Djâ chiâk deăng xua kơmăi ki dâi lĕm troh ƀă kuăn pơlê
Thứ năm, 02:00, 10/11/2022 Tơplôu: Gương/VOV Tây Nguyên Tơplôu: Gương/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Hlo ai hyôh kong prâi, tơnêi tíu tơniăn lĕm a pơlê tơná, 32 ngế vâi rơtăm hiăng pêi cheăng rơkê kơhnâ khât, mê khoh châ diâp pro Lương Định Của tung hơnăm kố, tung mê, ai 2 ngế ki rơkê kơhnâ a Lâm Đồng ƀă Yên Bái tiô túa ki pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok chal nếo ƀă pêi chiâk deăng tơniăn krúa pêi châ lối rơtal liăn rêm hơnăm.

Kot mâ ƀă xông kân a pơlê ai to rơnôa lêm, hyôh kong prâi plâ hơnăm hngíu rơngiâp, Nguyễn Đăng Thiên Phi Long (kot mâ 1992, ối a pơlê kong kơdrâm Đà Lạt, Lâm Đồng) kơhnâ pêi ngăn dêi mâu kơdrum kơchâi plâi plâ hơnăm ngiât lĕm dêi rơpŏng hngêi ƀă kuăn pơlê tíu kố. Klêi hriâm kơvâ Tài chính - Ngân hàng, pêi cheăng tung môi kŏng ti tơdjâk troh tơdroăng tê rôe kế tơmeăm ing kong têa ê phon rơvât, tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, kố cho rôh ki ngoh ai hên hdrôh vâ tăng hlê plĕng vâ tăng kơchơ tê mơdró tơmeăm drêng veăng tê a mâu kơchơ tê kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng a kong têa tê.

Hơnăm 2017, klêi veăng tê a môi kơchơ dêi Bangkok, kong têa Siam; Phi Long lăm kĕn kong têa Malaysia veăng tung khu pêi chiâk deăng xúa kơmăi ki dâi lĕm chiâng po, klĭng xêh têa. Hlo ƀă mâ mâu túa vâi pêi cheăng tiô túa nếo nôkố, Long tơmiât troh mâu ngế kuăn pơlê a pơlê tơná plâ hơnăm pêi cheăng pá puât, tơbriêi tơbrêh ƀă púi vâ djâ troăng pêi cheăng xúa kơmăi kơmok tung pêi chiâk deăng.

 

Tơmiât hlối pêi, hơnăm 2018, Phi Long mơjiâng Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Finom ƀă hnoăng cheăng ki xiâm cho tăng troăng rơhlâ ki tơdjâk troh tơdroăng rak ngăn, klâ túa tơmeăm pêi lo.

Rôh apoăng, Finom bú tơkŭm krâ ‘măn, pro klŏng toh têa, pro hngêi hlâm, hngêi nhĕng, mâu tơdroăng pêi pro ăm kơmăi pêi lo xêh. Hlối pêi cheăng hlối tí tăng ngăn ƀă tí tăng ‘nâi plĕng ‘na kơchơ tê mơdró, Long hlo a tơnêi pơlê xiâm tơná Lâm Đồng ai hên rôh ki tơ’lêi vâ mơnhông mơdêk ăm khu mơdró mơnhông tơ têk. Ngoh mơ-eăm pêi cheăng ton hâi a pơlê xiâm tơná.

Hơnăm 2021, Kŏng ti Phi Long tơbleăng túa pro kế trá ăm lối 150 rơpŏng kuăn pơlê, ƀă tơnêi pêi lối 5 ha a kong pơlê Lâm Đồng ƀă lối 40 rơpŏng pêi chiâk a mâu kong pơlê, pơlê kong kơdrâm ki ê.

Nôkố Kŏng ti Finom ôh tá xê to mơhno troăng rơhlâ pêi chiâk deăng xua kơmăi ki dâi lĕm tung tơnêi têa mê ối tê kế tơmeăm pêi lo ăm kong têa Malaysia. Túa pêi cheăng mê hiăng kum pêi lo châ 11,6 rơtal liăn/hơnăm, ki rơkâ châ 1 rơtal liăn/hơnăm ƀă tăng cheăng pêi ăm 18 ngế droh rơtăm. Ngoh cho 1 tung 32 ngế ki châ xo pri  Lương Định Của hơnăm kố.

Phi Long tối:

“Ki kal má môi tung pơla pêi cheăng cho ai tŭm tơdroăng púi vâ vâ pêi cheăng, ai tuăn mơ-eăm tơkâ luâ xơpá, hriăn plĕng ki nếo, vâ pêi châ tơƀrê, pro lĕm krê xêh. Drêng pơkâ ‘na pơxiâm pêi cheăng, á púi vâ châ pro tơ’lêi hlâu vâ mâu ngế hơnăm ối nếo môi tiah á ai tơdroăng cheăng kâ mơnhông mơdêk  a pơlê xiâm tơná’’.

35 hơnăm, la ngế rơtăm kuăn ngo Tày, Lục Vân Anh ối a pơlê kân Yên Thế, tơring Lục Yên, kong pơlê Yên Bái hiăng xúa túa pêi chiâk deăng krúa kơnâ châ rơtal liăn. Ngoh cho môi tung mâu ngế ki pêi cheăng - tê mơdró rơkê dêi lâp tơnêi têa châ Tíu xiâm Đoân mơhá pri Lương Định Của.

 

Klêi tí tăng ‘nâi plĕng nhên ‘na hyôh kong prâi, tơnêi tơníu dêi kong pơlê, ngế rơtăm mơngế Tày Lục Vân Anh hiăng ‘nâi tơchĕng tơmiât, tơbleăng mơjiâng Khu pêi cheăng tơrŭm Sáu Không Farm, hmâ pêi ƀă rôe mâu kơchâi, plâi, pôm châ tiô pơkâ pêi lĕm. Khế 8/2018, Ngoh pơxiâm ing pêt mơnúa a tơnêi 10.000m2; hơnăm kơ’nâi, ngoh pơtối mơjiâng pro hngêi ki pro ƀă hlâm ƀă nhĕng, hngêi nhĕng, ƀă pro a tơnêi lối 5000m2 ƀă pơtối tơrŭm ƀă mâu rơpŏng a pơlê kân Yên Thế pêt, răk ngăn ƀă hlối rôe  tơmeăm pêi lo:

“Pơxiâm ing tơdroăng hâk vâ ‘na pêi chiâk deăng, ing ối kŭn nah a hiăng mơ-eăm hriâm khât vâ tơ’noăng a Hngêi trung Đại Học Nông nghiệp I Hà Nội. Tung pơla hriâm mê á xuân púi vâ xo ah hmôi vêh a pơlê tơná rơtế ƀă kuăn pơlê mơnhông mơdêk mâu túa pêi cheăng vâ rế tơƀrê hên. Ing mê, á hiăng mơ-eăm vâ hriâm, tơrŭm ƀă mâu rơpŏng kuăn pơlê mơ-eăm kơhnâ pêi chiâk deăng pêt kơchâi plâi pôm vâ pêi lo tơmeăm ai pơxúa hên’’.

Apoăng hơnăm 2022, Lục Vân Anh pơtối po rơdâ tơnêi pêt mâu loăng plâi kâ, hlối tơrŭm ƀă mâu tíu mơdró kế kâ krúa ƀă mâu siêu thĭ ki vâi ô eăng vâ tê tơmeăm pêi lo. Pakĭng mê, ngoh xuân mơ-eăm hnê tối, hnê túa pêi cheăng ki tơƀrê hnê túa pêi cheăng mê ăm mâu đoân viên, droh rơtăm ki ê tung tơring ƀă tơring ki ê.

Nôkố, Vân Anh hiăng tơrŭm ƀă 03 đoân viên po rơdâ tơnêi pêt kơchâi plâi pôm tung hngêi pro ƀă hlâm, hngêi nhĕng tâk 1,3 ha a cheăm Tân Lập ƀă pơlê kân Yên Thế. Ngoh Nguyễn Ngọc Khuyến, đoân viên thôn São, cheăm Tân Lập, tơring Lục Yên ăm ‘nâi: 

“Klêi tí tăng ngăn ƀă châ tơmâng rơkong hnê dêi Lục Vân Anh kŏng hlối pêi rơkong hnê, ing tơmeăm, kloăng hdrê troh kih thuât pêi, mâu phon rơvât, túa rak ngăn... troh nôkố rơpŏng hngêi hlo tro kơ tuăn ‘na túa pêi cheăng mê’’.

Hlối xúa khoa hok kih thuât tung pêi pêt, rak ngăn loăng plâi, hlối tí tăng ’nâi ki tơ’lêi hlâu dêi tơdroăng cheăng xua kŏng ngê̆ thŏng tin vâ tê tơmeăm vâ mơdêk kơxô̆ liăn pêi lo riân rêm hơnăm, Khu pêi cheăng tơrŭm Sáu Không Farm dêi Lục Vân Anh hiăng pêi lo tơmeăm châ 60-80 tâ̆n kơchâi, pôm plâi; ăm tâi tâng kơxô̆ liăn pêi lo châ 1,5 rơtal liăn/hơnăm; ôh tá riân kơxô̆ liăn ‘no hrê, riân to ki rơkâ xuân châ dâng 500 rơtuh liăn.

Tiô Kăn hnê ngăn Đoân Droh rơtăm tơring Lục Yên, pôa Nông Thanh Sơn tối, Khu pêi cheăng tơrŭm Lục Vân Anh hiăng kum ing 10 - 15 ngế ai cheăng pêi tiô rơnó ƀă kum 1 rơpŏng  tơrŭm pêi chiâk ai cheăng pêi ƀă kơxô̆ liăn pêi  lo tơniăn:

“Lục Vân Anh cho ngế rơtăm rơxông nếo pêi cheăng kơhnâ, ‘nâi kơdôu mơ-eăm, kơhnâ vâ ƀă tơdroăng cheăng. Ing mâu tơdroăng tơná hmâ pêi cheăng, ngoh hiăng mơhnhôk mâu đoân viên, droh rơtăm ki ai tuăn vâ pêi cheăng veăng mơjiâng Khu pêi cheăng tơrŭm. Túa pêi cheăng dêi ngoh ôh tí xê to pro ăm mơngế rôe xúa mâu tơmeăm pêi lo ki krúa mê ối vâ mơhnhôk mâu hơnăm ối nếo mâu droh rơtăm mơ-eăm pêi cheăng kâ vâ mơnhông mơdêk dêi pơlê cheăm tơring Lục Văn Yên’’.

Ing mâu tơdroăng ‘nâi kơdôu mơ-eăm dêi tơná, hâi lơ 4/11, ngoh Lục Vân Anh hâk tơngăm dêi tơná cho 1 tung 32 ngế droh rơtăm kơhnâ rơkê châ kâ pri Lương Định Của xua Tíu xiâm Đoân Droh rơtăm diâp ăm.

Tơplôu: Gương/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC