Ối a tơdế kơdrum tiu ki pêt tơvât tung kơdrum kơphế kân rơdâ lối 1 ha dế xông ngiât lê̆m, plâi kơtóu hên a grut, ngoh Hoàng Văn Thủy, thôn Bằng Sơn cheăm Ea Pô, tơring Čư̆ Jut, kong pơlê Dak Nông hâk phiu drêng tâng tối ‘na tơdroăng rơpŏng hngêi ngoh veăng pêi cheăng tơrŭm pêt tiu tơniăn. 5 hơnăm veăng pêi, ngoh hiăng châ hriâm hên mâu kih thuât pêt tung mâu kơdrum tiu dêi rơpŏng hngêi ngoh dế pêt tiô pơkâ VietGAP.

Veăng pêi pêt tiô mơngế khu pú hên, rơpŏng hngêi ngoh xuân châ khu pêi cheăng tơrŭm, khu mơdró tơrŭm cheăng veăng kơjo kum phon rơvât, pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong, mâu phon ki kal vâ rơvât. Kơnôm ing mê, mâu hơnăm hdrối, kơdrum tiu dêi rơpŏng hngêi ngoh đi đo pêi châ mâu pơkâ ‘na pêi pêt krúa tơniăn.

Tơdrêng ƀă tơdroăng pêi pêt krá tơniăn ton dêi kơdrum loăng, ki tơƀrê cheăng kâ xuân hlo nhên drêng rêm tâ̆n tơmeăm pêi lo xuân châ tơ’nôm ing 1,5 troh 3 rơtuh liăn tâng vâ pơchông ƀă yă tê a kơchơ:

“Ki tơƀrê gá hlo iâ ki ôh tá mơhúa ‘na pơreăng hên, pơreăng rĕng hlâ hrá hlâ,  ‘nâi ki ôh tá mơhúa lơ tro pơreăng kâ ‘nhiê dêi tiu ƀă mâu tơdroăng vâ ’nâi kơnó, tơdroăng rak ngăn tiu, klêi mê, rak ngăn lơ ai ôa hdrong kâ ‘nhiê, mê á  hiăng ‘nâi, hiăng hmâ. Loăng plâi xuân ai plâi hên tâ ƀă peăng kŏng ti tơrŭm cheăng xuân veăng kum phon rơvât, pơkeăng. Yă tê tiu krúa châ pơkâ A mê mơhá 1.500 rơtuh liă/kg, ối A0 mê châ 3.000liăn/kg’’.

Xuân hlo ki pơxúa dêi tơdroăng pêi pêt tiô kơ mơngế, khu pú hên, kuăn pơlê pêt báu a cheăm Dak Drông, tơring Čư̆ Jut, kong pơlê Dak Nông hiăng mơjiâng khu pêi cheăng tơrŭm Nông Phú. Pôa Đỗ Hàn Phú, Ngế pơkuâ pêi cheăng tơrŭm ăm ‘nâi, tơdroăng veăng tung khu pêi cheăng tơrŭm hiăng kum kuăn pơlê pơ’lêh túa pêi cheăng ƀă hmâ châ xúa mơdâ pêt mâu hdrê báu ki dâi lĕm kơpâu hên, châ xo rơkâ hên xuân tro tâ ƀă kuăn pơlê ôh tá tô tuăn ki klâi xếo ‘na yă tê ki ôh tá tơniăn, mơngế lăm rôe lơ hjip yă.

Tâi tâng mâu báu ki dâi lĕm pêi lo ôh tá dâi mê vâ tê ăm mâu khu mơdró ki tơrŭm cheăng. Pêi pêt tiô mơngế khu pú hên cho tơdroăng pêi pêt ki hlo tơƀrê  khât ‘na tơdroăng mơdâ pêt báu a cheăm kơpong hngế hngo, kơpong hơngế kố ƀă troăng rơhlâ pêi cheăng tơrŭm kô pơtối po rơdâ tơkŭm cheăng tê ăm hên túa tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki ê, ôh tá xê bú pơtê á mơdâ pêt báu tê:

“Ki hdrối kuăn pơlê kô tâ ƀă hlo tơmeăm pêi lo dêi tơná châ tê hên ngế vâ rôe yă hlối kơnâ tâ iâ, ôh tá tô tuăn kơ mâu khu ki lăm rôe hjip yă. Tơkéa vâ tối, kuăn pơlê hiăng hlê, ƀă hiăng mơnhông tơƀrê tung tá  lơ pa gong pơtih môi tiah kum ăm hdrê pêt tê kơtê, lơ kơjo kum phon hưh cơ’’.

Pôa Đỗ Duy Nam, Ngế xiâm phŏ pơkuâ Ƀơrô ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê dêi tơring Čư̆ Jut, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, tơdroăng mơnhông mơdêk pêi chiâk tiô mơngê, khu pú hên hiăng ƀă dế veăng ‘no hnoăng mơdêk ki pơxúa pêi lo tơmeăm tung tơring. Mâu tôh pêi cheăng tơrŭm, Khu pêi cheăng tơrŭm dé chôa mơhno hnoăng cheăng cho tíu ki tơdjêp pơla kuăn pơlê ƀă Khu mơdró ƀă tơnêi têa.

Hên tơmeăm pêi lo nôkố hiăng ai tiô púi vâ mâu pơkâ tơƀrê hên dêi mâu kong têa ki rôe xúa môi tiah Mih, Nhuk ƀă mâu kong têa kơpong châu Âu.

“Tơdroăng pêi cheăng tiô mơngế khu pú hên mê kô pro mơxúa mâu tơdroăng ‘na cheăng kâ. Má môi, ‘na ki tơƀrê lĕm dêi tơmeăm pêi lo ing tơdroăng tơbleăng tơrŭm cheăng mê mâu rơpŏng kuăn pơlê, mâu ngế tung khu ki tơrŭm kô ai mâu hâi châ hriâm tâp, hriâm túa hnê pêi cheăng ƀă hlối pêi ƀối tiô kih thuât dêi tíu pêi cheăng tơrŭm ƀă. Vâ mơdêk ki hlê plĕng, túa pêi cheăng dêi kuăn pơlê, ing mê, veăng ‘no hnoăng mơnhông mơdêk hên kơvâ cheăng trâu rơdâ tâ, tơƀrê hên tâ nếo’’.

Jâ Nguyễn Thị Tình, Kăn phŏ pơkuâ ngăn ‘na pêi chiâk kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, ƀă ki pơxúa ‘na tơnêi tíu, hyôh kong prâi ƀă tơnêi, kong pơlê ‘nâi nhên pêi chiâk deăng cho môi tung mâu kơvâ cheăng kâ ki xiâm. Vâ mơnhông mơdêk mâu tơdroăng tơ’lêi hlâu, tơdroăng mơjiâng mâu kơpong pêt báu loăng plâi ăm dâi lĕm ƀă mâu tơdroăng tơrŭm cheăng ƀă mơngế khu pú hên dế châ khu kăn Đảng ủy kong pơlê, Vi ƀan kong pơlê tơmâng khât:

“Ing khu kăn Đảng ủy kong pơlê troh Vi ƀan kong pơlê hiăng ai hên tơdroăng hnê mơhno tơdroăng mê. Tung tơdroăng ‘mâi mơnhông kơvâ pêi chiâk deăng mê xuân ‘nâi nhên mơnhông pêi cheăng ƀă mơngế ƀă khu pú hên  vâ pro kơpong pêi lo tơmeăm tơniăn, krá ton pro pơxúa tung tơdroăng xúa kơmăi kơmok uâ pơliê pro tơmeăm xuân môi tiah tê ăm kong têa ê xo ah hmôi.

Cho khât vâ mơjiâng kơpong ki pêt mê thế rơtế amê cho mơjiâng mâu  ngế pêi cheăng, khu pêi cheăng pú hên, vâ pro kơpong pêt tơmeăm ƀă kơpong ki pêt mê tơniăn lĕm krúa vâ chêh tơbleăng tíu ki pêi, xiâm mơjiâng pro, pin kô ‘nâi loăng plâi ki mê pêt ulâi, ngế ki ki lâi dế pêt ƀă pêi pêt tiô tơdroăng pơkâ hnê ki lâi, hôm tơniăn krúa kế kâ há lơ ôh. Mê vâ tối mâu rơpŏng ki pêt a kơpong mê thế tơrŭm ƀă dêi rơpó môi tuăn ‘na tơdroăng pêi pêt’’.

Tơrŭm pêi pêt tiô mơngế khu pú hên hiăng ƀă dé veăng ‘no hnoăng kum mơdêk ki pơxúa ‘na tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tung kong pơlê Dak Nông mê ngế ki xiâm dêi mâu ngế pêi cheăng khu pêi cheăng pú hên mê cho mâu tôh pêi cheăng tơrŭm, khu pêi cheăng tơrŭm.

Ki rơhêng hâk mơnê kơ’nâi 10 hơnăm mê luât pơkâ pêi cheăng tơrŭm, mâu khu cheăng tơrŭm a kong pơlê DakNông hiăng pêi cheăng tơƀrê tâ. Troh nôkố, lâp tung kong pơlê Dak Nông hiăng ai hên lối 230 khu pêi cheăng tơrŭm ƀă dâng 18.000 ngế. Kố cho tíu ki tơdjêp tơƀrê pơla kuăn pơlê ƀă tơnêi têa, khu mơdró. 

Tiô tối tơbleăng dêi Vi ƀan kong pơlê Dak Nông, mâu khu pêi cheăng tơrŭm dế ai mâu tơdroăng pơ’lêh nếo, rế po rơdâ ƀă mơnhông mơdêk, veăng ‘no hnoăng pê klêi mâu kơpong pêi chiâk deăng xúa kơmăi ki dâi lĕm, pơ’lêh ngiâ méa thôn pơlê a cheăm tơring .