VOV4.Sêdang - Hdroâng kuăn ngo Bơhneá a Tây Nguyên ai hên tơdroăng, môi tiah mơdĭng, tơdroăng rơkâu xối, tĭng kâ báu nếo, tĭng koh mơnê, tĭng pro nhŏng o. Tung mê, pro nhŏng o cho môi tơdroăng mơdĭng ki mơhno tối cho păng ‘nâng, mơhno túa lĕm tro, thăm mơdêk tơdroăng tơrŭm, rơtế dêi pó mơhno tối mâu tơdroăng ki hơniâp ro, hnối hơlêm, mơhnhôk dêi pó drêng trâm pá tung rêh ối.

Pro nhŏng o cho khôi túa ki pro kuăn mơngế thăm achê dêi pó hên tâ, khíu  pâ dêi pó hên tâ. Drêng peá pâ hiăng hâk mơnâ dêi pó, hdroâng Bơhnéa a Gia Lai  kô po roh mơdĭng pro nhŏng o. Hâi ki pro nhŏng o mê kô ai tŭm tâi tâng nhŏng o, hdroâng hdrê, pơlê kơtâo, ai tá krâ pơlê. Pôa Đinh Ply, ôí a tơring Kƀang, kong pơlê Gia Lai ai tối:

Tâ tá mơdĭng pro nhŏng o a kuât

“Kô ai 2 tơdroăng. Tơdroăng ki pro nhŏng o hmâ dêi pó ƀă tiô khôi tuá, vêa vong. Ki apoăng cho khôi túa, vêa vong. Drêng kuăn mơngế trâm pá puât tung rêh kâ ối, mâu vâi krâ pơlê lơ pôa pơchâu kô lăm pôu, tơpui tơno vâ mơnhên ‘na hiâm tuăn ngế ki mê. Krâ pơlê cho ngế ki tối tơbleăng ƀă pơkuâ xiâm tơdroăng ki pro nhŏng o mê. Pro nhŏng o akố cho xo pro nôu roăng lơ pâ roăng, nâ roăng, ngoh roăng ƀă hên tơdroăng ki ê hía, klêi mê vâi tâ dêi tung hiâm mơno chiâng phiu ro, kô tâi tơdroăng châi heăng tung hiâm mơno, klêi mê, vâi thăm rế achê, khíu pâ dêi pó hên tâ. Tơdroăng ki pro nhŏng o tiah mê ƀă dêi pó ngăn ga vâ môi tiah nhŏng o môi klêa môi kliâm. Klêi kơ’nâi po mơdĭng mê, sap ing mê vâi ngăn dêi pó môi tiah nhŏng o môi nôu môi pâ há”.

Tiô pôa Đinh Ply, mơngế Bơhnéa hmâ ai tơdroăng pro nhŏng o ƀă dêi pó, ki rơhêng vâ tối, drêng lăm troh a môi pơlê ki nếo, ai hên hdroâng kuăn ngo ki ê rơtế ôí tơdjuôm, vâi xuân hmâ tơkŭm po mơdĭng ki kố, thăm nếo pro nhŏng o pơla pơlê kố ƀă pơlê ki tá, pơla hdroâng kuăn ngo ki kố ƀă kuăn ngo ki tá.

Nôu pâ dêi péa pâ veăng ngăn, châ mơnhên mơdĭng pro nhŏng o ăm dêi pó môi tơ’lo drôu, môi hni hơ’nêh mâm vâ chêl hiâm mơno khíu pâ dêi pó

Xua vâi hmâ loi tơngah tiah kố, tơdroăng ki pro nhŏng o pơla mâu ngế krê, mâu pơlê pơla kô krá tơniăn hên tâ, ing mê, vâi rơtế dêi pó tơkâ luâ mâu tơdroăng pá puât tung rêh kâ ối, rơtế dêi pó veăng hơlêm, mơhnhôk drêng ai tơdroăng sĭng kheá, veăng ro ƀă dêi pó drêng ai tơdroăng phiu, tŏng veăng dêi pó rơtế mơnhông rêh ối ƀă ôh tá pro mâu tơdroăng ‘mêi ăm dêi pó. Pôa Đinh Ply tối ăm ‘nâi:

“Pro nhŏng o cho tơdroăng ki mơhno thăm rế achê dêi pó hên tâ. Tơkeá vâ tối pro nhŏng o ƀă pơlê, tơkeá vâ tốipin rếh ối ƀă dêi pó athế hơ-ui kum, mơjo pâ dêi pó, ôh tá ai tơdroăng tăm nâ, đĕng dêi pó, kơneăm dêi pó, pin xuân rơtế dêi pó xing xoăng môi pŭm po, pâ dêi pó môi kât kơchâi, pâ dêi pó kơvâ priât ƀă hiá hế la ôh tá tô tuăn ki klâi ƀă dêi pó. Tâng pin ôh tá pro nhŏng o mê kô tâ chiá kho, chiá kơxiâp há. Pin pro nhŏng o mê cho pin vâ mơhno hiâm mơno ki mơjo pâ ƀă dêi pó”.

Hmâ hlo, mơngế Bơhnéa hmâ tơkŭm pro nhŏng o a peăng kơxo, mê cho drêng kong prâi hiăng rơngiâp, kong plêng ngiât bâ, hyôh kong prâi xuân lĕm ho hói. Sap ing chal vâi krâ roh nah, idrâp khiê̆n, idrâp hơkâ rơtế ƀă chêng koăng chuât xơtó koh tơdah mâu ngế nhŏng o troh ƀă pơlê pơla, troh ƀă mâu khu ngế ki pro nhŏng o”.

Vâ tơkŭm pro nhŏng o, pôa Đinh Thiên, tơring Kƀang, kong pơlê Gia Lai tối tiah kố:

“Tơmeăm ki vâ rơkâu xối hmâ hlo cho í ƀă chu. Tung mơdĭng pro nhŏng o, pro pâ roăng, kuăn roăng, mê ngế pro pâ roăng athế ‘no chu, ngế kuăn roăng veăng ăm môi to í ƀă kong kếo drôu. Tơdroăng pro nhŏng o xuân tiah mê. Pro nhŏng o mê athế rơkâu xối peăng hngêi ngế ki nhŏng, pro kuăn pâ roăng mê athế rơkâu xối peăng hngêi pâ”.

Drêng hiăng klêi pro mâu tơdroăng ki mê, mâu ngế ki pro nhŏng o ƀă krâ pơlê athế mot tung hngêi dêi kăn rơpŏng vâ rơkâu xối. Tung pơla ai tơdroăng ki tiah mê, ai tá djeăm ‘măn kế xối, krâ pơlê kô rơkâu xối kơ khu xeăng vâ veăng troh ôu kâ amê. Drêng ai rơkong rơkâu xối mê, khu xeăng kô châ hlo, châ mơnhên, ăm phep prế chiâng nhŏng o, chiâng kuăn pâ roăng, xuân drêng mê, prế athế pơxiâm ôu tơ’lo drôu ki apoăng, klêi mê, troh a krâ pơlê, nôu pâ dêi peá pâ, troh mơ’nui nếo krếo hdroâng hdrê, pú hmâ rơtế ƀă tâi tâng rêm ngế ki veăng troh mơdĭng mê. Pôa Đinh Ơn, tơring Kƀang ai tối mơnhên tiah kố:

“Ôu drôu akố cho vâ mơhno hiăng ai ngế ki mơnhên. Pôa pơchâu xuân châ hlo, châ nhên. Pro nhŏng o akố cho tơdrăng tơpâ khât la lâi hlâ ah nếo tâi, ôh tá la lâi chiâng piu hiât dêi pó. Hiăng pro nhŏng o dêi pó athế rêh kâ ối ƀă dêi pó môi tiah nhŏng o môi klêa môi kliâm”.

Tung mơdĭng pro nhŏng o mê, vâi hmâ diâp ăm dêi pó mâu tơmeăm khoăng. Mê cho mâ xâng kŏng, priê lơ ếo, kơpĕn. Krâ pơlê cho ngế ki apoăng ăm prế ki pro nhŏng o mê kế tơmeăm. Rế diâp ăm, mê krâ pơlê rế pơchân tối mâu tơdroăng ki tro, ki ‘ló, pơchân tối mâu tơdroăng ki chiâng phep pêi pro ƀă mâu tơdroăng ki ôh tá khoh pêi pro tung pơla pro nhŏng o péa pâ, tâng ôh, xeăng kô pơxâu. Pôa Đinh Thiên ai hơ’muăn tối:

“Lơ ếo lơ mâ xâng kŏng ăm dêi pó, lơ vĕn vâ ngăn dêi ngiâ meá, ngế nhŏng kô ăm ngế o. Mâ xâng kŏng dêi ngế o ăm ngế ki nhŏng tâ. Ai mơngế châ ngăn, châ hlo prế nhŏng o mê hiăng diâp ăm dêi pó. Mê xuân vâ mơhno tối cho tơdroăng tơhrâ tơkêa dêi prế nhŏng o, sap ing chôu phut ki mê, prế ôh tá la lâi chiâng chúa lôi dêi pó, maluâ trâm tơdroăng niân lơ xahpá, la lâi hlâ mê nếo tâi”.

To lâi rơxông mơngế sap nah troh nôkố, mơngế Bơhnéa pro nhŏng o, kuăn pâ, nôu kuăn xua ai hên tơdroăng. Pro nhŏng o cho mơdĭng ki mơhno tối túa lĕm tro, mơnhông hiâm mơno tơrŭm, veăng kum dêi pó drêng trâm xía vâ, pá puât, xuân môi tiah tơdroăng ki veăng hơlêm, mơhnhôk dêi pó tung rơpŏng hngêi ƀă pơlê pơla.

VOV5

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng