Klêi kơ’nâi 1 hơnăm kong pơlê Dak Lak pơkâ pêi pro tơdroăng ki chêh xo ‘na tơdroăng nếo ai ‘na kơpong ki pêt kơphế, cho vâ thăm mơdêk tơdroăng pơkâ ki hía kong dêi Khu tơrŭm châu Âu (EU), hiăng ai lối 25.000 ngế kuăn pơlê a 8 tơring, pơlê kong krâm, pơlê kong kơdrâm ki veăng pêi, tung mê, ai tơring: Krông Năng, Čư̆ Mgar, Ƀuôn Đôn, Ea Hleo, Krông Ana, Čư̆ Kuiñ, pơlê kong krâm Ƀuôn Hồ, ƀă Pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột. Tâi tâng tơnêi chiâk deăng mê hiăng ai tŭm tơdroăng ki chêh tối ƀă châ mơnhên ai dâng 27.000ha, tâi tâng tơmeăm mê ai vâ chê 90.000 tâ̆n.

Khế 4/2024, Simexco Dak Lak cho khu mơdró ki apoăng tung lâp plâi tơnêi châ vêh mơnhên tối 4C-EUDR vâ tơtro tiô túa cheăng dêi EUDR. Khu mơdró kố xuân hiăng mơjiâng app EUDR, tơtro ƀă tơdroăng pơkâ ki nếo dêi EU. Tiô pôa Lê Đức Huy, Kăn xiâm pơkuâ ngăn Simexco Dak Lak tối, tơdroăng ki pêi pro tro tiô tơdroăng pơkâ dêi EU cho môi tơdroăng ki pơxúa kân khât dêi kơphế Dak Lak a kơchơ:

“Ƀă tơdroăng ki kơdo mơ-eăm dêi kuăn pơlê pêi chiâk deăng Việt Nam xuân môi tiah mâu tơdroăng ki tơdjêp krá tơniăn dêi Việt Nam mê troh nôkố, maluâ ta hâi xúa pêi pro la mâu khu ki kơ-óu, uâ mơdiê vâi xuân hiăng vâ rôe ƀă kơlo ki mơhá vâ pơtối mơhnhôk mâu khu ki kố tơrŭm dêi pó vâ mơnhông ƀă vêh séa ngăn krá tơniăn hên tâ tiô tơdroăng pơkâ, ôh tá xâu hía kong dêi châu Âu”.

Tơdroăng pơkâ ki mơdât hía kong ƀă tơdroăng ki tơ’nhiê kong-EUDR ga xêt khât sap ing khế 1/2026. Tơdroăng pơkâ kố ga ai tơdjâk tơdrêng troh kơvâ kơphế-môi tung mâu kế tơmeăm ki châ mơ’no tê hên má môi, châ dâng 40% troh a 50% tâi tâng kơxô̆ kế tơmeăm ki mơ’no tê dêi Việt Nam a hngêi kơchơ dêi EU. Tiô pôa Trịnh Đức Minh, Kăn xiâm hnê ngăn Khu tơrŭm pêt kơphế Ƀuôn Ma Thuột ăm ‘nâi, ƀă kong pơlê Dak Lak, cho kong pơlê ki xiâm tung mơnhông pêi pêt kơphế tung lâp tơnêi têa, ai lối 200.000ha, tơdroăng ki pơkâ thâ rĕng mê dêi khu kăn pơkuâ hnê ngăn kong pơlê Dak Lak ƀă mâu khu mơdró tung kơvâ, gum ăm kơvâ pêi pêt, tê mơdró kơphế-cho kơvâ ki mơ’no tê hên kế tơmeăm dêi kong pơlê thăm mơdêk hnoăng cheăng, ki kơnía ƀă ki dó inâi tơtêk khât tung lâp plâi tơnêi.

“Pêi pro tro tiô tơdroăng pơkâ dêi EUDR kô thăm mơdêk ki kơnía, châ mơ’no tê hên troh a mâu hngêi kơchơ dêi châu Âu. Ki má péa nếo, vêh mơnhông um méa kơvâ pêi pêt kơphế Việt Nam. Tơdroăng pơkâ thế dêi châu Âu cho păng ‘nâng cho kơtăng, la mâu tơdroăng ki mê pin chiâng pêi pro, mơ’no tê kơphế châ hên troh a kơpong châu Âu mê um méa pin hiăng châ mơnhông păng ‘nâng”.

Tiô pôa Nguyễn Hoài Dương, Kăn pơkuâ ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê Dak Lak ai tối, môi tung mâu troăng hơlâ ki kal dêi Dak Lak mê cho rak vế, pêi pro tiô tơdroăng EUDR cho tơdroăng ki vâ mơjiâng pro tiô troăng hơlâ ki chêh ‘măn tối kơxô̆ ƀăng kong ƀă ƀăng chiâk deăng kơphế ki pêt tŭm têk, tơtro khât ƀă tơdrăng lĕm. Dak Lak dế cho kong pơlê ki djâ troăng apoăng tung lâp tơnêi têa tung tơdroăng rak vế, pêi pro tiô pơkâ dêi EUDR ƀă dế nôkố hiăng châ tơdế kơxô̆ chiâk deăng. Kong pơlê pơkâ hdró troh khế 1/2026, ki vâ iâ hlái ai 70% kơxô̆ chiâk deăng kơphế châ mơnhên tối xiâm rêi dêi tơdroăng pêi pêt kơphế.

Vâ khoh châ pêi pro tơdroăng kố, Dak Lak dế mơjiâng chêh tối mâu tơmeăm ki vâ mơnhên inâi tơmeăm pêt, xúa kŏng ngê̆ ƀă ai kơmăi ki vâ mơnhên tơnêi tíu, hnê hriâm ƀă tơrŭm cheăng pơla tơnêi têa ƀă kuăn pơlê ƀă hên mâu tơdroăng ki ê, prôk troh a môi tơdroăng “ki pơtroh tơmeăm krúa lĕm” tâi tâng kơxô̆ chiâk deăng dêi kơvâ kơphế Dak Lak tối krê ƀă Việt Nam tối tơdjuôm. Pôa Nguyễn Hoài Dương ai tối mơnhên:

“Kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê kô vêh séa mơnhên ngăn mâu tơdroăng ki hiăng châ pêi pro tiô tơdroăng luât EUDR, ing mê, mơ’no mâu troăng hơlâ ki pơtối rak vế, pêi pro châ tơƀrê xuân môi tiah tơdroăng ki mơnhông ăm kơvế kơphế châ pêi pêt, tê mơdró krá tơniăn ton. Maluâ, Khu tơrŭm châu Âu ai pợkâ pá 1 hơnăm ‘nôi nếo xúa pêi pro tiô luât la xuân pơkal athế ai hên tơdroăng vâ pêi pro, xuân kal păng ‘nâng tơdroăng ki tơdjâ troăng ahdrối, prôk apoăng vâ ing mê ah, mơjiâng chiâng tơdroăng ki tơ’lêi hlâu tung mơ’no tê kơphế troh a mâu hngêi kơchơ dêi châu Âu”.

Ƀă tơdroăng ki hbrâ rơnáu ahdrối, kơhnâ khât tung xúa mâu túa cheăng ki pêi pêt kơphế krá tơniăn, thăm mơdêk tơdroăng tơrŭm, ƀă hnê mơhno tối mâu tơdroăng ki rơkê tung tơdroăng cheăng pơla tơnêi têa ƀă mơngế kuăn pơlê, Dak Lak hiăng ƀă dế pơtối vêh mơnhên inâi dêi tơná tung pêi pêt kơphế krá tơniăn tro tiô tơdroăng pơkâ luât dêi châu Âu. Kố ôh ta xê to hnoăng cheăng ki djâ troăng ahdrối vâ mơdêk tung pêi cheăng kâ ngiât mê ối veăng gum kring vế, rak ngăn têa ƀă hyôh koing prâi, maluâ cho tung pơla khu châu Âu dế pơkâ pêi pro mâu tơdroăng tung lâp plâi tơnêi ‘na mơnhông krá tơniăn. Ki ƀlêi trâng dêi Dak Lak kô mơjiâng chiâng ivá cheăng vâ mâu kơpong ki pêi pêt kơphế ki ê dêi Việt Nam pơtối prôk troh a túa cheăng ki pêi pêt krá tơniăn ton.