki tơtro a mâu kơpong ki pêi chiâk pêi deăng, vâ tơdroăng cheăng chiâk deăng Việt Nam pơtối vêh mơnhên cho trăng ki xiâm vâ mơnhông krá tơniăn, rế hiá rế ó rơdêi, châ mơ’no tê troh lâp lu kong têa vâi ê. Pôa Lê Minh Hoan, Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tối ăm ‘nâi:

‘’Kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng ƀă lối chât rơtuh rơpŏng kuăn pơlê kal athế rơkê plĕng nhên tâ, ƀĕng ƀĕn tâ, vâ kâi trâng ƀă tơdroăng mơdât pơreăng la xuân pêi mơjiâng kế tơmeăm pêi lo hên liăn ngân. Ƀă tơkŭm mâu tơdroăng ki kơnâ dêi kế tơmeăm mê, tơdrêng ƀă hloh hlê rơkê plĕng dêi khu mơdró kâ kum mơnhông chât rơtuh rơpŏng kuăn pơlê ƀă lối chât rơpâu khu mơdró kâ ki ngăn ‘na chiâk deăng. Mê cho tơdroăng ki loi tơngah, cho ki xiâm vâ kum ăm tơdroăng cheăng kâ tiô túa nếo. Pin xuân kal athế vêh mơnhên ngăn tơdroăng ki mơnhông pêi chiâk pêi deăng-kuăn pơlê pêi chiâk ƀă thôn pơlê tiô kơ tơdroăng ki tơtro tâ’’.

Ki păng ‘nâng, troăng hơlâ vâ tơkâ luâ mâu tơdroăng xahpá, rak vế tơniăn ki châ tơtêk mê, tâng bu ing peăng kơ koan pơkuâ ngăn cho tá hâi teăm tŭm, pin ối ai mâu tơdroăng ki ê nếo, mê cho tơdroăng ki hbrâ rơnáu, tơrŭm cheăng, pêi tơtro ƀă ing khu mơdró kâ ƀă kuăn pơlê: rêh ối, pêi cheăng tơniăn vâ tơkâ luâ pơreăng, tơtro ƀă hyôh kong prâi, tơdroăng ki mơnhông dêi cheăng kơmăi kơmok, ƀă ‘na hyôh kong prâi ƀă hên hĕng mâu tơdroăng ki ê, tơrŭm krá kâk ƀă mâu kuăn pơlê vâ rơtế pơtối tơkâ luâ xahpá tung la ngiâ. Ki nhên, tơdroăng ‘’rêh ối tơtrro tơniăn’’ ki Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh tối nhên hên hdroh pơla hdrối kố nah ti xê to hbrâ rơnáu tung tơplâ, mơdât pơreăng, mê ối cho hnoăng cheăng ki krá tơniăn ton, krá kâk ăm tơdroăng mơnhông tung la ngiâ.

VOV1

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng