VOV4.Xơ Đăng - To lâi hơnăm kố, hên rơpŏng vâi krâ kuăn pơlê Cơ Tu a cheăm kong ngo Hòa Bắc, tơring Hoà Vang, Pơlê kong kân Đà Nẵng mơ’no liăn pêt kong, djâ pêi lo liăn hên, kum vâi krâ kuăn pơlê hluăn ing kơtiê, tơniăn tơdroăng rêh ối. Laga, vâi krâ kuăn pơlê ki hên pêt loăng nhe\n tơ’lêi pro mơhiu tơnêi, kong prâi tro tơ’nhê. Achê kố, Vi ƀan Pơlê kong kân Đà Nẵng tơbleăng ăm pêi pro troăng hơlâ tŏng kum, mơhnhôk kuăn pơlê pêt kong loăng kân tơkêa kô châ tơƀrê hên, kum kuăn pơlê rế mơnhông mơdêk cheăng kâ, rế kum rak vế kong prâi.

Hdrối nah, nâ Hồ Thị Thanh Toả,  ối a thôn Tà Lang, cheăm Hòa Bắc, tơring Hòa Vang xo tơnêi rak ngăn dêi tơnêi têa vâ pêt 5 ha kong. Kơnôm xúa kih thuât pêt rak ngăn mê kong loăng nhe\n hiăng xông dâi le\m. Rôh ko xo dêi loăng hơnăm kố, rơpŏng nâ Toả châ xo dêi dâng 350 rơtuh liăn. Nâ Toả ăm ‘nâi, kơnôm pêt kong, rơpŏng hngêi nôkố hiăng tơniăn tâ, ai liăn pro hngêi rôe rơxế hon đa, rôe tơvi, mâu tơmeăm xúa ki kal tung rơpŏng hngêi.

Nôkố, nâ Hồ Thị Thanh Toả ối mơhnhôk, hnê kuăn pơlê kơpong kuăn ngo Cơ Tu mơnhông pêt kong.

‘’Kuăn ngo Cơ Tu xơpá khât, ai tơdroăng tơkêa bro dêi tơnêi têa pơcháu tơnêi, pơcháu kong ăm kuăn pơlê mơnhông mơdêk tơ-brê, chôa lâng rế xông tơ-brê. Cho mơngế Cơ Tu mơhnhôk ƀă hnê tối kuăn pơlê pêt kong, ôh tá xê to mâu rơpŏng kơtiê, kơ klêa. Tung hơnăm nếo rơpŏng hngêi pơ’lêh pêt loăng kân, loăng ton hơnăm’’.

Rôh ko xo loăng kong nếo achê kố, rơpŏng nâ Toả châ xo dêi 350 rơtuh liăn

Nôkố, vâ chê 200 rơpŏng kuăn pơlê Cơ Tu a cheăm Hòa Bắc ai tơdroăng rêh ối tơ-brê tâ kơnôm ing mơdêk pêt kong. Mơngế Cơ Tu akố ôh tá ko kong pêi chiâk, ‘nâi pro kro mơdrŏng ing tơnêi pơlê xiâm dêi tơná. Pôa Nguyễn Văn Lâm, ối a cheăm Hoà Bắc ăm ‘nâi, drêng hiăng ai liăn tơniăn tơdroăng rêh ối dêi rơpŏng hngêi hiăng chôa pơ’lêh ing loăng kế iâ hơnăm pơ’lêh pêt loăng ki chiâng kân ton hơnăm.

‘’Nôkố kong mơnhông tơ-brê, mâu rơpŏng ki ‘nâ châ xo dêi 300 rơtuh liăn, xuân ai kế kâ kế ‘măn. Achê kố ai troăng rơhlâ mơhnhôk kuăn pơlê pêt kong loăng kân, vâ pro tơ’lêi ăm kuăn pơlê, mâu kăn đi đo pro tơ’lêi hlâu ƀă kum kuăn pơlê châ mơnhông mơdêk tơniăn tâ tâng vâ pơchông ƀă pêt loăng nhe\n. Loăng kân châ xo liăn hên tâ’’.

Drêng hiăng ai liăn tơniăn, ngoh Nguyễn Văn Lâm chôa pơ’lêh loăng kong kân pêt loăng keo iâ hơnăm

Tơring Hòa Vang, pơlê kong kân Đà Nẵng ai lối 17 rơpâu ha tơnêi kong pêi chiâk. Pakĭng luât pơkâ tŏng kum dêi Tơnêi têa ƀă kuăn pơlê, mâu kăn kong pơlê đi đo pro tơ’lêi hlâu ƀă kum tro má môi vâ kuăn pơlê châ mơnhông mơdêk pêi chiâk. Hên rơpŏng hngêi châ mung liăn tŏng kum vâ mơnhông tơdroăng cheăng tung rơpŏng hngêi hiăng ‘no liăn pêt kong, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê  hiăng pơ’lêh tơ-ê.

Tơring Hòa Vang, pơlê kong kân Đà Nẵng hiăng ai lối 17 rơpâu. Rêm rôh xo dêi loăng nhe\n, châ sap 200 - 400 rơtuh liăn. Pôa Hồ Phú Thanh, Kăn xiâm phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm Hòa Bắc, tơring Hòa Vang, pơlê kong kân Đà Nẵng ăm ‘nâi, sap ing ai luât pơkâ pơcháu tơnêi kong dêi tơnêi têa, kuăn pơlê hiăng xo tơnêi, mơ-eăm pêt kong:

‘’Ing tơdroăng kuăn pơlê pơ’lêh tơnêi pêi chiâk pêt loăng nhe\n troh nôkố hên rơpŏng hngêi hiăng mơnhông tung rêh ối hluăn ing kơtiê ƀă malối ai mâu rơpŏng hiăng mơ-eăm pro kro mơdrŏng. Mâu kuăn pơlê hiăng khên pơ’lêh loăng nhe\n pêt kong loăng ki kân, kong pơlê hiăng kum ăm kuăn pơlê vâ ‘no liăn mơnhông pêt kong loăng kân’’.

Pơlê kong kân Đà Nẵng hiăng pơkâ hên luât tŏng kum, mơhnhôk kuăn pơlê pêt kong loăng kân

Nếo achê kố, Vi ƀan pơlê kong kân Đà Nẵng pơkâ luât tŏng kum, mơhnhôk kuăn pơlê pêt kong loăng kân. Nôkố hiăng ai 41 khu tơrŭm cheăng, rơpŏng hngêi chêh inâi veăng pêt loăng kân ƀă tâi tâng tơnêi vâ chê 800 ha. Pôa Trần Viết Phương, Kăn phŏ pơkuâ ngăn pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê dêi Pơlê kong kân Đà Nẵng ăm ‘nâi: Vâ luât pơkâ mơnhông mơdêk pêt kong loăng kân troh ƀă kuăn pơlê ƀă pro tơniăn tiô pơkâ, Khu xiâm vâ thế Vi ƀan pơlê kong kân môi tuăn troăng rơhlâ k^ tơdroăng tơkêa bro tŏng kum hên rôh.

Ing mê, rôh má môi kô, pơlê kong kân ‘măn lối 5 rơtal liăn kum kuăn pơlê pêt kong loăng kân.

‘’Pêi pro tiô Pơkâ 254 dêi Hô̆i đong hnê ngăn pơlê kong kân ‘na luât pơkâ tŏng kum pêt kong kân tung pơlê kong kân Đà Nẵng. Tung rôh kố mơjiâng pơkâ vâ pơtroh ăm Vi ƀan kĭ tŏng kum rôh má 1, pêt nếo kô kum 12 rơtuh liăn ha, pơ’lêh châ 8 rơtuh ha. Hdrối nah dâng 4 troh 5 hơnăm xo môi rôh, nôkố pêt kong loăng kân dâng 10 hơnăm  xo môi hdroh mơni tơdroăng cheăng kâ kô châ pơxúa tâk luâ tơdế.

VOV Miền Trung

Gương tơplôu ƀă tơbleăng