Tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng cho tơmeăm tê ngi kong têa ki xiâm dêi kong pơlê Gia Lai, ƀă kơxô̆ liăn ki châ 500 rơtuh dollars rêm hơnăm ƀă dế đi đo tâk. Châ tiah kố cho kơnôm hên hơnăm hiăng hluâ, kong pơlê hiăng tơtrŏng mơjiâng, po rơdâ mâu kơpong pêt mơjiâng tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tiô mâu pơkâ châ mơnhên. Tiô tơbleăng dêi Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê kong pơlê Gia Lai, nôkố ƀăng deăng pêt lâp kong pơlê châ 557.700 ha. Tung mê, ai 230.000 ha, tơdâng ƀă 41% ƀăng deăng, châ pêt mơjiâng tiô pơkâ VietGAP, 4C, Organic, Rainforest Alliance ƀă hía hé. Rơtế amê, nôkố Gia Lai xuân hiăng châ mơnhên 55 mah kơpong pêt mâu tơmeăm plâi kâ, tơniăn tiô pơkâ tê ngi kong têa ê tiô troăng chĭnh ngăch.

Pôa Lưu Trung Nghĩa – Kăn pơkuâ Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi, mâu tơmeăm môi tiah kơphế, krui kơxái dêi kong pơlê hiăng châ mâu kong têa ki kơtăng khât môi tiah Nhuk, EU monhên hdrối vâ rôe. Tiô pơkâ, hneăng hơnăm 2022 – 2025, kong pơlê kô tâk ƀăng deăng pêt loăng plâi kum tung tê ngi kong têa ê vâ mơdêk pêi lo liăn ăm kuăn pơlê:

‘’Pêi chiâk deăng dêi kong pơlê rế hía rế mơhno tơdroăng ki má môi ‘na ki dâi lĕm ƀă tơxâng tiô tơdroăng pơkâ dêi kơchơ tê mơdró mâu kong têa. Klêi kơ’nâi pơreăng kân, kong pơlê hiăng pro tơniăn kơvâ tê tơmeăm ngi kong têa ê. Tơmeăm ki ai hlâu tê ngi kong têa ê dêi mâu khu tê mơdró hiăng tơxâng tiô tơdroăng kal vâ. Tung pơla kố nah, ôh tá ai tơmeăm ki lâi thế tŏng kum. Ki rơhêng vâ tối cho ai mâu khu tê mơdró môi tiah Hoàng Anh Gia Lai, Hương Sơn, Doveco, Quiconac ƀă hía hé hiăng châ mơjiâng mâu tơdroăng tê tơmeăm ngi kong têa ê châ tơƀrê păng ‘nâng’’.

Tâng Gia Lai dế tơtrŏng po rơdâ mâu kơpong pêt mơjiâng tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tiô mâu pơkâ châ mơnhên mê a Tây Bắc, Sơn La dế tơkŭm mơ’no liăn cheăng tung tê mơdró logistics vâ pro ƀai toăn ăm tê tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dêi kong pơlê. Sơn La nôkố ai 55 khu tê mơdró pêi cheăng tê mơdró logistics laga pêi cho iâ, mâu tơdroăng tê mơdró tơ’lêi hlâu. Tung tơdroăng pơto tê, kong pơlê dế ai 2 troăng cho troăng prôk chêng ƀă troăng têa kroăng, têa kơxĭ tung tơnêi têa.

Ôh tá ai hên tơdroăng tê mơdró logistics, xuân pro tơdroăng tê tơmeăm kơchâi drêh, plâi, pôm drêh dêi Sơn La trâm hên pá puât. Mơngế pêi tro pro pá rơnó pêt mơjiâng ƀă tro mơngế rôe hjip yă. Rơtế amê cho tơdroăng ôh tá ai tŭm tíu mơjiâng pro kế ki tâ, kơxuô tơmeăm, kế ki rak tơmeăm, pơto, mơngế pêi cheăng ƀă hía hé. Pôa Nguyễn Khắc Hào, Kăn pơkuâ ƀơrô pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tơring Mai Sơn, kong pơlê Sơn La tối ăm ‘nâi:

“Tơring hiăng ai mâu pâ thế ƀă kong pơlê, pói vâ tung la ngiâ tung tơring kô mơjiâng châ môi tíu xiâm logistics, pro tơ’lêi hlâu ăm rơpŏng kuăn pơlê Mai Sơn ƀă mâu tơring achê mê tung tơdroăng uâ mơdiê, rak tơmeăm ƀă tê tơmeăm tơ’lêi hlâu.

Sơn La ai 856 khu tê mơdró, khu tơrŭm cheăng, rơpŏng tê mơdró kơvâ pơto tơmeăm khoăng, laga ki hên cho kŭn; ai 6 tíu pêi cheăng, tíu rôe tơmeăm dêi khu tê mơdró pơtroh tơmeăm tiô troăng kơthô, pơtroh rĕng. Lâp kong pơlê nếo ai dâng 30 hnôu hngíu, chiâng tâ 250 met khô̆i/hnôu; 2.500 tíu têng plâi drêh tơprâ tơprŭng, iâ êt, ƀă ivá 60 rơpâu tâ̆n plâi drêh/ rơnó (ki hê cho plâi treăng kêt dro); 12 container hngíu tá hâi ai tiú mơjiâng pro mâu tơmeăm, tơmeăm kum tung tơdroăng pêi cheăng rôe tâi plâi, kơxuô, tê ngi kong têa ê.

Mâu tơdroăng ki tá hâi hôm ƀă pá puât dêi tơdroăng pêi cheăng logistics tung pêi chiâk deăng hiăng mơjiâng tíu kreăng ăm tíu tê tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. Tiô mâu ngế rơkê, Sơn La kal pêi pro hên troăng vâ kơdroh kơxô̆ liăn logistics, pêi pro mâu troăng hơlâ vâ mơhnhôk mơ’no liăn cheăng mơjiâng pro tơmeăm khoăng logistics. Pôa Trần Thanh Hải, Kăn xiâm phŏ  pơkuâ tê rôe tơmeăm ngi kong têa ê, Khu xiâm pơkuâ kơmăi kơmok – tê mơdró, tối:

“Nôkố, hngêi trăng, troăng klông tơdjêp kơpong dêi kong pơlê Sơn La tá hâi tŭm, tá hâi ivá vâ châ prôk lăm troăng têa kroăng, têa kơxĭ, troăng tơƀai. Xua mê, tơdroăng mơ’no liăn mơjiâng pro troăng ăm phêp rơxế kơtâu têi Hòa Bình – Mộc Châu xuân môi tiah po rơdâ troăng kơdrâm kuăn pơlê rêh ối tê mơdró cho kal khât vâ tơdjêp kơpong.

Pakĭng mê, ƀă tơmeăm pêi chiâk deăng ki phá tơ-ê kal rak ‘măn lĕm, xua mê Sơn La ai troăng pơkâ pêi, troăng hơlâ mơhnhôk khu mơ’no liăn cheăng mơjiâng mâu hnô hngíu ƀă Tíu xiâm uâ mơdiê pro tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng”.

Jâ Phạm Thị Doan, Kăn pơkuâ khu pơkuâ kơmăi kơmok – tê mơdró kong pơlê Sơn La tối ăm ‘nâi, vâ mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng krá tơniăn, kong pơlê Sơn La mơnhên Logistics cho ki kal tung tơdroăng thăm tê ngi kong têa ê tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ƀă tơmeăm khoăng:

“Khu pơkuâ Kơmăi kơmok – tê mơdró kô rơtế ƀă mâu khu cheăng, kơvâ cheăng tơbleăng ƀă kong pơlê tung pơkâ pêi pro mâu tơmeăm khoăng hngêi trăng troăng klông ‘na mơnhông logistics troăng klông, hnôu, ki má lối cho mơngế pêi cheăng tung logistics, troăng hơlâ mơhnhôk mơ’no liăn cheăng tung kơvâ kố’’.

Rơtế ƀă tơdroăng pêi pro tơdâng tơ’mô mâu troăng pêi dêi mâu râ, mâu kơvâ cheăng, rêm khu tê mơdró, khu tơrŭm pêi chiâk deăng Sơn La xuân kal pơ’lêh nếo troăng tơmiât, mơdêk ki dâi lĕm tơmeăm khoăng, pơ’lêh tung pêt mơjiâng tiô pơkâ, mơdêk ki kơnâ, mơdêk ivá tơbriât cheăng ăm tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Sơn La.