Hdrong nheăn rơnó rơxăm ai inâi cho Spodoptera frugiperda, cho khu khu hdrong ai mơná, hdrông pu pế.

Túa ki  ăm ‘nâi kơnó hdrong nheăn rơnó rơxăm.

Ki rêh dêi hdrong nheăn rơnó rơxăm tơkâ luâ 4 rôh ti tiô, klêi mê ai kơtâ, ai hdrong kŭn (sap 1 - 6 hâi) klêi mê xô̆m, ah xêi hlối xông kân.

Túa ki vâ kơnó hdrong, sinh học ƀă ki gá rêh ối.

Pu pế kơnốu ki xŏn gá 16mm, tâng gá hnhâ dêi mơná rơdâ 37mm. Peăng mơná ‘na ngiâ ai ki hrế mơhrê̆k prăng rơbông pro prâp phôk, ngiât ƀă môi tíu hrế hrê̆k um pŭm kơ’nhuâng pro bông phôk - trĭng môi tiah hrái báu tung mâu túa ki mê a mơná pá ngiâ dêi hdrong kơdrâi ôh tá ăm pin kơnó. Pu pế rêh 12-14 hâi, vâ lo prôk a kơmăng, kơhâi tăng hmuâ a tíu ôh tá ai eăng trâ; ‘nâ hía pin kô hlo hdrong hmuâ ối tung kông alâi a kơhâi.

+Kơtâ: Gá ai tiô kơ pâu, pŭm, pro tơvó kơ’nhuâng ki xŏn gá 0,75mm; nếo klêi kơtâ mê gá rơbông thâl - klêi mê pro ngiât phôk, drêng hiăng pơxiâm vâ xêi pơ’lêh chiâng prâp phôk.

-Hmâ hlo pâu hdrong kơtâ kơpêng hlá alâi. Rêm pâu kơtâ ai dâng 50-200 pŭm tung môi pâu, hdrâ pro dêi 2 troh 3 hdrâ ƀă châ kring vế ing xâk ki rơpâ pro tum iâ - prâp iâ. Hdrong kơdrâi ai kơtâ sap 6-10 pâu kơtâ gá tơ’mô 1.000-2.000 to kơtâ. Kơ’nâi 2 -10 hâi mê gá xêi, vâ riân hmâ hlo 3-5 hâi a ki tô hngíu 20-30 đô̆ C.

+Hhdrong ối kŭn: Rêh ton 6 hâi, sap 1 - 2 hâi gá pro ngiât phôk - klêi mê trĭng phôk; 3 - 6 hâi hiăng pơ’lêh hên mơngiơk ki ê pơrá phá môi tiah bông thâl, prâp iâ, prâp prăng, ngiât môi tiah hlá loăng, ngiât prăng, ngăn tiô kơ tíu rêh ối hyôh kong prâi ƀă kế gá kâ.

+Ki xŏn lơ ôh dêi hdrong 1 hâi gá xŏn dâng 0,5mm, troh 3 hâi hdrong ối kŭn xŏn 6 - 9mm; 6 hâi  hdrong ối kŭn kô xŏn sap 30-40mm.

-Túa ki vâ kơnó kuăn hdrong:

-A klĭng kuăn hdrong ki sap 4-6 hâi ngăn nhên ai um chư Y drô rŏng vâ trĭng iâ, pa rŏng prăng ƀă xâk gá kơtô xŏn. A ngâ rŏng drăng klêa má 2 ing mơná tơngi klêng ai pŭn tíu hrế mơhrê̆k prăng gá pơtăng tiah um karê tung pơla mê mâu tíu hrê̆k prăng ki ê ai 4 tíu prăng pro môi tiah um kuâ kuât.

Xô̆m hdrong: Môi tiah xô̆m lŭm, mơngiơk prâp hlối jế ‘mliâk. Xôm ki vâ chiâng hdrong kơnốu xŏn 13-15mm xô̆m ki vâ chiâng hdrong kơdrâi xŏn 16-17mm. Ki hdró hrế mơhrê̆k a klêa pá lui ai 2 to ilá.

-Túa ki gá kâ ‘nhiê.

-Hdrong kŭn kâ ‘nhiê loăng plâi. Hdrong kŭn ối dâng 1 - 2 hâi ƀă 6 hâi kâ iâ la hdrong kŭn ki 3-5 hâi kâ hên, hlối kâ ‘nhiê hên ó há.

-Hdrong ki 1 - 2 hâi kâ a ngâ kơpêng hlá kơbâng pro chiâng ai um ki karê lơ um kơđêp rơbông mê hmâ hlo. Kuăn hdrong ki hiăng vâ kân tâ kâ  hlá, kâ xiâm hlá pro chiâng hloh kân môi tiah ‘’pơlôu’’.

-Kuăn hdrong ối kơbâng ai hên eâk ƀă eâk gá ‘no dêi a hlá alâi mê pin rĕng hlo.

LOĂNG  KI AI  PƠREĂNG

-Kuăn hdrong nheăn rơnó rơxăm kô chiâng kâ lối 300 hdrê nhâ loăng, tá alâi, reăng, prá nành, báu, kơtếo, kơchâi hơpê, trŏng... la ki hmâ hlo kâ hên cho alâi, malối alâi ngeăm, alâi tơxông cho alâi nheăn, alâi pro mơdrăn vâ  chĕm mơnăn.

TROĂNG  KI TÂ TÚ HÊN

Hdrong nheăn rơnó rơxăm kô tâ tú ing mâu:

-Kuăn hdrong ối kŭn kâ ing loăng kố troh loăng ki ê, ing ƀăng deăng kố troh ƀăng deăng ki ê.

-Kuăn hdrong ối kŭn, xô̆m hdrong, kơtâ gá thăm nếo ki hiăng kân kâ tiô kơ tơmeăm, mâu kơtôu kông hnông dêi hdrê loăng môi tiah: alâi, nhâ mơdrăn chĕm mơnăn,…) tung pơla chơ djâ xiâm loăng ai pơreăng tơkâ luâ tíu tơkăng kong lơ tiô kơ tơmeăm ki tê modró ing kong têa ê ‘mot a Việt Nam lơ pơla mâu cheăm, tơring, kong pơlê tung tơnêi têa.

-Pu pế gá kơneăng tăng xêh tíu vâ kơtâ a tíu ki hơngế kơtăng châ hrĭng met troh chât km.

-Pu pế lăm rêh ối tiô khía pê ‘nâ hía kô kơneăng hơngế troh hrĭng km.

TÚA HBRÂ MƠDÂT PƠREĂNG

 Hbrâ mơdât hdrong nheăn rơnó rơxăm ƀă tơdroăng rak ngăn ôa hdrong kâ ‘nhiê mâu loăng plâi.

1.Tơdroăng pêi pêt:

-Xúa hdrê alâi ki iâ ôa hdrong nheăn rơnó rơxăm vâ kâ.

-Po văng tâi nhâ rơ tâ tá kơdrum deăng pêt alâi vâ kơdroh ai mâu hdrong hmuâ ối.

-Po tơnêi klêi mê têng tơnêi vâ ăm kơtâ ôa, ki xô̆m hdrong ối tung tơnêi hlâ tâi ‘nâ hía kôm mâu kuăn kiâ ki ê kâ kơdê mâu ôa hdrong ‘nôi.

-Pơ’lêh pêt alâi, báu klâng klêi đôu alâi vâ kơdê mâu ôa, xô̆m hdrong ki ối tung tơnêi -Po i lĕm tơnêi xuân veăng kơdê mâu xô̆m hdrong ki hmuâ ối tung tơnêi.

2.Túa pêi pro ƀă kŏng:

-Thế kơhnâ ăm ngăn dêi klâng chiâk, malối a pơla alâi dế 3-6 kơtâ hlá vâ rĕng châ ’nâi tíu hdrong kơtâ, vâ hnêi tah hlá ki mê prâu tah lôi.

-Xua pló kơnoh on lơ têa ki hơ’lâk iâ kơƀŏng ok a pơla xiâm hlá alâi vâ kơdê hdrong nheăn ối kŭn.

3.Túa pê kơtro, prăn mơdrăn:

-Pê kơtro, prăn mơdrăn pro ai on: xúa mâu kơtro pê ’măn mơdrăn nheăn ai pheromone, prăn mơdrăn nheăn ăm mơdrăn mê pro chôu ngeăm tâng ôh pê kơdro ‘măn on vâ kơdê pu pế.

-Pê kơtro a loăng plâi: A ƀăng deăng pêt alâi ai mâu deăng ki ‘nâ ai nhâ hdrê kân, alâi nheăn rĕng kân tâng vâ pơchông tiô rơnó pơkâ tơdjuôm vâ pơlông mâu pu pế troh ai kơtâ. Pro kơtro prăn kế vâ kơdê pu pế, hnêi hlá ai kơtâ mê ƀă xôh pơkeăng kơdê kuăn hdrong a mâu ƀăng deăng ki pê kơtro prăn mơdrăn a loăng pin pêt.

4.Túa pêi pro ƀă sinh hok:

-Pôi tá xôh mâu pơkeăng ki rak loăng plâi vâ rak kuăn kiâ ki lĕm gá vâ kâ hdrong nheăn rơnó rơxăm.

-Xúa mâu ôa ngiât, ôa bông, vi khuẩn Bt, virus NPV vâ xôh kơdê mâu kuăn hdrong.

-Kơ’nêi oăng ƀă mâu kế ki chiâng kâ mơdrăn ai hơ’nêh (môi tiah bộ đuôi kìm) vâ hbrâ mơdât kuăn hdrong.

5.Túa pêi pro ƀă hoă hok:

-Xuá mâu pơkeăng xôh kơdê nhâ loăng ki ăm phép xúa vâ xôh kơdê mâu kuăn hdrong ki nếo 1 -2 hâi (pơla alâi dế 3-6 kơtâ hlá), xôh tơ’mô a hlá, kông ƀă a kối alâi a kơxo má lơ peăng xêi kong dế rơngiâp.

-Xúa pơtân 4 trếo pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong vâ xôh hdrong nheăn rơnó rơxăm:

Bacillus thuringiensis, Spinetoram, Indoxacarb, Lufenuron.

-Drêng ai pơkeăng xôh kơdê hdrong nheăn rơnó rơxăm tung inâi pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong ki ăm phêp xúa a Việt Nam mê thế xúa tiô tơdroăng hnê mơhno dêi khu ngăn ‘na pêi chiâk.

-Xúa pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong tiô pơkâ 4 tro.

-Xúa pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong tiô tơdroăng pơkâ 4 tro.

Tơdroăng chêh tơdrêng ăm ăm Tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chiâk deăng tơnêi têa, ối tung khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê rah chêh.

Tơdroăng chêh tơdrêng xua Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng tơnêi têa, ối tung khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê rah chêh.