Hbrâ mơdât pơreăng êi kéa po pom a kơpôu ro
Thứ năm, 10:33, 01/12/2022 Tơplôu: Gương/ VOV Tây Nguyên Tơplôu: Gương/ VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Mâu hơnăm achê pơla kố, a hên kong pơlê tung lâp tơnêi têa ƀă tung kơpong Tây Nguyên hmâ hlo ai hên pơreăng êi kéa po pom a kơpôu ro.

Ki ăm ‘nâi dêi pơreăng:

Êi kéa lo po pom (LSD) Pơreăng xua virus pro. Bú hlo a kơpôu, ro, pơreăng kố ôh tâ tú a mơngế ƀă mâu kuăn kiâ ki ê.

1.Pơreăng kố gá hlo ai tiô rơnó ƀă tâ tú hên a rơnó tô mơdrăng pro hngiâm kơchoh, drêng mâu kuăn kiâ, rối, tri trôu lo pâk hên. Pơreăng kố  pro chiâng tơlêa kéa, chiâng hrế, hiâ ah kô hlâ. Pơreăng mê gá pro chiâng pá ai têa tôu; kơdroh ki vâ mơjiâng kuăn, tơ‘lêi tơ’nhiê kuăn a kơpôu ro ki dế siu.

2.Troăng tâ tú ki hmâ hlo ing mâu kuăn kiâ pâk hrik mơheăm môi tiah rối, kơmrôi, tơki. Xua ing troăng chơ mâu kơpôu ro ki tâ pơreăng lo ing kơpong ai pơreăng. Xua achê ƀă mâu mơnăn ki hiăng tâ pơreăng bă mơnăn ki ối mo lĕm. Xua xúa tơdjuôm tơmeăm, môi tiah: Hdoăng kế kâ, hnoăng ôu têa, tơmeăm ki pro ăm tơrôi, xúa tơdjuôm trum pâk pơkeăng drêng pơlât.

3.Ăm ‘nâi drêng  kơpôu ro hiăng tâ pơreăng:

Ôh tá vâ kâ, lôi kâ, rế pá ai têa tôu. Tơngê hmân, lo êi po pom, rơkong lo to têa hé, lo têa mâ, têa môh. Kéa lo po pom, ki pơ pom mê kân gá sap 1-1,5cm); hmâ hlo apoăng cho a rơnŏng, a ko, klêi mê troh tung lâp châ, rơkong, tôu,... kơxô̆ ki po pom mê apoăng hmâ hlo iâ ing péa pái to (tâng ôh tá râ) lo po pom lâp châ (tâng râ). Ki lo po pom mê hía tiô hâi khế la kơpong tơdế dêi tíu ki po pom hmâ hlo tơlêa xêh.

4.Pêi pro tro tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng ăm kơpôu, ro, chu xua pơreăng mê ôh tá ai pơkeăng pơlât ki xêt khât. Mê thế pâk pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng ăm mâu kơpôu ro chu drêng mâu kơpôu, ro, chu hâi teăm tro pơreăng. Pơkeăng ki pâk ngăn tiô tơdroăng hnê mơhno dêi khu mơjiâng pro pơkeăng. Kô chiâng pâk ăm mâu kơpôu, ro sap mơnăn ối kŭn troh mơnăn hiăng kân. Tâng kơpôu ro kăn hiăng pâk mơdât pơreăng mê thế pâk ăm kuăn gá klêi kơ’nâi nếo péa  khế

 

Đi đo lăm ngăn vâ rak mơgrúa lĕm tung păn mơnăn:

Pôi tá ăm tơmối mot ngăn kơdroăng kơpôu ro. Tâi tâng mâu tơmối ki troh lăm ngăn, rơtế, tơmeăm ki djâ mot a kơdroăng păn thế châ mơgrúa  lĕm ƀă tơdroăng xôh pơkeăng kơdê pơreăng. Bú rôe mâu hdrê mơnăn ing tíu ki lâi ‘nâi xiâm păn tơniăn. Mâu hdrê mơnăn ki nếo rôe păn kal thế séa ngăn hdrối vâ chơ djâ troh a kơdroăng păn ƀă thế klâ ăm ối krê dâng 28 hâi. Xôh pơkeăng kơdê pơreăng tiô hâi pơkâ, kơdê mâu rối, kơmrôi tung kơdroăng. Pro mơgrúa lĕm kơdroăng  tro tiô kih thuât. Kơpuih văng, xut i lĕm, xếo tah têa ‘mêi, pêi pro tro tiô tơdroăng hiăng hnê mơhno.

PÊI PRO MÂU TƠDROĂNG DRÊNG AI PƠREĂNG TÂ TÚ

1.Drêng ‘nâi pơreăng hiăng tâ tú thế tối tơdrêng hlối ăm kơ koan ngăn pơkeăng pơlât mơnăn a cheăm.

2.Râk vế pêi pro tro tiô hnê mơhno dêi kơ koan ngăn pơkeăng pơlât mơnăn ‘na tơdroăng pơkâ hbrâ mơdât pơreăng a kơpôu ro, mơnăn mơnôa.

3 Pôi tá tê, chơ djâ mâu mơnăn lo king kơpong dế ai pơreăng.

4.Klâ ối krê tơdrêng ối mâu kơpôu, ro, mơnăn ki hiăng tâ pơreăng. Tơkŭm ƀă xôh pơkeăng a mâu eâk kơpôu ro, mơnăn, kơpuih krúa tíu mê, xôh pơkeăng kơdê pơreăng, kơdê rối, kơmrôi, hmui a tíu păn mơnăn ƀă a kơdroăng kơpôu ro, mơnăn.

5.Đi đo xôh pơkeăng kơdê mâu rối,  kơmrôi,  tri trôu ƀă têa pơkeăng xôh a kơdroăng kơpôu ro, mơnăn lơ xôh hlối a châ  kơpôu, ro.

6.Kơpuih tơkŭm mâu eâk kơpôu ro, mơnăm, kơpuih tah têa nŭm, têa ‘mêi, klêi mê, xôh pơkeăng tâng ôh chôu tah mâu tuih xok, pôi tá ăm têa toăng, ai eâk a kơpong kơdroăng mơnăn.

 

Tơplôu: Gương/ VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC